เนื่องจากไดโนเสาร์เคยมีชีวิตอยู่ในช่วงยุคเมโสโซอิก หรือประมาณ 225 ล้านปีมาแล้วและได้สูญพันธุ์ไปหมดเมื่อสิ้นยุคครีเตเซียส คือเมื่อประมาณ65ล้านปีมาแล้วฟอสซิลหรือซากดึกดำบรรพ์ของซากไดโนเสาร์จึงอยู่ในชั้นหินตะกอนที่เกิดจากการทับถมตัวและมี อายุอยู่ในช่วงเวลาเดียวกับที่ไดโนเสาร์มีชีวิตอยู่  ซึ่งในประเทศไทยของเราก็คือ หินในกลุ่มหินโคราชที่กระจายคลุมพื้นที่กว้างถึง 1 ใน 3 ของพื้นที่ประเทศไทย โดยกลุ่มหินโคราชนี้จะโผล่ขึ้นมามากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เราจึงพบฟอสซิลไดโนเสาร์ในอีสานหลายแห่ง เช่น ภูเวียง ภูพานและภูหลวง เป็นต้น หินในกลุ่มโคราชยังแบ่งออกเป็นหมวดหินย่อย ๆ 7 หมวดคือ หินน้ำพอง (200 ล้านปี) หินภูกระดึง (190-150 ล้านปี) หินพระวิหาร (140 ล้านปี) หินเสาขัว (130 ล้านปี) หินภูพาน (120 ล้านปี) หินโคกกรวด (100 ล้านปี) 

 

สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส (Siamotyrannus isanensis)

 

สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส เป็นไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่ในวงศ์ไทรันโนซอริดี มีความยาวประมาณ 6.5 เมตร หรือมีขนาดประมาณครึ่งหนึ่งของ "ไทรันโนซอรัส เร็กซ์" หรือเจ้า "ที. เร็กซ์" ซึ่งเราพบเห็นบ่อย ๆในภาพยนต์ และ สยามโมไทรันนัสนี้ก็เป็นญาติกับเจ้าทีเร็กซ ์ด้วย แต่จะมีชีวิตอยู่ในคนละช่วงเวลากัน คือสยามโมไทรันนัสจะเก่ากว่า โดยจะมีชีวิตอยู่ในยุคครีเตเซียสตอนต้น (130 ล้านปีมาแล้ว) ส่วนที เร็กซ์จะมีชีวิตอยู่ในช่วงยุคครีเตเซียสตอนปลาย (65 ล้านปีมาแล้ว)

ในประเทศไทยเราพบฟอสซิลของสยามโมไทรันนัสที่บริเวณหินลาดยาว ภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2536 โดยพบกระดูกสันหลังหลายชิ้นโผล่ออกมาจากชั้นดินทรายสีแดงของหินหมวดเสาขัว ต่อมาก็พบกระดูกสะโพกด้านซ้าย และกระดูกส่วนหางอีกหลายชิ้นเรียงรายต่อกัน หลังจากที่คณะสำรวจไทย - ฝรั่งเศษได้ทำการศึดษาอย่างละเอียดแล้วก็พบว่า เป็นไดโนเสาร์ตระกูลใหม่ของไทย จึงได้ตั้งชื่อว่า "สยามโมไทรันนัส อิสานเอนซิส Siamotyrannus isanensis , Buffetaut , Suteethorn and Tong , 1996

 

ภูเวียงโกซอรัส ไดโนเสาร์ซอโรพอดขนาดใหญ่

 

ในประเทศไทยเราได้พบกระดูกจำนวนหลายชิ้นที่ห้วยประตูตีหมา ภูเวียง จังหวัดขอนแก่น กระดูกที่พบเป็นกระดูกชิ้นใหญ่ ทั้งกระดูกขา กระดูกสะโพก กระดูกซี่โครง และกระดูกคอ ลักษณะของกระดูกที่พบบอกได้ว่าเป็นไดโนเสาร์ซอโรพอดขนาดใหญ่ เดิน 4 เท้ามีคอยาว หางยาว กินพืชเป็นอาหาร นอกจากนี้ยังได้พบฟันไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่พวกคาร์โนซอร์ในบริเวณกองกระดูกด้วยจำนวนก่วา 10 ซี่ เป็นหลักฐานบ่งบอกได้ว่าไดโนเสาร์ซอโรพอดขนาดใหญ่ตัวนี้ได้ถูกไดโนเสาร์กินเนื้อพวกคาร์โนซอร์กินเป็นอาหาร หลังจากที่ถูกกินเนื้อแล้วกระดูกก็กระจัดกระจาย แล้วกระดูกก็ถูกตะกอนทับถมจนกลายเป็นฟอสซิล

