The Boulogne Declaration
In 1905, in the French sea-side town of Boulogne-sur-mer, there assembled over six hundred esperantists in the first Universal Congress of the Esperanto movement. Previous to this, there were no truly "international" get-togethers since the language had been published by Zamenhof in 1887. According to Edmont Privat's Historio de la Lingvo Esperanto -- Unua Parto (Internacia Esperanto-Instituto, Hago, Nederlando, 1982) a two-day convention between mainly French and English esperantists at Le Havre in 1904 was such a success for the participants (for most did not have many opportunities to speak the language with foreigners -- Esperanto at that time was mainly a language of correspondence) that a true Congress was immediately planned for the next summer. Its success was even more pronounced as the participants came from many countries (mainly from Europe and North America) and it also featured Zamenhof himself.
For various reasons, Zamenhof decided that he wished to abdicate control over the growing movement: Privat tells us that Zamenhof felt it necessary to separate his own personal convictions (which are related to his ideals in the creation of the language) from the practical role of Esperanto. As a result, he wrote the following declaration, which was adopted by the same Congress as the official definition of the Esperanto Movement.
rB
(The original Esperanto version appears after the English one.)
THE BOULOGNE DECLARATION
Whereas many people have a false notion regarding the essence of
'Esperantism' [the Esperanto movement], we the undersigned,
representatives of Esperantism in many countries of the world,
assembled at the International Esperantist Congress in Boulogne-
sur-Mer felt for that reason that it was necessary to make known
the following clarification, according to the proposal of the
author of the language Esperanto:
1. Esperantism is the endeavour to spread throughout the entire
world the use of this neutral, human language which, "not
intruding upon the personal life of peoples and in no way aiming
to replace existing national languages", would give to people of
different nations the ability to understand each other, and would
be able to serve as a conciliatory language of public
institutions in those lands where different peoples fight amongst
each other over language issues, and in which could be published
those works that have an equal interest for all peoples. All
other ideals or hopes tied with Esperantism by any esperantist is
his or her purely private affair, for which Esperantism is not responsible;
2. Whereas in the present time there is no researcher in the
whole world who already doubts that an International Language can
only be artificial [designed], and whereas out of all the
numerous efforts made in the last centuries all researchers
presented only theoretical projects, and only one language
appears effectively complete, thoroughly tested and perfectly
viable and most suitable in all relations, Esperanto: for this
reason the friends of the idea of the International Language,
acknowledging that theoretical controversy leads to nothing and
that the aim [of an international language] can be attained only
by practical work, have for a long time rallied around the
language Esperanto and continually work towards its dissemination
and for the enriching of its literature;
3. Whereas the author of the language Esperanto at the very
beginning has declined once and for all personal rights and
privileges related to this language, for that reason Esperanto is
"no one's property", neither in material matters nor in moral matters.
The primary master of this language is the whole world, and
everyone so desiring can publish in or about this language any
work which he or she wishes and can use the language for any
possible purposes; the spiritual masters of the language shall be
those persons who in the world shall be acknowledged to the
most
talented writers in this language.
4. Esperanto has no lawgiving authority and is dependent on no
particular person. All opinions and works of the creator of
Esperanto have, similar to the opinions and works of every other
esperantist, an absolutely private quality and one not obligatory
[to others] in any way.
The only single, perpetually obligatory foundation of the
language Esperanto for all esperantists is the work, "Fundamento
de Esperanto"**, to which no one has the right to make changes. If
someone deviates from the rules and models from the above-
mentioned work, he or she cannot ever excuse himself/herself with
the words: "so desires or advised the author of Esperanto".
Every idea that cannot be conveniently expressed by the contents
of the Fundamento de Esperanto, all esperantists can express in a
manner which they deem the most correct, as is done in any other
language. But for reasons of unity all esperantists are
recommended to imitate, as much as possible, that style which is
found in the works of the creator of Esperanto, who has worked
more that any other for and in Esperanto and who knows its
spirit better that any other.
5. An esperantist is a person who knows and uses the language
Esperanto with complete exactness, for whatever aim he uses it
for. Membership in an active esperantist social circle or
organization is recommended for all esperantists, but is not obligatory.
