โอ้ โพธิ์พฤกษ์เย็น คุณะเด่นเกษมสรรพ์ บัดนี้ พระดับขันธ์ ดุจะ โพธิหักลาญ

๘๐. ไม่พยากรณ์อริยมรรคอริยผล

ปัญหาหนึ่งที่ผู้สนใจทางธรรมชอบสอบถามกันมากได้แก่ เรื่อง การพยากรณ์อริยมรรคอริยผล คือมักจะสอบถามกันว่าหลวงปู่เคยพยากรณ์หรือรับรองว่า หลวงปู่ หลวงพ่อองค์นั้นองค์นี้ ครูบาอาจารย์องค์นั้นองค์นี้บรรลุธรรมในระดับใด หรือเป็นพระอริยเจ้าระดับใดแล้ว ผู้ใดเป็นพระโสดาบัน ผู้ใดเป็นพระอรหันต์แล้ว อะไรอย่างนี้เป็นต้น ผู้สอบถามจึงอยากรู้ข้อเท็จจริงว่าเป็นอย่างไรกันแน่

ครั้งหนึ่ง ท่านเจ้าคุณพระโพธินันทมุนี เคยถามหลวงปู่ถึงผลการปฏิบัติของหมู่คณะปฏิบัติ ซึ่งได้รับคำตอบจากหลวงปู่ว่า

"การที่จะพยากรณ์ผู้ใดว่าบรรลุอริยมรรคอริยผลนั้น ผู้ที่จะพยากรณ์ได้มีเพียงผู้เดียว คือ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เท่านั้น แม้พระอริยสาวกจะไปพยากรณ์หรือบอกว่าผู้นั้นเป็นโสดาบัน ผู้นี้เป็นอรหันต์ก็ไม่ได้ ไม่ถูกต้องตามพระวินัยบัญญัติ"

ได้กราบเรียนถามหลวงปู่ต่อไปอีกว่า "แล้วจะรู้ได้อย่างไร ว่าองค์ไหนปฏิบัติธรรมเป็นอย่างไรในหมู่พระสงฆ์สาวก"

หลวงปู่ตอบว่า "ที่ปฏิบัติปฏิปทาเดียวกัน ย่อมจะรู้กัน ย่อมจะเข้าใจกันได้เมื่อได้สนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในเมื่อได้อยู่ร่วมกัน หรือแม้ไม่ได้อยู่ร่วม แต่ได้ทราบข่าวถ้อยคำหรือข้อความที่ผู้นั้นๆ แสดงออกมา เพราะข้อความที่ท่านผู้นั้นๆ แสดงออกมาจะชี้ชัดเจนถึงภูมิธรรมของท่านว่าอยู่ในระดับใด"

นี่เป็นถ้อยคำที่ออกจากปากหลวงปู่เอง ที่ท่านพูดกับท่านเจ้าคุณพระโพธินันทมุนีโดยตรง ส่วนที่เคยได้ยินเมื่อหลวงปู่กล่าวกับท่านผู้อื่นนั้น มีอยู่ว่า

เมื่อได้ยินว่ามีใครประพฤติปฏิบัติธรรมได้ผลดี และมีผู้นำมาถามหลวงปู่ถึงผลการปฏิบัติของท่านผู้นั้น หลวงปู่ก็มักจะบอกว่า ถ้าเขามีศรัทธามั่นคงแล้วก็จะไม่ถอยหลัง ถ้าหากได้ดำเนินอย่างมั่นคงต่อไป ก็จะได้เข้าถึงพระรัตนตรัยอย่างแน่นอน

หลวงปู่เคยพูดคุยกับพระราชาคณะชั้นผู้ใหญ่ท่านหนึ่ง เมื่อพระราชาคณะรูปนั้นถามถึงผลการปฏิบัติ ของพระภิกษุรูปหนึ่งว่าเป็นอย่างไร หลวงปู่เพียงแต่ตอบว่า "เขาเข้าถึงทางตรงแล้วไม่มีการเสื่อมศรัทธาไปจากพระรัตนตรัยได้เลย"

เท่าที่สอบถามพระที่เป็นลูกศิษย์ลูกหาของหลวงปู่ ต่างก็ยืนยันว่าเคยได้ยินหลวงปู่กล่าวในลักษณะข้างต้นเท่านั้น ไม่เคยได้ยินท่านพยากรณ์อริยมรรคอริยผลของท่านผู้ใดเลย แม้แต่ครั้งเดียว

นอกจากนี้ ยังปรากฏว่า เมื่อหลวงปู่ได้ยินผู้ใดพยากรณ์ใครถึงอริยมรรคอริยผลต่างๆ แม้ผู้พยากรณ์เป็นฆราวาสก็ตาม หลวงปู่ก็ยังห้ามปรามว่าเป็นการทำที่ไม่ถูกต้อง

ดังนั้น ก็เป็นอันสรุปได้ว่า ที่หลายๆ ท่านได้ยินใครคนใดคนหนึ่งพูดว่า "หลวงปู่บอกว่าคนนั้นเป็นโสดาบัน คนนี้เป็นอริยบุคคลชั้นนั้นชั้นนี้" ดังนี้เป็นต้น ก็แสดงว่าใครคนหนึ่งนั้นพูดกันเอง ทึกทักเอาเอง ด้วยความสำคัญผิด หรือด้วยเจตนาอื่นใดก็ตาม จึงขอยืนยันว่าเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง

ที่ถูกคือ หลวงปู่ไม่เคยพยากรณ์อริยมรรคอริยผลของท่านผู้ใดเลย และท่านก็ห้ามไม่ให้พระหรือฆราวาสกระทำการอย่างนั้นด้วย เพราะไม่เหมาะไม่ควร

หน้าต่อไป