ไดโนเสาร์ซอโรพอดกินพืชตัวนี้ เมื่อนำกระดูกไปเปรีบยเทียบกับกระดูกซอโรพอดจากอเมริกาเหนือแล้วพบว่ามีขนาดใกล้เคียงกับ "คัมมมาราซอรัส - Camarasaurus" แต่มีหลายอย่างที่แตกต่างกันและพบอีกว่าไปคล้ายเคียงกับซอโรพอดที่พบในประเทสจีนมากกว่า แต่ก็ยังไม่เหมือนกันทีเดียว จึงได้ชื่อใหม่โดยไดกราบบังคมทูลสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อขอพระราชทานพระราชานุญาตอัญเชิญพระนามาภิไธย เป็นชื่อไดโนเสาร์ ซึ่งพรนะองค์ไม่ทรงขัดข้อง ไดโนเสาร์นี้จึงมีชื่อว่า "ภูเวียงโกซอรัส สิรนธรเน่ - Phuwiangosauraus sirindhornae"

โครงกระดูกของไดโนเสาร์ "ภูเวียงโกซอรัส สิรนธรเน่" พบที่ประตูตีหมา อ.ภูเวียง จังหวัดขอนแก่น พบในหินหมวดเสาขัว กลุ่มหินโคราช ซึ่งเป็นหินในยุคครีเตเซียสตอนต้น ประกอยด้วยกระดูกสันหลังส่วนคอ 3 ชิ้น กระดูกสันหลังส่วนกลางตัว 4 ชิ้น กระดูกซี่โครงหลายชิ้น กระดูกสะบักซ้ายและส่วนปลายสะบักขวา กระดูกต้นขาหน้าซ้าย บางส่วนของกระดูกแขน กระดูกสะโพกทั้งสองข้าง กระดูกต้นขา 2 ข้างและกระดูกหน้าแข้งซ้าย

คาร์โนซอร์ ไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่

เราพบฟันไดโนเสาร์จำนวนหนึ่งที่ภูประตูตีหมา จังหวัดขอนแก่น มีลักษณะเป็นฟันแบน ๆ ปลายแหลม โค้งงอเล็กน้อย คล้ายมีดโค้ง และมีคมที่ขอบทั้งสองด้าน ที่ขอบนั้นมีรอยหยักเหมือนมีดหั่นเนื้อ ฟันลักษณะนี้เป็นฟันของไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่พวกเทอโรพอด ซึ่งคาดว่าเป็นไดโนเสาร์ "คาร์โนซอร์" ที่มีหัวยางถึง 2.5 ฟุต มีฟันแหลมคม แต่ละซี่ยาวประมาณ 3 นิ้ว ขาหน้าสั้นมีนิ้ว 3 นิ้ว พร้อมเล็บแหลมคม ขาหลังใหญ่แข็งแรง ความยาวจากหัวถึงหาง 10 เมตร เมื่อยืนขึ้นจะสูงเต็มที่ 3 เมตร

คอมพ์ซอกนาธัส ไดโนเสาร์ขนาดเล็กตัวเท่าไก่

 

คอมพ์ซอกนาธัส เป็นไดโนเสาร์ลักษณะคล้ายนก หัวของคอมพ์ซอกนาธัสมีขนาดเล็ก คอ ขา และหางยาว ส่วนแขนสั้นมีมือข้างละ 3 นิ้ว มีเล็บแหลมโค้ง มีฟันแหลมคมเอาไว้กัดกินอาหารซึ่งน่าจะเป็นแมลงหรือสัตว์เลื้อยคลานตัวเล็ก ๆประมาณกันว่าคอมพ์ซอกนาธัสมีขนาด ลำตัวยาวประมาณ 2 ฟุต และมีน้ำหนักเพียง 3 กิโลกรัมเท่านั้นเองไดโนเสาร์คอมพ์ซอกนาธัสนี้ มีชีวิตอยู่ในช่วงจูแรสสิกตอนปลาย พบในแถบทิศตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศเยอรมัน และตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศษรวมทั้ง ในประเทศไทยของเราด้วย ในประเทศไทยได้พบกระดูกชิ้นเล็ก ๆ 2 ชิ้น มีรูกลวงตรงกลางคล้ายกระดูกนกหรือกระดูกไก่ รวมอยู่กับกลุ่มไดโนเสาร์อื่น ที่ภูประตูตีหมา ภูเวียง จังหวัดขอนแก่น

หลังการตรวจสอบกันเรียบร้อยแล้วพบว่าเป็นกระดูกขาหลังท่อนล่างชิ้นหนึ่งและเป็นกระดูกขาหน้าชิ้นบนอีกชิ้นหนึ่งของไดโนเสาร์ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับคอมพ์ซอกนาธัสที่พบในแคว้นบาวาเรีย ประเทศเยอรมันซอกนาธัสที่เราพบในไทยตัวนี้ ประมาณว่ามีขนาดความยาวประมาณ 70 ซม. น้ำหนักประมาณ 3.5 กิโลกรัม