ΑΡΧΙΚΗ - ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΟΥ - ΓΝΩΣΗ & ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

 

 

 

 

 

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

 

 

Η φιλοσοφία σχετίζεται άμεσα με τη λογοτεχνία και με την επιστήμη. Με τη λογοτεχνία, όπως και με τη φιλοσοφία, η διάνοια δεν αρκείται να γνωρίζει τα πράγματα ακριβώς έτσι όπως τ’ αντιλαμβάνεται "ρεαλιστικά" με τις αισθήσεις. Δεν περιορίζεται στην κοινή εμπειρική γνώση ούτε στα σχετικά πιο άμεσα αντιληπτά και δε βασίζεται μόνο σε αυτήν τη γνώση. Γι’ αυτό δεν αρκείται να καθορίζει μόνο εξωτερικές δραστηριότητες και να καθορίζεται «φυτικά» η δική της άμεση δραστηριότητα μόνο από το εξωτερικό της. Αλλά η λογοτεχνική διάνοια, σε αντίθεση με την επιστημονική και τη φιλοσοφική αναζήτηση, εκμεταλλεύεται την ύπαρξη των κοινών στοιχείων, των κοινών δυνατοτήτων και των σχέσεών τους και μέσα στην αληθινή γνώση των πραγμάτων περιλαμβάνει μια υποθετική γνώση για πράγματα, δυνατότητες και σχέσεις που θα μπορούσαν να υπάρχουν με άλλους τρόπους, χωρίς ωστόσο να γνωρίζει επαρκώς τους όρους.

 

Ειδικά με την ποίηση, τα πράγματα αποκτούν τις πιο απίθανες και φανταστικές δυνατότητες. Οι ελπίδες γίνονται βάρκες, η καρδιά φωτιά, τα όνειρα θάλασσες, τα αστέρια ψυχές, η φωτιά αίμα και όλα γίνονται όπως θα μπορούσαν εάν "αντάλλαζαν" τις ιδιότητες και τις δυνατότητές τους. Η πραγματικότητα παύει να είναι με την κοινή, συνηθισμένη και λογικά επεξεργασμένη εμπειρία. Μια νέα και άγνωστη άποψη προβάλλεται γι' αυτήν μέσα από τη σχέση της με την ανθρώπινη ζωή. Τα βιώματα και η εμπειρία, που κανένας δεν μπορεί να αντιληφθεί, που κανένας δεν είδε, δεν άκουσε, γενικά δεν αισθάνθηκε, ξεχωρίζονται και αναδεικνύονται με τις δυνατότητες της γλωσσικής μετάδοσης των νοημάτων. Μία ερωτική απογοήτευση, τα γνωστά μας πρόσωπα, μία άτυχη στιγμή, μία ηρωική μάχη, μία εικόνα της φύσης κάθε τι που δεν αποτυπώθηκε με έναν άλλο τρόπο ή δεν αποκαλύπτει κάποια σχέση με την ανθρώπινη και προσωπική ζωή μας, η ποίηση επιδιώκει να το μεταδόσει και να το αναδείξει.

Ο λογοτέχνης χρησιμοποιεί προσεκτικά τη συνολική εμπειρία του και απομακρύνεται, αναζητώντας ακαθόριστα τις δυνατότητες των πραγμάτων. Καθορίζει αναιτιολόγητα τις σχέσεις τους, ανακαλύπτοντας αποσπασματικά τα κοινά στοιχεία τους, χωρίς ν’ απλοποιεί τη γνώση με αφαιρέσεις. Αρκείται ν’ αναδεικνύει στιγμές της εμπειρίας ή της ζωής ενάντια στο χρόνο, παραποιώντας ευφυώς την αλήθεια: Για να μην είναι δημιουργημένες μόνο από το εξωτερικό της διάνοιας, χωρίς τη σκόπιμη δραστηριότητα αυτής της ίδιας, χωρίς την οποία η εμπειρική γνώση του εξωτερικού της κόσμου θα ήταν πάντοτε μια αλήθεια αδιάφορη, σχετική, ανεπαρκής, ανεξήγητη και άσκοπη. Ο λογοτέχνης είναι ένας «κρυφός» και προετοιμασμένος φιλόσοφος. Με τις αβάσιμες, αλλά ευφυείς λογοτεχνικές διαπιστώσεις είναι δυνατό να συλλαμβάνονται αλήθειες και ν’ ανοίγονται δρόμοι αναζήτησης, για τις οποίες δε θ’ αρκούσε η βέβαιη επιστημονική γνώση.

 

 

 

 

© Κώστας Γ. Νικολουδάκης

Επιμέλεια-Σχεδίαση  2004-08

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ                     ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ                      ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

ΤΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΕΣ      ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

clock