-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-
LA BULONJA DEKLARACIO
Ĉar pri la esenco de la Esperantismo multaj havas tre malveran
ideon, tial ni subskribintoj, reprezentantoj de la Esperantismo
en diversaj landoj de la mondo, kunvenintaj al la Internacia
Kongreso Esperantista en Bulonja sur Mar', trovis necesa, laŭ la
propono de la aŭtoro de la lingvo Esperanto, doni la sekvantan klarigon:
1. La Esperantismo estas penado disvastigi en la tuta mondo la
uzadon de la lingvo neutrale homa, kiu "ne entrudante sin en la
internan vivon de la popoloj kaj neniom celante elpuŝi la
ekzistantajn lingvojn naciajn", donus al la homoj de malsamaj
nacioj la eblon kompreniĝadi inter si, kiu povus servi kiel
paciga lingvo de publikaj institucioj en tiuj landoj, kie
diversaj nacioj batalas inter si pri la lingvo, kaj en kiu povus
esti publikigataj tiuj verkoj, kiuj havas egalan intereson por
ĉiuj popoloj. Ĉiu alia ideo aŭ espero, kiun tiu aŭ alia
esperantisto ligas kun la Esperantismo, estos lia afero pure
privata, por kiu la Esperantismo ne respondas.
2. Ĉar en la nuna tempo neniu esploranto en la tuta mondo jam
dubas pri tiu, ke Lingvo Internacia povas esti nur lingvo arta,
kaj ĉar el ĉiuj multegaj provoj faritaj en la daŭro de la
lastaj jarcentoj, ĉiuj prezentas nur teoriajn projektojn, kaj
lingvo efektive finita, ĉiuflanke elprovita, perfekte vivipova
kaj en ĉiuj rilatoj plej taŭga montriĝis nur unu sola lingvo,
Espernanto, tial la amikoj de la ideo de Lingvo Internacia,
konsciante, ke teoria disputado kondukos al nenio kaj ke la celo
povas esti atingita nur per laborado praktika, jam delonge ĉiuj
grupiĝis ĉirkaŭ la sola lingvo Esperanto kaj laboras por ĝia
disvastigado kaj riĉigado de ĝia literaturo.
3. Ĉar la aŭtoro de la lingvo Esperanto tuj en la komenco
rifuzis unu fojon por ĉiam ĉiujn personajn rajtojn kaj
privilegiojn rilate tiun lingvon, tial Esperanto estas "nenies
propraĵo", nek en rilato materiala, nek en rilato morala.
Materiala mastro de tiu ĉi lingvo estas la tuta mondo, kaj
ĉiu deziranto povas eldonadi en aŭ pri tiu ĉi lingvo ĉiajn
verkojn kiajn li deziras kaj uzadi la lingvon por ĉiaj eblaj
celoj; kiel spiritaj mastroj de tiu lingvo estos ĉiam rigardataj
tiuj personoj, kiuj de la mondo esperantista estos konfesataj
kiel la plej bonaj kaj plej talentaj verkistoj en tiu ĉi lingvo.
4. Esperanto havas neniun personan leĝdonanton kaj dependas de
neniu aparta homo. Ĉiuj opinioj kaj verkoj de la kreinto de
Esperanto havas, simile al la opinioj kaj verkoj de ĉiu alia
esperantisto, karakteron absolute privatan kaj por neniu devigan.
La sola unu fojon por ĉiam deviga por ĉiuj esperantistoj
fundamento de la lingvo Esperanto estas la verketo "Fundamento de
Esperanto"**, en kiu neniu havas la rajton fari ŝanĝon. Se iu
dekliniĝas de la reguloj kaj modeloj donitaj en la dirita verko,
li neniam povas pravigi sin per la vortoj "tiel deziras aŭ
konsilas la aŭtoro de Esperanto. Ĉiun ideon, kiu ne povas esti
oportune esprimata per tiu materialo, kiu troviĝas en la
"Fundamento de Esperanto", ĉiu esperantisto havas la rajton
esprimi en tia maniero, kiun li trovas la plej ĝusta, tiel same,
kiel estas farate en ĉiu alia lingvo. Sed pro plena unueco de
la lingvo al ĉiuj esperantistoj estas rekomendate imitadi kiel
eble plej multe tiun stilon, kiu troviĝas en la verkoj de la
kreinto de Esperanto, kiu la plej multe laboris por kaj en
Esperanto kaj la plej bone konas ĝian spiriton.
5. Esperantisto estas nomata ĉiu persono, kiu scias kaj uzas
la lingvon Esperanto tute egale, por kiaj celoj li ĝin uzas.
Apertenado al ia aktiva societo esperantista por ĉiu
esperantisto estas rekomendinda, sed ne deviga.
** The Fundamento de Esperanto consists of the following: the 16-
Rule Complete Grammar of Esperanto ("Plena Gramatiko de
Esperanto"), the Universal Dictionary ("Universala Vortaro") and
the Model Texts ("Ekzercaro").
This page hosted by
Get your own Free Home Page
Last Revised August 5, 1997
r oansar t