Ν.Άσιμος

Νικόλας Άσιμος

"... Χιλιάδεςδυο αλήθειες ο πόνος μου γεννάει... "

click on thumbnails for bigger pictures!

"Ουχί Νίκος, ουδέ Νικόλαος. Νικόλας και το Άσιμος με γιώτα.
Ουχί Ασίμος, ουδεμίαν σχέσιν έχω με τον Ισαάκ Ασίμωφ. Τώρα θα μου πεις γιατί το Άσιμος με γιώτα. Γιατί όταν λέμε "ο τάδε είναι άσημος τραγουδιστής... " η λέξη "άσημος" παίζει το ρόλο επιθετικού προσδιορισμού στη λέξη "τραγουδιστής" και γράφεται με ήτα. Ενώ το "Άσιμος" είναι όνομα ή καλύτερα επώνυμο, και ουχί ο επιθετικός προσδιορισμός του εαυτού μου".

"ΟΤΑΝ ΠΛΑΚΩΣΕΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ, ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ..."

Νικόλαος Ασημόπουλος. Γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου τού 1949 στη Θεσσαλονίκη. Οι γονείς του πήγαν στη Θεσσαλονίκη μόνο για τη γέννησή του. Αμέσως μετά επέστρεψαν στην Κοζάνη όπου και ζούσαν. Ο πατέρας του, Λάζαρος, ήταν έμπορος γυαλικών. Τη μητέρα του την έλεγαν Μαρία. Ο Νίκος ήταν το πρώτο τους παιδί. Ακολούθησαν ο Βασίλης και o Δημήτρης. Η πρώτη του σοβαρή εξωσχολική δραστηριότητα ήταν o αθλητισμός. Ασχολήθηκε με το άλμα εις ύψος, όπου και διακρίθηκε, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στους μαθητικούς αγώνες σχολείων της Μακεδονίας το 1965. Ταυτόχρονα αρχίζει και το ποδόσφαιρο. Τερματοφύλακας. Δέχτηκε επίσημη πρόταση απο την ποδοσφαιρική ομάδα της Κοζάνης αλλά η συμφωνία χάλασε. Στα δεκαοχτώ του έφυγε για τη Οεσσαλονίκη, όπου πέρασε στο Νεοελληνικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου. 'Εως τότε δεν είχε εκδηλώσει καμία έφεση προς τη μουσική. Αντιθέτως, έγραφε στιχάκια και ποιήματα, σχεδόν από την πρώτη Γυμνασίου. Πέρα από τη φιλολογία, σκεφτοταν να γίνει δημοσιογράφος. 'Εγραψε ένα αρθρο σε κάποια εφημερίδα της θεσσαλονίκης, χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Άσιμος. 'Εκτοτε το καθιέρωσε. Στη Θεσσαλονίκη ασχολή-θηκε πολύ με το Θέατρο. 'Εφτιαξε ένα φοιτητικό θεατρικό εργαστήρι παίζοντας Αριστοφάνη, Μένανδρο, Μολιέρο. Ταυτόχρονα αγόρασε και την πρώτη του κιθάρα. Αυτοδίδακτος μουσικός, άρχισε εμφανίσεις σε μικρές μπουάτ. Ούτε μύγα στο σπαθί του. Ανυπότακτος, αγνόησε όλες τις προειδοποιήσεις της λογοκρισίας για τα τραγούδια του και τα λεγόμενα του. Συνελήφθη και κρατήθηκε στην Ασφάλεια. 'Οταν τον άφησαν, η ταυτότητα του είχε χαθεί. Δεν έβγαλε άλλη. Αυτό το κατάφερε μόνο δέκα οχτώ χρόνια αργότερα -ενάμιση χρόνο πριν το θάνατο του- καταφέρνοντας να του εκδώσουν μία ταυτότητα στο όνομα Άσιμος με τη "διευκρίνιση" στο σημείο του θρησκεύματος: Άνευ θρησκεύματος.

