SOS 115

DERS KAPSAMI

Windows 98 ile ilgili temel kavramlar ve bilgiler

- Menüler

- Komutlar ve kısa yolları

- Diyalog kutuları

- Görev çubuğu ve özellikleri

- Başlat menüsü

Klasör ve dosya işlemleri

- Yeni bir dosya ve klasör oluşturmak

- Dosya ve klasörlerin kopyalanması

- Disket sürücü ile yapılan işlemler

Microsoft Word

- Word ile çalışmaya başlamak

- Word belgesi oluşturmak, kaydetmek, kopyalamak

- Sayfa yapısı

- Word’de ekran görünümü

- Karakter biçimlendirme

- Paragraf biçimlendirme

- Belgeleri yazdırmak

- Word’de tablo oluşturmak

İnternet Explorer

- İnterner Explorer kullanımı ile ilgili temel bilgiler

- Arama motorları

- Üniversite ve diğer kütüphanelerin web sayfalarına ulaşım ve arama yapma

- Tam metinli web sayfalarına ulaşım

E-posta Hesabı Oluşturulması ve e-posta kullanımı

Rapor, tez, ödev yazımları

- Rapor, tez, ödev yazımında biçim ayarları

- Metin içinde gönderme yapma kuralları

- Kaynakça ile ilgili kurallar

SPSS Veri Editörü

- Ölçekler ve ölçme seviyeleri

- SPSS veri editörüne giriş

- Verilerin kodlanması

- Kodlanan verilerin SPSS’e geçirilmesi

- SPSS’de temel istatistiksel işlemler (frekans, mod, medyan, ortalama, ki-kare, varyans analizi)

ANKET

UYGUN SORU BİÇİMİNİN BELİRLENMESİ

Bir ankette soru formatını (biçimini) belirlerken bir takım kararları belirlemeniz gerekmektedir. Bunlar; kullanılacak soru tipi (açık uçlu/kapalı uçlu), soruların sıra ve sayısı, güvenirlilik kontrolleri ve eleme sorularının belirlenmesi.

Açık Uçlu ve Kapalı Uçlu Sorular

Anket formlarındaki soruların büyük bir kısmı kapalı uçludur. Bu tür sorularda alternatif cevap seçeneklerinin bir listesi verilir ve cevaplayıcılardan düşüncelerini en iyi yansıtan seçenek/seçenekleri işaretlemeleri istenir.

Bu cevap seçenekleri “Likert tipi” sayısal ölçek, basit format ya da çoktan seçmeli şeklinde olabilir.

Örn: Son bir ay içinde sinemaya gittiniz mi?

1.Evet

2.Hayır

Örn:Son bir ay içinde kaç kez sinemaya gittiniz?

1.Bir

2.İki

3.Üç

4.Üçten fazla

Örn:İzlediğiniz yerli filmlerle ilgili genel değerlendirmeniz nedir?

1.Çok iyi

2.İyi

3.Ne iyi ne kötü

4.Kötü

5.Çok kötü

Kapalı uçlu soruların en büyük avantajı, cevaplandırılmasının ve analizinin kolay olmasıdır.

Açık uçlu sorularda ise önceden hazırlanan cevap seçenekleri bulunmaz. Cevaplayıcıya herhangi bir sınırlamaya maruz kalmadan düşüncelerini ifade etme özgürlüğü verilir. Bu nedenle açık uçlu sorulara verilen cevaplar genelde yorum niteliğindedir.

Kapalı uçlu soruların birçok avantajı bulunmaktadır.

Bunlardan ilki; sıralanan alternatif cevap seçenekleri her bir cevaplayıcı için aynıdır. Böylelikle cevaplayıcılar arasında karşılaştırma yapılmasını kolaylaştırır.

Bu durum aynı zamanda herhangi bir ara işlem yapılmaksızın verilerin bilgisayara girilmesine olanak verir.

Diğer bir avantaj ise; sıralanan cevap seçenekleri soruları daha anlaşılabilir hale getirmektedir.

Ayrıca bu cevap seçenekleri, cevaplayıcıların o an için düşünemeyecekleri ya da unutmuş olabilecekleri alternatifleri hatırlamalarına imkan verir.

Aynı zamanda sıralanan cevap seçenekleri, abartılı ya da ilgisiz cevapları önleyecektir.

Örn:Eğitim düzeyiniz?

1.İlköğretim

2.Lise

3.Yüksekokul

4.Üniversite

Örn:Eğitim düzeyiniz?

Ayrıca cevaplayıcılar tarafından kişisel veya özel olarak nitelendirilebilecek konularda kapalı uçlu soruların sorulması daha sağlıklı sonuçlar vermektedir.

Örn:Kürtaj ile ilgili bir soru.

