โอ้ โพธิ์พฤกษ์เย็น คุณะเด่นเกษมสรรพ์ บัดนี้ พระดับขันธ์ ดุจะ โพธิหักลาญ

๑๓๔. เพื่อนสหธรรมิกของหลวงปู่

ในส่วนของพระสหธรรมิกของหลวงปู่นั้นมีมากมายเหลือเกิน ทั้งสมัยที่ท่านอยู่ศึกษาพระปริยัติธรรมที่จังหวัดอุบลราชธานี สมัยที่ศึกษาด้านปฏิบัติภาวนากับ พระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต สมัยที่ออกธุดงค์กัมมัฏฐาน รวมทั้งที่สนิทสนมคุ้นเคยกันในโอกาสต่างๆ

พระสหธรรมิกของหลวงปู่นับว่ามีมาก ทั้งนี้เพราะอัธยาศัยและคุณธรรมของหลวงปู่ ที่เป็นที่ศรัทธาและชื่นชอบอย่างกว้างขวาง ด้วยท่านมีจริยาวัตรที่งดงามบริสุทธิ์ จริงใจ ไม่ติฉินนินทาใครทั้งต่อหน้าและลับหลัง

อย่างไรก็ตาม ในที่นี้จะขอยกมาเฉพาะพระสหธรรมิก ที่เป็นศิษย์ร่วมพระอาจารย์ใหญ่รุ่นแรกกับหลวงปู่ ซึ่งได้แก่

พระอาจารย์สิงห์ ขนฺตยาคโม นับว่ามีความสนิทสนมคุ้นเคยกับหลวงปู่มากที่สุด ท่านเป็นผู้มีอุปการคุณต่อหลวงปู่ ในฐานะสนับสนุนให้หลวงปู่ได้เปลี่ยนญัตติมาสู่ธรรมยุติกนิกาย เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๑ ร่วมเป็นศิษย์รุ่นแรกของ ท่านพระอาจารย์ใหญ่  ร่วมออกธุดงค์ด้วยกันครั้งแรก และใช้ชีวิตจำพรรษาอยู่ด้วยกันในช่วงออกธุดงค์นานกว่าทุกรูป ในระยะต่อมาหลวงปู่ดูลย์ได้ส่งลูกศิษย์ของท่านให้ไปฝึกภาวนาอยู่กับหลวงปู่สิงห์ ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีคือ หลวงปู่สาม อกิญฺจโน ในช่วงสุดท้าย หลวงปู่สิงห์ ท่านพำนักอยู่ประจำที่ ที่วัดป่าสาลวัน อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา ดำรงสมณศักดิ์ที่ พระญาณวิศิษฏ์สมิทธิวีราจารย์ และมรณภาพเมื่อวันที่ ๘ กันยายน ๒๕๐๔ หลวงปู่สิงห์เป็น ผู้นำแห่งกองทัพธรรม ในสายของ พระอาจารย์ใหญ่มั่น ภูริทตฺโต

หลวงปู่ขาว อนาลโย แห่งสำนักวัดถ้ำกลองเพล อำเภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำพู เป็นเพื่อนสหธรรมิกที่สนิทสนมคุ้นเคย ในฐานะที่เฝ้าติดตามศึกษาธรรมกับ พระอาจารย์ใหญ่ ร่วมกัน และร่วมออกธุดงค์ในป่าเขาแถบจังหวัดสกลนคร หนองคาย และอุดรธานี โดยเฉพาะการธุดงค์บริเวณถ้ำกลองเพล และหลวงปู่ขาวได้ยึดสถานที่นี้เป็นที่พำนักประจำสืบมา จนกระทั่งท่านมรณภาพเมื่อวันที่ ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๒๖ ก่อนการมรณภาพของหลวงปู่เพียง ๖ เดือน แม้ทั้ง ๒ องค์จะมีอายุรุ่นราวคราวเดียวกัน คือเกิดปีเดียวกัน แต่หลวงปู่ขาวอ่อนอายุพรรษากว่า เพราะท่านบวชหลังหลวงปู่ถึง ๙ ปี

ยังมีสหธรรมิกรุ่นหลังหลวงปู่อีกเป็นจำนวนมาก ที่เป็นที่เคารพศรัทธาและรู้จักกว้างขวางได้แก่

หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ วัดดอยแม่ปั๋ง อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่

พระนิโรธรังสีคัมภีรปัญญาจารย์ (หลวงปู่เทสก์ เทสฺรํสี) วัดหินหมากเป้ง อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย

หลวงปู่หลุย จนฺทสาโร วัดถ้ำผาบิ้ง อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย

สหธรรมิกรุ่นหลังของหลวงปู่ที่ยังมีชีวิตอยู่ได้แก่ พระอาจารย์หลวงตามหาบัว ญาณสมฺปนฺโน วัดป่าบ้านตาด จังหวัดอุดรธานี เป็นลูกศิษย์ผู้อุปัฏฐากใกล้ชิด พระอาจารย์ใหญ่มั่น ภูริทตฺโต ได้ร่วมปฏิบัติธรรมกับหลวงปู่บ้าง ซึ่งท่านมีความสนิทสนมกันพอสมควร ในช่วงหลังๆ หลวงปู่ได้ส่งลูกศิษย์หลายองค์ไปอยู่ศึกษาด้านสมาธิภาวนากับ ท่านหลวงตาฯ หลังจาก พระอาจารย์ใหญ่ มรณภาพแล้ว ท่านหลวงตามหาบัว ได้ปฏิบัติหน้าที่รักษามรดกธรรมคล้ายๆ กับองค์แทนของ พระอาจารย์ใหญ่ ซึ่งครูบาอาจารย์รุ่นอาวุโสบางท่านได้แนะนำว่า "ถ้าอยากรู้ว่าท่านพระอาจารย์ใหญ่ท่านเป็นอย่างไร ให้ไปดูได้ที่หลวงตาวัดบ้านตาด แล้วจะเข้าใจ"

หน้าต่อไป