Το 1973, και χωρίς πτυχίο, κατέβηκε στην Αθήνα. Εμφανίστηκε σε αρκετές μπουάτ στην Πλάκα. Πέμτπη Εποχή, Ενδεκάτη Εντολή, Μουσικό θέατρο Φτώχειας, Χνάρι, Σούσουρο-μουσικό καφενείο. Στην ουσία, πρόκειται για ένα είδος μεικτού Θεάματος, στο οποίο, πέρα από τα τραγούδια, περιλαμβάνει Θεατρικά, πρόζες και συνομιλία με τους Θαμώνες, σε μια εκδοχή του Μπρεχτικού θεάτρου. Συνεργάτες του οι Γκαϊφύλιας, Ζωγράφος, Ζουγανέλης, Ανδριανός, Μπουλάς, Χάρβας, Τζαβέλας. Το 1975 κυκλοφόρησε τα πρώτα του τραγούδια, σε ένα δισκάκι σαρανταπέντε στροφών. "Μηχανισμός" και "Πανηγύρι". Παράλληλα άρχισε την έκδοση "παράνομων" κασετών με τα τραγούδια του. Τις διακινούσε μόνος του, στα Προπύλαια, στο Πολυτεχνείο, στο Μοναστηράκι και στα Εξάρχεια. 'Εστηνε υπαίθριες αυτοσχέδιες παραστάσεις. 'Ολα του τα χρόνια στην Αθήνα τα πέρασε στα Εξάρχεια. Το πρώτο σπίτι του ήταν στη Βαλτετσίου -στο οποίο κατά κάποιο τρόπο είχε κανει κατάληψη- και αργότερα, έως και το Θάνατο του, έμεινε σε ένα ψιλικατζίδικο που άνοιξε στην Καλλιδρομίου. Το μαγαζάκι το είχε ονομάσει "χώρος προετοιμασίας". Σύχναζε στο Παρασκήνιο, το Καλλιδρόμιο, το Τσαφ, το Νταντά, τη Ράμπα... Το 1976, απο τη σχέση του με τη Λίλλιαν Χαριτάκη, γεννήθηκε η κόρη του, η Λίλλιαν-Κυριακή.

