ประวัติความเป็นมาของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า เดิมอำเภอตะกั่วป่ามีฐานะเป็นจังหวัด(จังหวัดตะกั่วป่า)เมื่อปีพ.ศ.2474
                    จังหวัดตะกั่วป่าได้ถูกยุบไปรวมกับจังหวัดพังงาเรือนจำจังหวัดตะกั่วป่าก็ต้องโอน ไปขึ้นกับเรือนจำจังหวัดพังงา
                  ครั้นเมื่อปีพ.ศ.2481ทางราชการได้ประกาศตั้งเรือนจำอำเภอตะกั่วป่าขึ้น
และกรมราชทัณฑ์ได้แต่งตั้งให้นายดาบชมฉัยยากุลตำแหน่งผู้คุมเอกมารักษาการในตำแหน่งพัศดีเป็น คนแรก
รายนามผู้บัญชาการเรือนจำอำเภอตะกั่วป่าตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
1. นายเสริม    นำนาผล
2. นายอุดม    วันบันเทิง
3. นายปรีชา    เอื้ออารี
4. นายประยูร    มาลาการญจน์
5. นายชุตินันท์    เพ็ชร์เจริญ
6. นายสมพงษ์    อ๋องบุตร
7. นายชาตพล    อาภาสัตย์
8. นายอัมเรศ   ชีวังกูร
9. นายปกรณ์    เพ็ญจันทร์
10. นายเอนก   กาเล็ก
11. นายพิพัฒน์   สำเภาน้อย                         
อำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
               เรือนจำอำเภอตะกั่วป่า  ตั้งขึ้นตามเขตอำนาจศาลจังหวัดตะกั่วป่ามีอำนาจในการควบคุมผู้ต้องขังที่มีกำหนดโทษจำคุก  ชายไม่เกิน  10  ปี  หญิงไม่เกิน  5  ปี  โดยมีหน้าที่ความรับผิดชอบ  ดังนี้
                        - ปฏิบัติต่อผู้กระทำความผิดให้เป็นไปตามคำพิพากษาหรือคำสั่งตามกฎหมายโดยดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการราชทัณฑ์ และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
                        - กำหนดแนวทางปฏิบัติต่อผู้ต้องขังโดยให้สอดคล้องกับกฎหมาย/ระเบียบ/ข้อบังคับ/นโยบายของกระทรวง หลักอาชญาวิทยา และหลักทัณฑวิทยา ตลอดจนข้อกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำ สำหรับปฏิบัติต่อผู้ต้องขัง และข้อเสนอแนะในเรื่องที่เกี่ยวข้องขององค์การ สหประชาชาติ
                        - ดำเนินการเกี่ยวกับสวัสดิการ และสงเคราะห์แก่ผู้ต้องขัง
                        - ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของเรือนจำ หรือที่กรมราชทัณฑ์มอบหมาย
สภาพลักษณะทางกายภาพของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
ภูมิประเทศของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
                    - เรือนจำอำเภอตะกั่วป่า ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดพังงา เลขที่ 349 ถนนราษฎร์บำรุง อำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา                     โทร. 0 7642 1100  โทรสาร. 0 7642 2423 WWW.oocities.com/Takuapaprison  และ E - mail Takuapaprison@yahoo.com  ระยะทางจาก ศาลากลางจังหวัดพังงา ถึงเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า ประมาณ  70  กิโลเมตร และห่างจากเรือนจำกลางสุราษฎร์ธานีซึ่งเป็นเรือนจำกลาง           ประจำเขต 8 ประมาณ  159 กิโลเมตร
                            - ขนาดพื้นที่  292 ไร่  84 งาน แบ่งเป็นเนื้อที่ภายในเรือนจำ 6 ไร่  84  งาน และบริเวณรอบกำแพงเรือนจำ  286  ไร่ ซึ่งมีสิ่งก่อสร้าง ประกอบด้วย บ้านพักข้าราชการ จำนวน  16  หลัง คอกสุกรอีก 1  หลัง
ระบบความมั่นคงของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
                          มีกำแพงคอนกรีตเสริมเหล็ก สูง  5.80  เมตร และมีรั้วลวดหนามล้อมรอบอีกชั้นหนึ่ง ทั้งภายในและภายนอก ภายในแบ่งออกเป็น           4   แดน     แต่ละแดนมีรั้วกั้นเป็นสัดส่วน บริเวณรอบแนวกำแพงคอนกรีตได้ติดตั้งระบบสายไฟฟ้าแรงสูง ขนาด 10,000 เมกกะวัตต์     
ความจุมาตรฐานของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
                            ที่รับได้  ชาย  202  คน  หญิง  13  คน
ความจุอัตราเกลี่ย
                            ชาย  380  คน  หญิง  26  คน
งบประมาณ ประจำปี พ.ศ. 2547 ของเรือนจำอำเภอตะกั่วป่า
งบบุคลากร  แยกเป็น
                                                - เงินเดือน/ค่าจ้างประจำ  &nbbsp;              -      &nnbsp;         บาท
                                                - ค่าจ้างชั่วคราว                         -                บาท
งบดำเนินการ  แยกเป็น
                                                - ค่าตอบแทน                        328,000          บาท
                                                - ค่าใช้สอย                                -      &nnbsp;     บาท
                                                - ค่าวัสดุ                            992,000           บาท
                                                - ค่าสาธารณูปโภค                    105,000           บาท
งบลงทุน                                                                                    -      &nnbsp;     บาท
งบอุดหนุน                                                                             4,800            บาท
รวม                                                                               1,429,800            บาท
ปัญหาอุปสรรค
                                                เรือนจำอำเภอตะกั่วป่า มีกรอบอัตรากำลังเจ้าหน้าที่และลูกจ้าง จำนวน 38  คน แต่ปัจจุบันมีอัตรากำลังเพียง 35 คน เป็นข้าราชการ  34  คน ลูกจ้างประจำ  1  คน จึงทำให้เกิดปัญหาในการควบคุมและแก้ไขพฤตินิสัย
การขอรับการสนับสนุน
                                                 ขอเพิ่มอัตรากำลังเจ้าหน้าที่
โครงสร้างการบริหารงาน

*ฝ่ายบริหารทั่วไป

*ฝ่ายทัณฑปฏิบัติ

*ฝ่ายพัฒนาผู้ต้องขัง                         

*ฝ่ายควบคุมและรักษาการณ์          

*ฝ่ายการศึกษาและพัฒนาจิตใจ

*ฝ่ายสวัสดิการผู้ต้องขัง               
 
*โครงการเศรษฐกิจพอเพียง

* สถานพยาบาล