Năm năm tù và mười năm biệt xứ không dài bao nhiêu, nhưng nó thay trọn cuộc đời tôi . Tôi muốn người ta cho tôi ngồi trong khám măi để quên đi, quên biệt, c̣n hơn trở về với người đời .
Năm năm tù, tôi học rành chữ quốc ngữ và mon men được chút đỉnh chữ tiếng Tây .
Mười năm biệt xứ khiến tôi có dịp dạn dày với cuộc đời và nới rộng tầm mắt .
Tù hạn trả xong, tôi lần về làng cũ . Cảnh vậy không c̣n như xưa nữa . Ông và bà thầy pháp đă vào cảnh Tiên, Phật; thằng Út đă đi theo cải lương; đất ông Chủ Nghĩa bán cho người khác; con Tám Én đă có chồng với một dọc con dài, chồng nó là thằng Tư Bồ .
Tôi cất tạm một căn nhà trên ḥn Đá Bạc . Ở đó , ngày ngày nghe gió thét sóng gầm . Chỉ có gió thét sóng gầm mới an ủi được ḷng tôi .
Và chiều chiều, khi vừng thái dương sắp ch́m vào nước biển, tôi leo lên một mỏm đá cao chót vót đứng nh́n về phía đất liền .
Sau rặng cây xanh ấy , chạy dài đồng này sang đồng kia, ruộng này sang ruộng khác . Trong những đồng ruộng mêng mông, hiền lành đó, ẩn trú biết bao nhiêu tá điền và chủ điền ...
Mà thôi, dĩ văng đă chết, c̣n nhắc lại làm ǵ nữa!...
Họ không phải là người gây nên tội ác, họ chỉ là nạn nhân của hoàn cảnh xă hội và của một thời kỳ.

Hết

Hận Ngh́n Đời

Xem Truyện Khác