Φυλακίστηκε για δύο μήνες το 1977, μαζί με άλλους πέντε εκδότες - συγγραφείς με επίσημη κατηγορία "εξέχουσες προσωπικότητες που επηρεάζουν αρνητικά το κοινωνικό σύνολο". Το 1981, έγραψε το βιβλίο "Αναζητώντας Κροκανθρώπους", το 1982, ο πρώτος του μεγάλος δίσκος, "Ο Ξαναπές". Δέκα τραγούδια, εκ των οποίων στα τέσσερα συμμετέχουν ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και η Χαρούλα Αλεξίου. Το 1987 ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου ερμηνεύει πέντε τραγούδια του στα "Χαιρετίσματα". Την ίδια χρονιά ο Άσιμος οδηγήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού με την κατηγορία του βιασμού, κάτι το οποίο δεν τεκμηριώθηκε ποτέ. Αποφυλακίστηκε με χρηματική εγγύηση, αλλά δεν καταφερε να ξεπεράσει τη μεγάλη του πίκρα γι' αυτή την αβάσιμη κατηγορία. Νοσηλεύτηκε σε ψυχοθεραπευτική κλινική. "Είμαι πάντα πρόθυμος να δεχτώ μαθήματα, είμαι πάντα ανοιχτός να δεχτώ μηνύματα, είμαι πάντα έτοιμος να δεχτώ χτυπήματα, είμαι αυτό που ήμουν πάντα, εγώ γεννήθηκα στο κυπαρίσσι." Τον τελευταίο χρονο αρχίζει να σκέφτεται σοβαρά την αυτοκτονία. Το λέει σε όλους τους φίλους του. Του λένε: "Εσύ, ρε Νικόλα, θα αυτοκτονήσεις; 'Ενας μαχητής τής ζωής; ". Απανταει: Επειδή είμαι μαχητής θα αυτοκτονήσω όρθιος!". Κλείνεται για μέρες στο καμαράκι, στο πίσω μέρος του μαγαζιού. Κάθε μέρα αφήνει κι ένα σημείωμα στο τζάμι. "Θα περιμένω άλλη μια μέρα." Προσπαθεί να κρεμαστεί τρεις φορές. Την πρώτη έσπασε το σχοινί και τη δεύτερη η καρέκλα. Την τρίτη, όλα πήγαν... καλά.17 Μαρτίου 1988. Άφησε κι ένα σημείωμα στον ιδιοκτήτη από τον οποίο νοίκιαζε το ψιλικατζίδικο, αυτοσαρκαζόμενος για την "ανικανότητα" του να αυτοκτονήσει: "Συγγνώμη, ρε Νίκο, που δε σου άδειασα νωρίτερα τη γωνιά, αλλά ως και ο θάνατος οποίο όμως κυκλοφόρησε σε ελάχιστα αντίτυπα. δε με ήθελε. 'Ενιωθε από παντού την πίεση να τον συνθλίβει. Οδυνηρή μοναξιά και απόλυτο χάσμα στην επαφή και τη συνεννόηση με τους ανθρώπους. Κάποτε, θυμάμαι, μίλαγα ακδμη με τους ανθρώπους. Τώρα πια δεν εξηγώ. Το έχω σταματήσει. Μετά θάνατον, κυκλοφόρησαν δύο ακόμη δίσκοι του. "Το φανάρι του Διογένη" με τη συμμετοχή της Σωτηρίας Λεονάρδου, και το "Γιουσουρούμ-Στο φαλιμέντο του κόσμου", με τη συμμετοχή του Παπακωνσταντίνου. Το 1989, ο κρατικός ραδιοφωνικός σταθμός WDR της Γερμανίας του αφιερώνει μία τρίωρη εκπομπή στον Άσιμο στο πλαίσιο του προγράμματος "Οι αιρετικοί τού κοσμου". 'Εκτοτε, όλο και περισότεροι -νέοι κυρίως- ανακαλύπτουν τα τραγούδια αυτού του κολασμένου για αλήθεια και ζωή ανθρώπου. Ενός ιδιότυπου δραματουργού που εξιδανίκευσε τελετουργικά το θάνατο του με τραγικό και σαρκαστικό τρόπο. Μιας φιγούρας που δε χωρούσε πουθενά και ζούσε για να ανατρέπει τα μη ανατρέψιμα. "Ο άνθρωπος που δεν υπήρξε ποτέ" ή, τουλάχιστον, υπήρξε με έναν κάποιο τρόπο... 'Ισως, τον πλέον ζόρικο. Άφησε περίπου 140 τραγούδια. Κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Καλλιθέας. Στην πλάκα, χαράχτηκαν τα στιχακια τού "Μπαγασα". Πέντε χρόνια αργότερα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στο νεκροταφείο της Κοζάνης. " Οταν πλακώσει ο θάνατος, αρχίζει η καταγραφή τής ζωής. Το καλό με μένα, αλλά και το ζόρι, είναι ότι ξέρω συνειδητά το θάνατο μου, και μαζί με την καταγραφή της πεθαμένης ζωής μπορώ να καταγράψω και το θάνατο μου."

click on thumbnails for bigger pictures!

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΔΙΧΩΣ ΚΑΒΑΝΤΖΑ ΚΑΜΙΑ

"Τρεχάτε - τρεχάτε - τρεχάτε εμέ το θηρίο να δείτε! Υπήρξα αλήτης και χίππυς - και χίππυς! Και ο τρομοκράτης, ο πρώην, ο πιo φοβερός τρομοκράτης των δρόμων! Και έγκλειστος ψυχιατρείων! Μα έγινα τώρα καλός..."

