MEXICO

Inkomensverdeling

• Voor wat betreft de werkgelegenheid kan nog opgemerkt worden dat 67% van de economisch actieve populatie werkzaam is in het informele circuit, wat duidelijk naar voren komt in de vele stalletjes die er in elke Mexicaanse stad overal op straat te vinden zijn. Vrouwen vertegenwoordigen 30% van de economisch actieve populatie, en vooral de lage inkomens hebben te lijden van de onvolledige werkgelegenheid.
• Slechts 10% van de bevolking heeft voldoende koopkracht om serieus mee te draaien in de economie. De koopkracht van het minimumloon is tussen 1977 en 1995 met 80% tot een dieptepunt gedaald. In 1995 daalde de koopkracht van het minimuminkomen met 20,3%. Een van de oorzaken hiervan was dat de kosten van het basisvoedsel harder stegen dan de inflatie.
• Voor wat betreft de basisbehoeften heeft nog altijd 17% van de bevolking permanent geen toegang tot al dan niet drinkbaar water. Hierbij moet worden opgemerkt dat in droogteperiodes dit aantal nog veel hoger kan oplopen, en veel wijken in Mexico Stad, maar ook in andere steden, door het voortdurende watertekort dat daar heerst, alleen een gedeelte van de dag water kunnen aftappen. Het percentage van de bevolking dat niet is aangesloten op riolering, bedraagt 50%. De consumptie van basisvoedsel is met 29% gedaald en volgens universiteiten lijdt 40% van de Mexicanen aan ondervoeding. In Indianengemeenschappen zijn 70 tot 80% van alle kinderen ondervoed. Ondervoeding is op landelijk niveau de oorzaak van een derde van alle sterfgevallen onder kinderen. Het schrijnende is dat de armoede op het platteland enorm is toegenomen terwijl 2,7 miljoen hectare van het landbouwareaal niet meer wordt bebouwd en er in 1996 voor 3 miljard dollar 14 tot 15 miljoen ton aan granen werden geďmporteerd.
• De voorzieningen van de gezondheidszorg zijn achteruitgegaan. Vooral de kleine kinderen onder de arme bevolking lijden hieronder. Ziekten aan luchtwegen en ziekten die diarree veroorzaken, zijn tussen 1997 en 1998 met 10% toegenomen. Met de dalende koopkracht zijn de toegang tot en de kwaliteit van de gezondheidszorg ongelijker geworden, wat kan worden opgemaakt uit het feit dat er veel -voor de arbeidersklasse onbetaalbare- privé-klinieken zijn bijgekomen. Cijfers van de VN duiden erop dat 19,8% van de bevolking geen toegang heeft tot de gezondheidszorg. De meeste van hen zijn woonachtig in afgelegen plattelandsgebieden, waar de kindersterfte 2,6% bedraagt en het aantal sterfgevallen bij vrouwen die bevallen, tot drie keer hoger ligt dan het landelijk gemiddelde.

Of iemand toegang heeft tot al dan niet goed onderwijs is afhankelijk van factoren als sociale klasse, etnische afkomst, sekse en woonplaats. Het analfabetisme onder de bevolking van 15 jaar en ouder is licht gedaald van 12,6 naar 11,1%. Als we bovenstaande factoren beschouwen, valt het op dat in de zuidelijke deelstaten 24% van de bevolking analfabeet is tegenover 5,6% van de vrouwen en 2,1% van de mannen in de hoofdstad. Saillant detail is dat de verkiezingen in Mexico Stad zowel in 1997 als in 2000 gewonnen zijn door de linkse oppositiepartij PRD. Op landelijk niveau heeft 20,8% van de werkende bevolking alleen basisonderwijs genoten. Het feit dat docenten een kleine 400 gulden per maand verdienen, is er de oorzaak van dat veel docenten van school wegblijven omdat ze er wat bij scharrelen.

Slotwoord

Ten slotte is er een duidelijk signaal dat de bevolking en de overheid zich steeds meer van elkaar hebben gedistantieerd: van de economisch actieve populatie van 30 miljoen, betalen 11 miljoen personen geen belasting. Dit is te verklaren uit het feit dat mensen die te arm zijn om belasting te betalen in het informele circuit zijn terechtgekomen. Ook bedrijven, waaronder een groot aantal uit de textielindustrie, hebben na het uitbreken van de economische crisis hun toevlucht gezocht in het informele circuit. Een belastingsmaatregel die in 1999 door de regering werd voorgesteld, illustreert nog eens dat daar vaak hele andere belangen een rol spelen. Voorgesteld werd de inkomstenbelasting van bedrijven te verlagen om buitenlands kapitaal aan te trekken. Deze maatregel zou echter voor een buitenlands bedrijf belastingtechnisch geen enkel voordeel opleveren. In het vrijhandelsverdrag is namelijk vastgelegd dat elk internationaal opererend bedrijf gelijke belastingen betaalt. Na belasting betaald te hebben in het land van vestiging, gaat het resterende bedrag aan belastingen naar het land van herkomst. De Verenigde Staten, de grootste handelspartner, zou dus van een dergelijke maatregel profiteren. Het hoeft dan ook geen verbazing te wekken dat buitenlandse investeerders in een land als Mexico geen belasting over de behaalde winsten betalen. Voor de neoliberalen is het immers juist zaak te vermijden dat de rijken zwaarder belast worden.