5. อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย.... Prasat Phimai

ปราสาทหินพิมายเป็นปราสาทหินที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย สร้างขึ้นเพื่อเป็นพุทธสถานในลัทธิมหายาน สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 ราวปลายพุทธศตวรรษที่ 16 | บทนำ | ประวัติความเป็นมา | จุดเด่นและสถานที่เที่ยวชม | แผนผังอุทยาน | แผนที่เส้นทาง | สถานที่พัก | | เทศกาลประจำปี | บันทึกแห่งความทรงจำ | บทนำ.."พิมาย..ปราสาทหินแห่งดินแดนอีสาน" "พิมาย" มาจากคำเดิมในจารึกภาษาสันสกฤตว่า "วิมาย" หรือ "วิมายปุระ" หมายถึงเมืองพิมาย ตามสภาพภูมิศาสตร์เมืองพิมาย อยู่ในบริเวณตอนต้นของลำน้ำมูล ซึ่งเป็นแม่น้ำสายสำคัญของภาคอีสาน ลำน้ำมูลนี้เกิดจากการรวมตัวของ"ลำน้ำลำตะคอง" ที่เกิดจากเทือกเขาดงพระยาเย็น กับ"ลำพระเพลิง" ที่เกิดจากเทือกเขาพนมดงเร็ก ทำให้เมืองพิมายเป็นศูนย์กลางการคมนาคมติดต่อ เป็นแหล่งที่มีประชาการอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ตลอดจนเป็นแหล่งศูนย์กลางของพุทธศาสนา นิกายมหายาน มาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 13-14 ประวัติความเป็นมา "พิมาย..แหล่งอารยธรรมที่มีพัฒนาการมาอย่างต่อเนื่อง" เมืองพิมายเป็นศูนย์กลางทางการเมืองการปกครอง ทางด้านศิลปวัฒนธรรมบริเวณลุ่มแม่น้ำมูล ซึ่งครอบคลุมภาคอีสานตอนล่างทั้งหมด ชุมชนที่อาศัยอยู่ในดินแดนแห่งนี้มีมานานตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ และเริ่มมีการรับเอาอารยธรรมจากท้องถิ่นต่างๆ ผสมผสานกันเรื่อยมา ตลอดจนเผยแพร่อารยธรรมพิมายนี้ไปยังดินแดนต่างๆ ดังจะเห็นได้จาก หลักฐานจากประมาณพุทธศตวรรษที่ 8 ที่ได้ค้นพบการแพร่กระจายของภาชนะดินเผาแบบ"พิมายดำ" ตามดินแดนต่างๆ ซึ่งแสดงว่าได้มีการติดต่อระหว่างชุมชมในดินแดนนี้กับดินแดนอื่นๆ ประมาณพุทธศตวรรษที่ 13-14 ได้มีการติดต่อรับอารยธรรมมาจากอินเดีย โดยรับเอาพุทธศาสนานิกายมหายานเข้ามา ดังจะเห็นได้จากร่องรอยของศาสนสถาน เทวรูปพระโพธิสัตว์ และพระพุทธรูป ในหลายๆท้องที่ พุทธศตวรรษที่ 16 เป็นช่วงเวลาที่รับเอาวัฒนธรรมขอม และได้พัฒนาเมืองพิมายเป็นศูนย์กลางการปกครอง และคมนาคมขึ้นในภูมิภาคนี้ ดังจะเห็นได้จากการสร้างเมืองเป็นแบบขอมที่มีปราสาทหินพิมาย เป็นพุทธสถานที่สำคัญกลางใจเมือง และได้มีการต่อเติมจนกลายเป็นปราสาทขอมที่ใหญ่ที่สุดของภาคอีสาน สืบเนื่องต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยา ก็มีปรากฏในพงศาวดารและเอกสารทางประวัติศาสตร์ต่างๆ และในช่วงที่กรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่า เมืองพิมายนี้ก็เป็นที่มั่นของกรมหมื่นเทพพิพิธ ที่ใช้ในการรวบรวมผู้คน เพื่อกู้กรุงศรีอยุธยาจากพม่า จนกระทั่งถูกปราบปรามในสมัยกรุงธนบุรี เมืองประวัติศาสตร์แห่งนี้ จึงเป็นแหล่งผสมผสานอารยธรรมจากหลายชนชาติ และเป็นแหล่งอาศัยของพลเมือง ที่มีมาแต่เดิมและอพยพเคลื่อนย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐาน มีทั้ง มอญ-ขอม ไท-เสียม ไท-โคราช ลาว และเขมร ซึ่งชนเหล่านี้ต่างรับรู้และถ่ายทอดวิญญาณการมีตัวตนของเมืองพิมาย สืบต่อมาไม่มีวันลืมเลือนจนตราบเท่าทุกวันนี้ จุดเด่นและสถานที่เที่ยวชม องค์ปรางค์ ประกอบไปด้วยอาคารสำคัญ 3 แห่ง คือ ปรางค์ใหญ่ เป็นองค์ประธานของปราสาทหินพิมาย ก่อสร้างด้วยศิลาทรายสีขาวล้วน มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ปรางค์พรหมทัต อยู่ทางด้านซ้ายของปรางค์ใหญ่ ก่อสร้างด้วยศิลาแลง ที่เรียกว่าปรางค์พรหมทัตเพราะแต่เดิมเคยเป็นที่ตั้งรูปประติมาหินจำหลัก 3 รูป คือ รูปท้าวพรหมทัต รูปพระปาจิตต์ และรูปนางอรพิม ปรางค์หินแดง อยู่ทางด้านขวาของปรางค์ใหญ่ ก่อสร้างด้วยหินทรายสีแดง ศาสนสถานปรางค์หินแดงนี้ใช้ฐานร่วมกับหอพราหมณ์ หน้าบันและทับหลังขององค์ปรางค์ ภาพจำหลักหน้าบันและทับหลังของปรางค์ใหญ่ ภาพจำหลักทับหลังด้านทิศใต้ เป็นพระพุทธรูปปางนาคปรก ประทับอยู่ระหว่างกลางพระพุทธรูปทรงเครื่องปางสมาธิ 5 องค์ ด้านล่างมีอุบาสกอุบาสิกานำสิ่งของมาถวาย ภาพจำหลักทับหลังด้านทิศตะวันตก เป็นภาพพระพุทธองค์ทรงเทศนาแก่พญามาร ภาพจำหลักทับหลังด้านทิศเหนือ เป็นภาพพระวัชรสัตว์ 5 พระองค์ ภาพจำหลักทับหลังด้านทิศตะวันออก เป็นภาพพระพุทธรูปทรงเครื่องปางสมาธิ 10 องค์ มีเทพกำลังฟ้อนรำอยู่ด้านล่าง ตรงกลางเป็นรูปประติมา 4 พักตร์ 8 กร เชื่อกันว่าเป็นรูปพระโพธิสัตว์ไตรโลกยวิชัย