Για την επίσημη δισκογραφία, η ιστορία με τα τραγούδια του Νικόλα 'Ασιμου όσο ο ίδιος ζούσε- περίπου άρχισε και τελείωσε με ένα 45άρι δισκάκι και ένα δίσκο μακράς διαρκείας "Ο Ξαναπές". 'Αντε και με μισό δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τα "Χαιρετίσματα". Το 45άρι λεγόταν "Μηχανισμός". Οι λογοκριτές δεν το εντόπισαν εγκαίρως και το απαγόρευσαν μετά την κυκλοφορία του. Αγνοώ με ποιό σκεπτικό, εφόσον το Θέμα του (η "περηφάνεια" ενός αναρχικού καλλιτέχνη που τον ψήνουν να δισκογραφήσeι ένα τραγούδι του) μόνο από την κεκτημένη λογοκριτική ταχύτητα της μεταπολίτευσης θα μπορούσε να θεωρηθεί "ανατρεπτικό".

"Με πείσανε να γίνω ρεβιζιονιστής/και να γυρίσω δiσκο
Θα'ρθει όμως καιρός/που κι' εσύ θε να πειστείς πως έτσι δε την βρiσκω"

Ο ίδιος, όμως, ο 'Ασιμος τα εξηγεί καλύτερα στο βιβλιαράκι του "ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΚΡΟΚΑΝΘΡΩΠΟΥΣ": "Μέσα στο χάος που επικρατούσε ακόμα τότε (Καλοκαιρι'75, η Επιτροπή λογοκρισίας απουσίαζε διακοπές) το τραγούδι παίχτηκε στο ραδιόφωνο δυο τρεις φορές, σε διαφημιστικές εκπομπές της εταιρείας. Ώσπου το πήρανε χαμπάρι (Χατζιδάκις έφα: "8εν είναι ποίηση αυτή" ) απαγορεύτηκε και τετέλεσται.'Οπως τετέλεσται γρήγορα γρήγορα και η δικιά μου ανάμειξη με το σούπερ μάρκετ του θεάματος. Για όλη αυτή την ιστορία πληρώθηκα 3 (τρία) κατοστάρικα για εκτελεστικά τραγουδιστή". Φορτώθηκε λοιπόν την κιθάρα του και προτίμησε την κατ' ιδίαν τραγουδοποιία, με το μόνιμο κίνδυνο της γραφικότητας.

"Καλοκαιράκι γλυκό/σε βαποράκι να μπω/για ταξιδάκι παραθεριστικό
να γίνω έτσι κι εγώ/φρικιό καλοκαιρινό/να μοιάζω φρούτο εποχιακό."

Στο κασετόφωνο γυρίζουν ξανά και ξανά όλες οι κασέτες που ηχογραφούσε και πουλούσε για να ζήσει. Η τέχνη του 'Ασιμου μοιάζει τις περισσότερες φορές ανολοκλήρωτη, πρόχειρη. Στα πιο πολλά τραγούδια δίνει την εντύπωση ότι παράτησε τη συνθετική διαδικασία στη μέση. Πολύ συχνα κρατάει στίχους εμφανέστατα προβληματικούς.

"Τα μονοπότια είναι πολλά/μα είναι λίγα τα/
τα... πόχουν καρδιά/εγώ πηδάω κι απ' τον γκρεμό/τα κάγκελα μου τα καταργώ."

Βέβαια, κάποια απ' αυτά τα τραγούδια (όχι τα περισσότερα όμως...) δύσκολα τα αντιλαμβάνεσαι χωρίς τη σκηνική εκφορά τους. Ο 'Ασιμος έδινε κανονικό "σώου" στα μαγαζιά ή στους δρόμους - με παρλάτες, κοστούμια, μάσκες, πλακάτ, κλακαδόρους και όλη τη σημειολογία του "χάππενινγκ". Ωστόσο, πολλές φορές είναι απλώς ακατάληπτος για τους Μη Μυημένους - ίσως ακόμη και γι' αυτούς. 'Οπως, ας πούμε, όταν μπλέκονται η "τραγικότης" με τη "Φώφη", τους "23 ορόφους" και την κρουαζιέρα κάποιων πρεζάκηδων.

