Το μεγάλο μείον της εξειδίκευσης
και του επιστημονικού τρόπου γνώσης δεν είναι η επιδίωξη της γνώσης και της
βεβαιότητας σε έναν περιορισμένο χώρο και μέσα στις θεωρητικές προϋποθέσεις.
Είναι η επιδίωξή τους με τη διάνοια και τη στοχαστική μας προσπάθεια
περιορισμένη στον ειδικό χώρο της εμπειρίας και μόνο στις δεδομένες αξιόπιστες
γνώσεις, όπως τις διδαχθήκαμε. Ενώ στην ίδια στιγμή μπορεί να αγνοούμε πολλά
γύρω από άλλους χώρους ή να μη στοχαζόμαστε δημιουργικά, να μην αξιοποιούμε την
προσωπική εμπειρία μας και ο τρόπος ζωής μπορεί να μας κάνει ακόμα και εχθρούς
της αλήθειας!
Πολλοί επιστήμονες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στο χώρο τους και ν’ αποφύγουν πολλά αδικαιολόγητα και βασικά λάθη. Θα μπορούσαν αν άφηναν το στοχασμό τους πιο
ελεύθερο, αν γνώριζαν καλύτερα τις δυνατότητες του λόγου, το παρελθόν της φιλοσοφίας και αν ζούσαν με πιο δημιουργικό τρόπο και όχι αντίθετα προς την αξιοποίηση της ατομικής εμπειρίας τους από το σύνολο της ζωής. Στη ζωή πηγαίνουμε με μία πολυσύνθετη εμπειρία, που προσφέρει πολλαπλάσιες δυνατότητες στη διάνοια, για περισσότερη αναζήτηση, γνώση, ανεύρεση
ομοιοτήτων, πεδίων άγνοιας και προσέγγισης μέσα από άλλη πορεία. Έτσι «πολυσύνθετα» μας έρχονται και οι συνέπειες. Τα πράγματα δεν δημιουργούνται και δεν συνδέονται με απομονωμένες σχέσεις φυσικής, χημείας, αστρονομίας, οικονομίας, ιατρικής, γενικά των εξειδικευμένων επιστημών.
Διδασκόμαστε και επιζητάμε τη
γνώση και τη βεβαιότητα σαν προγραμματισμένοι και περιορισμένοι σε ένα
αποσπασμένο μέρος της εμπειρίας. Στην ίδια στιγμή μπορεί να διατηρούμε
πολλές και μεγάλες πλάνες, να παραβλέπουμε τις ενδείξεις, να χάνουμε πολύτιμο
χρόνο, να θέτουμε σε κίνδυνο την ύπαρξή μας, να μην προνοούμε για τις συνέπειες
των πράξεών μας, να παρασυρόμαστε από τον τρόπο που στοχαζόμαστε και από το χάος
των γνωστικών δεδομένων.
Δεν είναι αρκετό να αναμείξουμε
τα μαθηματικά για να κερδίσουμε αξιοπιστία ή να επικαλεστούμε τη μακροχρόνια και
κοπιαστική εργασία μας. Κάπως έτσι μπορεί να παρουσιαστεί και η αστρολογία και
πολλοί ειδήμονες έχουν αποτύχει στις προβλέψεις, στις διαγνώσεις και στα σχέδιά
τους, συμπαρασύροντας όσους τους πίστεψαν.* Από την άλλη δεν είναι ασυνήθιστο να
γίνονται ανακαλύψεις και επινοήσεις από άσημους και με μη επιδιωκόμενο τρόπο,
μεγάλες αλήθειες να εκφράζονται με σχήματα του λόγου από λογοτέχνες, εύστοχες
προσεγγίσεις για το ίδιο ζήτημα να γίνονται από διαφορετική πορεία, σημαντικές
διαπιστώσεις στην εμπειρία να γίνονται με τυχαίο τρόπο και είναι δυνατή η
απλοποίηση της γνώσης για να διδαχθεί ευκολότερα και γρηγορότερα. Τέλος,
βλέπουμε να είμαστε βέβαιοι για πάρα πολλά στην καθημερινή ζωή μας και να
διανοούμαστε εύστοχα, χωρίς να κάνουμε μαθηματικούς υπολογισμούς και χωρίς ν’
αναζητούμε διαρκώς αποδείξεις. Όλα αυτά δεν γίνονται τυχαία και δείχνουν μία
υπερβολή στον τρόπο που επιζητείται η αξιοπιστία σε πολλές περιπτώσεις. Με το
στοχασμό και την επεξεργασία επάνω στο σύνολο της εμπειρίας και στις απόψεις του
μπορεί κάποιος να διανοείται δημιουργικά, εύστοχα, να ανακαλύπτει νέες απόψεις
και να βρίσκει συνέπειες σε όλους τους χώρους της αναζήτησης. Ακόμα και όταν
αγνοεί πολλά απ’ όσα κάποιοι ειδικοί ή πιο καλλιεργημένοι τα γνωρίζουν.
*
Γίνεται κάποιος,
ο οποίος είναι βαθύς γνώστης και πεπειραμένος να του διαφεύγουν σκέψεις και γνώσεις, να σχηματίζει λάθος απόψεις και να τον διορθώνει ένας άσχετος; Είναι εσκεμμένη επιλογή να μην αυξάνω τον αριθμό των σελίδων με λεπτομέρειες και με συλλογή πληροφοριών από την εμπειρία. Προτείνω σε όσους θα το έβρισκαν
ενδιαφέρον να ανατρέξουν στον ημερήσιο τύπο και στα περιοδικά για να συγγράψουν ένα βιβλίο με τις αποτυχίες, τις ανοησίες και τα λάθη των ειδικών.
