>>> gebruik van deelteken  
     
 

 

 

een deelteken (trema) wordt gebruikt in AFLEIDINGEN en TELWOORDEN

  • afleidingen zijn niet-samenstellingen, d.i. een grondwoord + voor-of achtervoegsel

  • telwoorden, ook al zijn het samenstellingen


bij afleidingen en telwoorden waarin botsende klinkers voorkomen,  MOET een deelteken gebruikt worden:

  • reële
  • oliën
  • koloniën
  • poëzie
  • egoïsme
  • reünie
  • ruïne
  • mozaïek
  • ellipsoïde
  • België
  • Israël
  • continuïteit
  • discussiëren
  • kopiëren
  • beëindigen
  • geïnterpreteerd
  • geïnteresseerd
  • geëist
  • geëerd
  • geïnd
  • bedoeïen
  • beïnvloed
  • (officieel) - officiële
  • (preïndustrieel) - preïndustriële
  • (artificieel) - artificiële
  • geëvolueerd
  • Kanaänieten
  • Hawaïaans
  • Menelaüs
  • beïnvloeden
  • geüniformeerd
  • geëmailleerd
  • geëxecuteerd
  • coëfficiënt
  • heroïne
  • Antonoüs
  • intuïtie
  • vacuüm
  • ideeën
  • tetraëder
  • naïviteit
  • conciërge

  • drieëntwintig
  • tweeëntwintig


in afleidingen met niet-botsende klinkers wordt geen deelteken gebruikt

  • beogen
  • geautomatiseerd


wanneer in een afleiding meer dan 2 klinkers mekaar opvolgen komt er geen deelteken dadelijk na de 'i', en komt er in voorkomend geval alleen een deelteken op 'e' of 'i'

  • aaien
  • buiig
  • dieet
  • discussieerde
  • officieel
  • artificieel
  • industrieel
  • begroeiing
  • ooievaar
  • truien
  • heroïek
  • ideëel
  • ideële
  • ideeën
  • jeuïg
  • bantoeïstiek
  • geëerd
  • geëuropeaniseerd
  • knieën
  • moeë
  • mozaïek
  • weeïg
  • feeëriek
  • getatoeëerd

maar:

  • geuit


geen deelteken bij Latijnse en Franse uitgangen zoals -ei / -eus / -eum / -ien>

  • museum
  • opticien
  • musicienne
  • mecanicien
  • elektricien


uitzonderlijk is een deelteken soms vereist in SAMENSTELLINGEN, of beter: afleidingen die er eerder als samenstelling uitzien

  • coëducatie 
  • coëxistentie
  • coöpereren
  • coöperatie
  • coördinatie
  • coördinaten
  • coördinator
  • (preïndustrieel) - preïndustriële
  • preëmbryo
  • preïslamitisch
  • preëxistent
  • reïntegratie
  • reïncarnatie
  • reïnterpretatie


ook treft men een deelteken aan in bepaalde woorden, afkomstig uit het Frans, met botsende klinkers, die geen afleidingen zijn

  • variëteit 
  • ruïne
  • audiëntie

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 

 

 
 

HOME
© MStynen
05/11/03