Bazı durumlarda ise, cevaplayıcıdan kendisi ile ilgili özel bilgiler istendiğinde, bu durum cevaplayıcıda olumsuz etki yaratabilir. Örneğin gelir düzeyi gibi… gelir düzeyini açık uçlu sorduğumuzda cevaplayıcı bu durumu özel hayatına müdahale olarak algılayabilir, ancak gelir düzeyi ile ilgili soruyu kapalı uçlu ve belirli kategoriler halinde sorarsak, gelir düzeyi sorusunun özel hayata müdahale olarak anlaşılması ihtimali büyük ölçüde ortadan kalkacaktır.

Bunun yanında kapalı uçlu soruların olması anketin cevaplanma oranını artıracaktır.

Bu avantajlarının yanında kapalı uçlu soruların bir takım dezavantajları da vardır.

Cevaplayıcıların seçeneklerden birini rasgele işaretleme olasılığı vardır.

Soruyu yanlış anlayan bir cevaplayıcı, asıl görüşünü yansıtmayan seçeneği işaretleyebilir. Aynı şekilde seçenekler de cevaplayıcının görüşünü yansıtmaktan uzak olabilir.

Kapalı uçlu sorular cevaplayıcıları, asıl cevabı en iyi temsil ettiğini düşündükleri seçeneği işaretlemeye zorlar. Dolayısıyla bu durum yarı kapalı uçlu bir seçenek ile giderilebilir.

Örn:salon sporlarından en fazla hangisine ilgi duyasınız?

1.Voleybol

2.Basketbol

3.Aerobik

4.Hentbol

5.Diğer (Belirtiniz)………………..

Açık uçlu soruların bir takım avantajları vardır.

Açık uçlu soruların en büyük avantajı, araştırmacıya beklenmeyeni öğrenme fırsatı vermesidir.

Bu tür sorulara verilen cevaplar, araştırmacının düşünceleri ile sınırlı değildir.

Açık uçlu soruların hazırlanması diğer soru tiplerine göre daha kolaydır.

SORULARIN SIRASI

Ankette yer alacak soruların sırası elde edilecek sonuçları önemli derecede etkileyebilir. Kötü bir şekilde organize edilmiş sorular, cevaplayıcıların kafasını karıştırabilir ve verecekleri cevapları etkileyebilir.

Ankette en önemli sorular “Giriş Soruları”dır. Bu nedenle;

Giriş bölümünde açık uçlu soru sormayın.

Örn: İyi bir öğrenci nasıl olmalıdır?

Giriş bölümünde cevaplanması güç sorular sormayın.

Örn:Geçen yıl kaç kez hasta oldunuz?

Giriş bölümünde endişe verici ve şüphe uyandırıcı sorular sormayız.

Örn:Hayatınızda hiç hırsızlık yaptınız mı?

Bu bölümde doğrudan araştırmanın temel amacına yönelik net sorular sorulmalıdır.

Örn:Hangi üniversitede okuyorsunuz?

1.H.Ü. 2.G.Ü. 3.ODTÜ 4.Bilkent 5.Başkent

Bazı sorularda cevaplayıcılardan dini inançları, etnik özellikleri, cinsel tercihleri, gelir düzeyleri gibi bilgiler istenebilir. Bu tür sorular “Hassas Sorular” veya “Özel Sorular” olarak nitelenebilir. Dolayısıyla bu tür soruları ilk başta sormak cevaplayıcıda bir tepki oluşturabilir, bu nedenle bu tür soruları anketin ilerleyen bölümlerinde sormak daha uygundur.

Uygun soru tasarımı ile ilgili önerilen uygulama ise “İlgili Sorular”ın bir araya getirilerek sorulmasıdır. Bu sayede cevaplayıcının dikkatini bir noktaya toplamak mümkündür. Ancak burada unutulmaması gereken en önemli nokta ilgili sorular bir araya getirilirken aşırı bir düzenlilik oluşturulmamasıdır, aksi taktirde cevaplayıcı düşünmeden, tepkisel cevaplar verebilir.

Bu anlamda diğer önemli bir konu ankette bulunan “Soru Sayısı”dır. Ankette amaca uygun mümkün olduğunca az sayıda soru sorulması esastır.

“Ayırma” ya da “Eleme Soruları”,belirli soruların kimler tarafından cevaplanacağını belirlemek amacıyla kullanılır.

Örn:Çocuğunuz var mı?

1.Evet

2.Hayır (Cevabınız hayır ise lütfen 11. soruya geçiniz)

Özellikle araştırma için önemli bilgi içerdiği düşünülen sorulara, cevaplayıcıların yeterince düşünüp cevap verdiklerinden emin olmak için “Kontrol Soruları”dan yararlanılabilir.

Örn:Eryaman’da eviniz olmasını istermisiniz?

1.Kesinlikle evet

2.Evet

3.Kararsızım

4.Hayır

5.Kesinlikle Hayır

Örn:Eryaman’da bir eviniz olsaydı ne hissederdiniz?

1.Çok heyecanlanırım

2.Mutlu olurum

3.Fark etmez

4.İstemem

“Demografik Sorular” cevaplayıcı hakkında tanımlayıcı bilgiler sağlar. Yaş, cinsiyet, sosyal statü, eğitim düzeyi gibi sorulardır.