มณฑา (Talauma candollei Bl.)

                                

ดอกเอ๋ย ดอกมณฑา	ช่างเป็นโชคนาสาจะหาไหน
ได้กลิ่นก่อนแต่ตรู่ดูวิไล	หอมชื่นใจไม้สวรรค์สร้างสรรค์มา
สามกลีบนอกออกนวลชวนให้หลง	เหลือพะวงกลีบแข็งแรงสง่า
แสนซาบซึ้งตรึงจิตติดอุรา	ด้วยกลิ่นเกล้าเกินไม้ใดใดเอย ฯ

ดอกไม้หอมเมืองไทย...เรืองอุไร กุศลาศัย

เป็นต้นไม้ขนาดกลาง ลำต้นกลมเล็ก โคนต้นเป็นปุ่ม มี lenticel มาก กิ่งยืดสูง ไม่แตกสาขามาก ในบางครั้งลำต้นอ่อนมีลักษณะคล้ายกับจะเลื้อย ดอกโต สีเหลืองนวล กลีบแข็ง เวลาบานไม่คลี่เต็มดอก เป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นแรง จนบางท่านว่า ฉุน เริ่มส่งกลิ่นแต่เวลาเช้าตรู่ มีดอกออกเสมอ ชอบขึ้นในที่ร่ม การปลูกใช้กิ่งตอน แต่สำหรับที่เอามาจากป่า มักจะเป็นไม้ต้นแข็งแรง ดอกเล็กและมีเมล็ด

พันธุ์ไม้ชนิดนี้อยู่ในวงศ์เดียวกับจำปา จำปี และยี่หุบ มีถิ่นกำเนิดทางตอนเหนือของมาเลเซีย มณฑามีใบใหญ่ปลายแหลมหรือมน กว้าง 8 - 12 เซนติเมตร และยาวได้ถึง 15 - 18 เซนติเมตร เนื้อใบหนา และมักเป็นคลื่นน้อย ๆ ดอกออกเดี่ยว ๆ ตรงซอกใบใกล้ปลายกิ่ง และออกดอกตลอดปี

รสสุคนธ์มณฑาจำปาเทศ	การะเกดกางกลีบเป็นครีบหนาม
เลียบพนมชมเพลินทางเดินตาม	มะไฟเฟืองเหลืองอร่ามสุกงามงอม

สิงหไกรภพ...สุนทรภู่