ΑΡΧΙΚΗ - ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΟΥ - ΓΝΩΣΗ & ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

 

 

 

 

ΓΙΑΝΝΗΣ  ΞΑΝΘΑΚΟΣ

 

Δεν θα αναφερθώ σε ξένο και σε διάσημο συγγραφέα. Θα "ανασύρρω" έναν νεότερο άγνωστο έλληνα συγγραφέα και φιλόσοφο, τον Γιάννη Ξανθάκο.

Το βιβλίο του "Η ΧΩΡΟ-ΚΙΝΗΣΗ" (©1974) έπεσε στα χέρια μου μετά την έκδοση του δικού μου βιβλίου συμπτωματικά από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Από τη μικρή μου προσπάθεια μέχρι τώρα, δεν έχω "εντοπίσει" άλλον έλληνα φιλόσοφο των τελευταίων δεκαετιών, που να με βρίσκει σύμφωνο σε πολλές κοσμολογικές απόψεις αλλά και να έχει διατυπώσει δημιουργικά και ικανοποιητικά τη δική του θεωρία για τα κοσμολογικά ζητήματα. Χωρίς να θέλω να ισχυριστώ, ότι ο Γιάννης Ξανθάκος επέτυχε ικανοποιητικές απαντήσεις στο ζήτημα της δημιουργίας και της εξέλιξης του Σύμπαντος, όμως κατάφερε  να πλησιάσει, άσκησε τολμηρή κριτική στην επιστημονική θεωρία της σχετικότητας (σ67) και το κυριότερο, είχε τη οξύνοια να περιγράφει και να αναλύει με απλές λέξεις τα δυσεξήγητα φυσικά φαινόμενα (λ.χ κυματική διάδοση σ36-59, χρόνος και αίσθημα σ78-85, σχέση αίσθησης και κατανόησης του περιβάλλοντος σ57, τι είναι η ύλη σ96-99). Με τη διεισδυτική ανάλυση και μόνο των συνηθισμένων λέξεων, μπορούσε να συμπεράνει απόψεις για τα δυσεξήγητα φυσικά φαινόμενα, για τα οποία κάποιοι ειδικοί χρειάζονται πολύπλοκα όργανα και ανακαλύπτουν με τυχαίο τρόπο, αλλά και να θέσει ενδιαφέρουσες απορίες από διαφορετική οπτική γωνία (με άλλη διατύπωση σ142,143).

Επειδή, ωστόσο, "πάτησε" επάνω σε δεδομένα της σύγχρονης φυσικής και επιχείρησε την ερμηνεία της εξέλιξης του Σύμπαντος χρησιμοποιώντας εκείνα, δεν μπόρεσε να ξεπεράσει με πρωτότυπο τρόπο την αντίθεση ανάμεσα σε ένα Σύμπαν σταθερό και σε ένα εξελισσόμενο (σ130) και ο ίδιος οδηγήθηκε στο μεγάλο αδιέξοδο ενός άπειρα εξελισσόμενου Σύμπαντος (σ130,138-140,144), αδιέξοδο το οποίο και ο ίδιος διαισθάνθηκε (σ131,138,140,143,144).

 

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ  "Η ΧΩΡΟ-ΚΙΝΗΣΗ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΞΑΝΘΑΚΟΥ

(ΜΕ ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ)

"Το κύμα μαρτυρεί πάντοτε μία κίνηση εμποδιζόμενη, μία κίνηση η οποία διέρχεται μέσω κάποιου ελαστικού στοιχείου το οποίο στοιχείο εξωθείται και κυματώνεται λόγω της κινητικής δράσης από τη μια, και λόγω της φυσικής του αδράνειας από την άλλη" σ46.

"Το πείραμα του Μάικελσον απέδειξε ότι δεν υφίσταται πουθενά αυτό το στοιχείο που ονομάζαμε "αιθέρα", και πραγματικά δεν υπάρχει. Αλλά απ' το σημείο της κατάργησης αυτού του λεκτικού όρου, σαν έννοια που δεν αναφέρεται σ' ένα πραγματικό φυσικό στοιχείο, ως το άλλο σημείο που αποδεχόμαστε την ύπαρξη του "κενού χώρου", το συλλογιστικό πήδημα είναι τρομερά μεγάλο." σ47

"Λοιπόν, ας μη φανεί παράδοξη η ακόλουθη προτεινόμενη λύση: Ότι η εκπομπή της ενέργειας είναι ένα φαινόμενο κυματοειδούς μορφής" σ54

"Ωστόσο θα πρέπει ν' αποδεχθούμε αναντίρρητα ότι, δεν είναι δυνατό να υπάρξει φαινόμενο εκπομπής, και μάλιστα εκπομπή η οποία να καλύπτει μεγάλες αποστάσεις και σε αστραπιαίο σχεδόν χρόνο, χωρίς την ύπαρξη κυματικού φαινομένου. ... Το γεγονός ότι το φως έχει κυματοειδή υφή καταδεικνύει κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι το φαινόμενο τούτο δεν είναι μια εκπομπή ουσίας. Αν συνέβαινε, πράγματι, κάτι τέτοιο τότε το φως θα έπρεπε να είχε την Νευτώνεια κινητική μεταβίβαση. ... Γιατί το φως να είναι δηλαδή ένα φαινόμενο διαφορετικό από τα άλλα; Και μάλιστα διαφορετικό μ' ένα τέτοιο τρόπο ώστε στην περίπτωσή του κάθε άλλο φαινόμενο θα μας παρουσιάζετο σαν μια κατάλυση του λογικού κατεστημένου;" σ56,58,62