"Να είχα ένα κότερο να μάσω τα πρεζόνια/
γιατί τα ρήμαξαν κι αυτά τα τελευτάια χρόνια.
Τραγικότης, όχι - κι όλα στην απόχη/σ' αγαπάν ρε Φώφη/23 ορόφοι."

Κι όμως. Μέσα στο τοπίο της πιο αδέξιας στιχουργικής, των πιο κλισέ συμβόλων, ξεπηδούν εδώ κι εκεί κτίσματα τραγουδιών λαξευμένα με τόση μαστοριά και έμπνευση, που σχεδόν αποστομώνουν τον ακροατή. Ιδίως όταν ο δημιουργός αφήνει στο πλάι τη "στράτευση" και γίνεται ανθρώπινος, δηλαδή βαθιά ερωτικός.

"Να σ' αγαπήσω, να μ' αγαπήσεις/έστω για λίγο, για τοσοδούλι
σαν ζευγαρώνουν δυο βεγγαλικά/ μοιάζουν με μηνύματα τηλεπαθητικά
στων προσώπων μας τις ζάρες.
Με δίχως σημαίες και δίχως ιδέες/δίχως καβάντζα καμιά
ντύθηκε η μέρα τα γούστα της νύχτας/και η ψυχή μου πηδά
στου απέραπου την ψύχρα."

Αυτός ο ερωτικός Άσιμος, για όποιον έχει καθαρή ακοή, εκπέμπει στις συχνότητες μιας σπάνιας και ακριβής ποιητικής. Ακόμη κι όταν καταλήγει στην πιο εγωκεντρική ενδοσκόπηση.

"Μάγεψαν και σένανε τα ξωτικά/κάνεις πάλι κύκλους σ' άλλη αγκαλιά
Και μη μας τρομάζουν φως μου οι πληγές/στις χρυσές στιγμές μας πλάι μας κι αυτές
Αγαπάω κι αδιαφορώ/κι έχω φτιάξει έναν καινούργιο εαυτό/τώρα πια, με αγαπάω κι εμένα όπως εσένα."

Και πάνω κει που λες "νατος ο ποιητής", οι λέξεις ξάνα τον παρασέρνουν σε μια βρεγμένη κατηφόρα. Κουτρουβαλάνε μέχρι τον πάτο και στέκονται φαιδρές, με το κεφάλι κάτω και τα πόδια τους στον αέρα.

"'Ολα τα 'χαμε, κι αρχίδια είχαμε/βρεθήκαμε και με μουνί
μ' απαρνήθηκες και με υπόθετα/την έχω πάλι μόνος/ ξανακαταβρεί."

Ο διαρκής σαρκασμος κλείνει, βέβαια, το μάτι στη ζωή. Της λέει ότι είναι μεν
αφόρητη, αλλά ο πρωταγωνιστής δε θα χάσει την αίσθηση ότι, ως έργο, η ζωή είνσι μάλλον κωμωδία. Ακόμη κι όταν τινάζονται στον αέρα στιγμές μοναδικές, όπως η γέννηση του παιδιού του.

"πανάθεμά σε φύση γεννήσαμε κορίτσι
Κι εσύ σαν τη μαμά σου/το θες ομοίωμα σου."
(Αφιερωμένο στη μάνα του παιδιού μου Λίλλιαν, που ονομάτισε την κόρη της Λίλλιαν, όπως ο Κωνσταντίvoς A' Παλαιολόγος ονομάτισε τον υιόν αυτού Κωνσταντίνov Β' Παλαιολόγον...).

