Ingkong Logio

In this episode, Pearl Harbor is bombed.


    Nagsimula ang pag-aaral ni Placing, at kaming mag-asawa ay nagsimula na rin ng paghahanap-buhay.
    Ako ay namili ng manok at itlog sa lalawigan at ang asawa ko naman ang siyang nagbibili sa Pamilihan ng Quiapo, Maynila at iba pa.
    Tangi sa pamimili ko ng manok sa lalawigan ay nagdadala pa ako ng mga bomba at mga tubo ng tubig bilang agente ng Hardware ng Yutivo and Sons, at agente pa rin ako ng Sweepstakes at paminsan-minsan pa akong nagtatanggol sa mga Juzgado de Paz.
    Ito ang ipinagtaguyod namin sa aming paninirahan sa Maynila at sa pag-aaral ni Placing, hanggang sa buwan ng Marzo ng taong 1936, na siya ay tumanggap ng Diploma sa pagka Ingeniero Mecanico. At sabihin pa, ang aming mga dibdib ay naging masiyadong maliit upang paglulanan ng aming tinamong tuwa at kaligayahan.
    Nang buwan ng Junio ng taon ding yaon ay nagpatuloy si Placing ng pag-aaral sa Universidad rin ng Filipinas.
    Sa pag-aaral na ito ni Placing ay wala na kaming ibang hanapbuhay kundi magpakain (kasero) ng mga estudiante sapagkat ang dati naming mga hanapbuhay  ay mahihina na sa dahilang marami na ang tumulad.
    Nang nangangalahati na ang pag-aaral ni Placing ay nagkasakit ang kanyang ina ng matinding pag-uubo na kung minsan ay may kasama pang dugo ang ilinulura, ako ay nagulumihanan. Dali dali akong nagpunta sa Rizal at pinakiusapan ko ang aming kompareng Jose Taganas upang kami ay ipagluto samantalang may sakit ang kanyang komare. Siya ay pumayag at sumama sa akin sa Maynila at ipinagluto kami hanggang sa gumaling ang kanyang komare.
    Kung hindi kami tinulungan ng aming kompareng Jose at nagpatuloy pa ang sakit ng aking maybahay ay inaasahan kong mabibigo ang pag-aaral ni Placing sa taong yaon.
    Nang buwan ng Marzo ng taong 1937, si Placing ay muling nagsuot ng toga sa pagka Ingeniero Electrico.
    Kami ay halos malunod sa ligaya at kasiyahang loob, nalimot namin ang lahat ng hirap at pagtitiis na aming dinanas. Nakatupad kami sa aming tungkuling pagka magulang at sa katapusan ay kami ay nagtagumpay.
    Nang sumunod na buwan ng Abril 1937 si Placing ay naglilingkod na sa Otis Elevator Co. bilang Ingeniero sa nasabing kompaniya.
    Noong ika labinlima ng Mayo ng taon ding yaon ay nalipat siya sa Samahang Magsasaka, Inc. sa Cabanatuan, Nueva Ecija, bilang Ingeniero sa Planta Electrica ng nasabing Samahan.
    Mula noon ay nanirahan na kami sa bayan  ng Cabanatuan, bayang kinakitaan ng unang liwanag ng aking maybahay. Siya ay buhat sa isa rin namang malakilaking angkan ng mga Diaz at Valino at ako naman ay maraming kakilala at kaibigan sa bayang iyon, kaya kami ay hindi nagkaroon ng anomang suliranin sa aming pakikisama at pakikipamayan. Kami ay matahimik, maligaya at malinis ang kalooban sa piling ng mga kapatid at mga kamag-anak ng aking maybahay.
    Nang ika-walo ng buwan ng Diciembre ng taong 1941 ay nagpahayag ng pakikidigma ang bansang Hapon sa bansang Amerikano, na kasabay ang paglusub sa mga lupaing sakop ng bansang Amerikano, isa na sa mga ito ang Kapuluang Filipinas.
    Kapagkarakang nahayag ang digma ay ipinag-utos ng Presidente Quezon na maghanda ng pagkain para sa apat na buwan, at kami naman ay naghanda. Ipinag-utos din ang paghuhukay sa lupa upang magamit na kublihan (dugout). Kami ay gumawa rin.
    Nang ika 13 ng Diciembre ay binomba ng Hapon ang paliparan sa Bangad, Cabanatuan.
