CEZA İNDİRİMİ
Ceza kanunu uygulamaya sokan kanun TBMM genel kurulunda kabul edildi. Böylece infazın ertelenmesi kararlarındaki tereddüt de kaldırılmış oldu. Kanunun yayımlanmasını beklemeden mahkemeler, isabetli olarak tahliye kararları vermeye başladılar. Aslında bu tereddüt hali, sanık lehine yorumla pekala gidirelebilirdi, biraz gecikmeli de olsa kanunun gereği yapıldı. Bu arada 8 yıldır cezaevinde bulunan düşünce suçlusu gazeteci, yazar Nurettin Şirin'de tahliye edildi. Bu vesile ile kendisine buradan geçmiş olsun deleklerimi sunuyorum.
Yeni kanunundaki ceza miktarı indirilen suçlar için sorun çözüldü. Aynı çözümün ceza miktarı dolaylı olarak indirilen suçlar içinde uygulanması gerekli. Her suç dosyasını ilgilendiren bu indirim nedenleri üzerinde kısaca durmak istiyorum. Bunların en başında takdiri indirim hükmü gelmektedir. (m.59) Buna göre altıda bir oranındaki indirim, yeni kanunla (m.62) beşte bir oranına çıkarılmıştır. Böylece genellikle her dosyada uygulanan bu oran farkı nedeniyle, dosyalar yeniden incelenerek hükümüm bu oranda yeniden hesaplanması gerekecektir.
Bütün suçlar için geçerli olan, haksız tahrik indirimide bu şekilde yorumlanmalıdır. Buna göre üçte ikiye kadar olan indirim oranı yeni kanunla dört de üçüne kadar çoğaltılmıştır. (m.29) Mahkeme önceki kararında hangi derecede indirimi kabul etmişse, yeniden inceleme ile aynı derecenin karşılığı olan oranda indirim yapmak zorundadır. Bu miktarın hesabında mahkeme önceki indirim derecesi ile bağlı olarak karar vermek zorundadır.
Basın yoluyla işlenen suçlardaki artırım oranıda düşürülmüştür. Özellikle düşünce suçlarını ilgilendiren bu madde nedeniyle önceden bir misli oranındaki artırım, yeni kanunla yarı oranında artırıma dönüşmüştür. (m.218) Dolayısıyla cezaları artırılan mahkumların, bu indirim nedeniyle ceza miktarlarının azıltılması gerekecektir.
Birden çok suç işlendiğinde tekerrür nedeniyle cezanın artış oranı da değişmiştir. Böylece ceza artışı yerine denetimli serbestlik tedbirleri uygulanacaktır. Keza Suça iştirak hükümleri ve teşebbüs hükümleri arasındaki suç derecelerinde de, sanık lehine hükümlerin uygulanması gerekecektir.
Yeni kanunla getirilen etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için, her dosyayı yeniden değerlendirilmesi gerekecektir. Mahkemeler, yeniden yargılama açarak etkin pişmanlık yönünden sanık ve tarafların beyanını alıp karar vermeleri gerekir. Yeni kanun ekonomik suçlarda, isabetli olarak suç konusu malın değerinin azlığı halinde, ceza indirimi öngörmüştür. Bu yönden davaların yeniden değerlendirmeye tabi tutularak sanık lehine uygulama yapmaları gerekecektir.
Ceza kanunundaki bazı madde fıkralarının yeni kanunda tam karşılığı yoktur. Örneğin 146/3 fıkrasındaki suç yeni kanunda düzenlenmemiştir. Dolayısıyla bu suçtan mahkum olanların, cezanın ortadan kaldırılmasını isteme hakları doğmuştur. Yine 312/2 maddeye eklenen "açık ve yakın" tehlike unsuru nedeniyle davaların yeniden ele alınıp karar verilmesi, Yargıtay aşamasında olan davaların ise bu yönden bozulması gereklidir.
Bu arada belirtmek isterim ki, 24 yıl hapis olan adam öldürme suçunun cezası, yeni kanunla müebbet hapis cezasına artırılmıştır. Tasarıda 20 yıl hapis cezası olarak düşünülmüşken, alt komisyonda müebbet hapise dönüştürülmesinin gerekçesi yoktur. Gerçekte cezasının artırılmasına ilişkin sosyolojik bir ihtiyaç, toplumsal bir zorunluluk yokken artırılması anlaşlmaktan uzaktır. Ceza kanunun da ilk yapılacak değişiklik ile adam öldürme suçunun cezasının 20 yıla indirilmesi yerinde olacaktır.
Son olarak, siyasi suçluların yarısının mahkum olduğu örgüt üyeliği suçun da, yeni kanun on yıl olan hapis cezasını beş yıla indirmiştir. 1991 yılında yürürlüğe giren Terörle mücadele kanunu, bu suçun cezasını yarı oranında artırmaktadır. Yeni kanundaki indirim ile TMK.m.5 ındaki artırım hükmü arasındaki bu çelişkinin giderilmesi yerinde olacaktır.
Hacı Ali Özhan
bu makale vakit gazetesinde 6 kasım 2004 tarihinde yayımlanmıştır.
hacı alinin yürütme sayfası kamulaştırılmalıdır neden ?