"θα καταδείξουμε τώρα πιο κάτω, και βασιζόμενοι σε τρεις κριτικές προτάσεις, ότι η θεωρία της σχετικότητας ουδεμία αξία έχει ως φιλοσοφική θεωρία, αλλά μόνο ως επιστημονική - κι εδώ συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία, η φιλοσοφία να είναι αντικειμενικότερη της επιστήμης. Ακόμα και τα μαθηματικά μπορούν να υπαχθούν στην κατηγορία του υποκειμενισμού, και τούτο δεν πρέπει να φανεί σαν παράξενο διότι όλες οι μαθηματικές διαδικασίες υπακούουν πρώτα σε κάποιο συλλογισμό." σ67

"Η κίνηση είναι η μορφή της ύλης (διαλεκτικός υλισμός). Εμείς όμως δείξαμε ότι το απόφθεγμα αυτό, ισχύει μόνο εφόσον αντιστρέψουμε τους όρους: Δηλαδή ότι, η ύλη είναι η μορφή της κίνησης. Διότι η ύλη και η κίνηση δεν αποτελούν απλώς μια ταυτότητα βάσει του διαλεκτικού νόμου, αλλά είναι και το αυτό πράγμα. Με τη μόνη διαφορά, βέβαια, ότι λέγοντας "κίνηση" θα πρέπει να εννοούμε και την κίνηση και τον χώρο μαζί, γιατί μόνο μ' αυτή την ταυτότητα υπάρχει η κίνηση" σ159

"Αν θεωρήσουμε μια ομάδα από μπίλλιες του μπιλιάρδου, που η μια συγκρούει και ωθεί την άλλη, από μια αρχική κινούμενη μπίλλια (την οποία εξώθησε κάποιος παίχτης), διαμορφώνοντας έτσι ένα ενιαίο σύστημα αλληλεξαρτήσεων, τότε θα λάβουμε μια αμυδρή απεικόνιση το τι συμβαίνει μέσα στη δομική σύνθεση των διαφόρων συμπλόκων της ουσίας. Οι μπίλλιες αυτές, μολονότι ξέχωρες απ' αλλήλων, συναποτελούν ένα ενιαίο και α τ ο μ ι κ ό  σ ύ σ τ η μ α. Τούτο προστάζεται από την ίδια την κίνησή των' η κάθε μπίλλια απ' αυτές υπέχει θέση κρίκου, ωθεί την μπροστινή σφαίρα της και ταυτόχρονα ωθείται από την προηγούμενή της. Αν θεωρήσουμε δε ότι η κίνηση των σφαιρών γίνεται με πολύ μεγάλη ταχύτητα θα κατανοήσουμε ότι το όλο σύστημα λαμβάνει μια συνθετική πληρότητα, μια ατομική ανεξαρτησία, που εκδηλώνει καθορισμένη δυναμική συμπεριφορά." σ155

" Αποδίδω στη στερεότυπη πρόταση:"Ο άνθρωπος είναι πεπερασμένο ον και γι' αυτό ποτέ δεν θα μπορέσει να συλλάβει την πραγματικότητα", μια υποβλητική αιτία η οποία επέδρασε στη σφαίρα της ανθρώπινης πίστης με επιτυχία, και κατέστησε τον άνθρωπο θεληματικά σκλάβο αφαιρώντας του τη δύναμη για μια ανώτερη αναζήτηση". σ105

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ: To πίστευα όταν ήμουν ένας ακαλλιέργητος νεαρός, το γνωρίζω καλά τώρα:

Με την ανάλυση και μόνο των λέξεων και των νοημάτων που αναφέρονται σε διαδεδομένα φυσικά φαινόμενα (λ.χ το φως, ο χρόνος, η κίνηση) και όπως αυτά συνδέονται μεταξύ τους με την απλή λογική επάνω στην κοινή εμπειρία, οδηγούμαστε σε σωστές απαντήσεις και σε εύστοχες προσεγγίσεις γύρω από επιστημονικά ζητήματα. Διότι εάν απορρίψουμε ή αλλάξουμε τα σωστά νοήματά τους ή πούμε ανοησία, τότε οδηγούμαστε σε παραλογισμούς και σε ανόητα αδιέξοδα!

Εύχομαι να ανακαλύψω και άλλους έλληνες φιλόσοφους με δημιουργικό στοχασμό και όχι μόνο με στοχασμό επί των γνωστών απόψεων και θεωριών.

 

 

© Κώστας Γ. Νικολουδάκης

Επιμέλεια-Σχεδίαση  2004-08

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ                     ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ                      ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

ΤΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΕΣ      ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

clock