Σταθερές εμμονές του τραγουδοποιού είναι η κοινωνική αφύπνιση και η συλλογική δράση. Γράφει τραγούδια επαναστατικά -ή μάλλον επαναστατημένα, φλεγόμενα...- που κάποτε τα στολίζει με ευρηματική γλωσσοπλασία.

"Την πνευμονοκονίαση εγώ τη συζητάω
ρομποτ-ανθρωπo-μήχανση και ξυπνο-πνευματ-ύπνωση
Δε θέλω να τη φάω."

Στον "Μπαγάσα", συγκινητικότερος παρά ποτέ, ουσιαστικά μεταφυσικός, ανοίγει μιά συγκλονιστική ψιλοκουβεντούλα με τον Ουρανό. Σαν να προσεύχεται.

"Να ξαναγίνω καβαλάρης και ξαναέλα να με πάρεις, Ουρανέ.
Για δεν υπήρξα κατεργάρης και την χρειάζομαι τη χάρη σου μωρέ."

Ρίχνει συνέχεια σπόντες στους συνοδοιπόρους του επί της Γης. Ζητάει την αγάπη τους, παραπονιάρικα και απεγνωσμένα

"Τον πόλεμο μισώ και απ' τη ζωή αποζητώ/ να μη μου μείνει μόνο το παράπονο
Κι ας ήταν μιά φορά να μ' είχες πάρει αγκαλιά/το ξέρω, σου ζητώ πάρα πολλά."

'Η τους διαβεβαιώνει ότι τον χάνουν για πάντα, ότι είναι πια πολύ αργά.

"'Ισως να ξανάρθεις όταν θα 'χω πια χαθεί ή θα μ' έχουν θάψει ή θα έχω μαράθει
κι ας μη σου καίγεται καρφί/κι ας συνήθισες κι εσύ."

Τελευταίος αποχαιρετισμός, η μονομερής καταγγελία ενός, ας πούμε, Συμβολαίου Ζωής. Η εφαρμογή του συνοδεύτηκε από πίκρες. Περαστικά στην κοινωνία - ας μείνει κολασμένη. Ο Σαρτρ, εξάλλου, το 'χε πει πολύ κάλα: Η Κόλαση Είναι Οι 'Αλλοι Άνθρωποι.
"Συμβόλαιο δεν έχω πια με τη ζωή ετούτη/περαστικά σας ρε παιδιά - για σας το μπαλαμούτι.."

Και δυο υστερόγραφα. Πρώτον. Το δισκογραφημένο μέχρι σήμερα έργο του Άσιμου μικρή εικόνα δίνει για τις μουσικές του ανησυχίες. Καλαματιανά/κάντρυ/μπλουζ/ρέγγε/ζεϊμπέκικα/ροκ εν ρολ/χασαποσέρβικα/δημοτικοφανή/ τσιφτετέλια/τσάμικα/καρσιλαμάδες/αναφορά σε παιδικά τραγούδια/ αναφορά σε έντεχνα τηςεποχής/βαλς είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των τραγουδιών του, όπως προκύπτουν από τις κασέτες που πούλαγε. Τίθεται επίσης ένα ζήτημα για τραγούδια που πιθανόν δεν ηχογράφησε. Δεύτερον. Ας ακουστεί ένας δικός του τελευταίος λόγος, που αισθάνομαι ότι θα μας τον έφτυνε κατάμουτρα άν ζούσε για να διαβάσει τούτες τις σελίδες: "πάντως, παρόλο που δεν αισθάνομαι ιδιοκτήτης των τραγουδιών μου, όσον αφορά τις εταιρείες και τους λοιπούς ραδιοφωνο-τηλεο-πτικούς, τους απαγορεύω την εκμετάλλευση των τραγουδιών μου, άν τύχει κι επιτρέπονται και γίνουνε ποτέ της μόδας. Κι όταν το λέω, το εννοώ ακόμα και πεθαμένος. Εκτός αν εγώ αλλάξω γνώμη..."

click on thumbnails for bigger pictures!