    Sa pangyayaring ito ay nabalisang di ano lamang ang mga mamamayan, may nagpunta sa ibang lugar, may naghakot ng mga kasangkapan na dinadala sa ibang lugar.
    Ako ma'y nababalisa na rin, gusto ko na rin sanang lumayo, ngunit napipigil ako ng maraming kadahilanan.Una yang sinasabi ng mga pinunong militar na ang mga Hapon ay hindi makalulunsad sa dalampasigan ng Filipinas dahilan sa nakapaligid na mina sa ating baybayin. Ang ating Hukbo ay nakatanod sa ating mga lunsaran (Puerto). Ang ikalawa ay ang mga balitang daan daang eroplano at tangke ang ilinunsad na ng mga Amerikano sa Maynila. Ang ikatlo  ay ang daan daang trak na dumarating araw gabi sa Kabanatuan, na punuan ng mga sundalo at mga kanyong laban sa mga eroplano, ang ikapat ay kung paano mahahakot ang aming mga kasangkapan, samantalang walang trak, kariton, ni karomatang mapaglululanan at ang ikalima ay si Placing na hindi pa makalis sa kanyang tungkulin sapagkat yaon ay pambayan (publico). Ayaw ko namang mahiwalay siya sa amin bagaman at pinauuna na niya kaming umalis kung gusto namin, ngunit ayaw ko ng gayon.
    Nang ika 23 ng Diciembre ay binomba ang bayan ng San Jose, 170 ang sugatan na dinala sa hospital ng Kabanatuan.
    Kinabukasan, ika 24, binomba naman ang Kabanatuan, mula sa umaga hanggang alas 4 ng hapon. Maraming babae ang umiiyak sa loob ng butas o dugout. Nang gabing yaon ay halos hindi na kami nakatulog.
    Ang mga kilusang militar o ang mga sundalo ay walang tigil.
    Kinabukasan, 25 araw ng Pasko mag-iika 8 ng umaga ako sana ay maghihilamaos sa aming lavador nang ako ay tawagin ni Placing. Ang sabi ay nariyan na ang mga eroplano. Hindi ko pa pinansin ang unang tawag ni Placing ngunit ang ikalawa na lubhang masasal ay sinunod ko nang may halong takbo, gayon man ay halos hindi pa ako nakapapasok sa butas ay pumutok na nag bomba. Ako ay natilamsikan pa ng lupa, mabuti at hindi piraso ng bakal.
    Nang makalayo na ang eroplano si Placing ay lumabas sa butas upang alamin ang nangyari. Nakita niyang ang aming bahay at ang mga katabi ay mga wasak na. Siya ay nagbalik agad sa butas sapagkat ang mga eroplano ay madalas ang dating.
    Nang mag -iika 4 ng hapon sa palagay namin wala nang eroplano ay naglabasan na kami sa butas at pagkatapos kaming mamulot ng ilang kasangkapang nakasabog sa silong ng bahay ay nagtakbo na kaming patungo sa lugar ng Bitas. Sa pagtabo naming ito ay madalas pa kaming dumadapa sa mga kanal ng daan (rampa) kung dumarating ang  mga eroplano.
    Pagdating namin sa lugar ng Bitas, ay inabot na namin ang maraming tao, may lumalakad, may nangakatigil at nagsisirating pa.Kami ay nakisunod na sa nagsisipunta sa lugar ng Burol. Hindi mabilang ang dami ng mga taong sinusundan namin gayon di ang nagsisisunod sa amin.
    Nang dumating kami sa Burol  ay lubog na ang buwang kalahatian sa paglaki. Nagtuloy kami sa bahay  ni G. Ricardo Ferrer, marami ring tao ang inabutan namin doon. Kami ay naghapunan at natulog nang kaunti at pagka-umaga ay nakisunod kaming lumakad kina G. Mariano Puno na patungo sa bayan ng Pantabangan, na siya rin naming nais puntahan.
    Nang makarating kami sa lugar ng Balanghari kami ay tumigil dahilan sa ang isang anak ni G. Mariano Puno na natitira doon ay isinasama sa Pantabangan. Kami ay natulog doon.

In the next episode, Ingkong Logio relates how wartime is like.


This page created with Netscape Navigator Gold