|
Απάντηση |
Η οικονομία της αγοράς μπορεί να ορισθεί ως η
οικονομία στην οποία τα αγαθά και οι υπηρεσίες ανταλλάσσονται στη βάση των
σχετικών τους τιμών, όπου γίνεται διαπραγμάτευση συναλλαγών και ορίζονται
τιμές.
Τα ειδικά της χαρακτηριστικά, εξαρτώνται από το κατά πόσο ο ανταγωνισμός
μεταξύ των παραγωγών και πωλητών είναι ανοιχτός και έντονος. Οι αγορές
διαφέρουν με κριτήριο την ελευθερία των συμμετεχόντων να εισέρχονται στην
αγορά και επίσης με κριτήριο την έκταση στην οποία οι αγοραστές ή πωλητές
μπορούν να επηρεάσουν τους όρους της ανταλλαγής. Η τέλεια ρυθμιζόμενη αγορά
είναι αυτή που επιτρέπει σε όλους τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να
εισέλθουν και να συμμετέχουν.
Όταν απουσιάζουν οι κοινωνικοί, φυσικοί και άλλοι περιορισμοί μια οικονομία
της αγοράς έχει επεκτατικό και δυναμικό χαρακτήρα: Τείνει να προκαλέσει
οικονομική μεγέθυνση, να επεκταθεί εδαφικά, και να ενσωματώσει όλα τα
τμήματα της κοινωνίας. Ομάδες και κράτη επιδιώκουν τον περιορισμό της
λειτουργίας της αγοράς επειδή έχει την δυνατότητα να ασκεί σημαντική επιρροή
στην κοινωνία.
Τρία χαρακτηριστικά της οικονομίας της αγοράς είναι υπεύθυνα για τον
δυναμικό αυτό χαρακτήρα:
(α) ο κρίσιμος ρόλος των σχετικών τιμών στην ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών,
(β) η κεντρική θέση που κατέχει ο ανταγωνισμός ως καθοριστικός παράγοντας
της ατομικής και θεσμικής συμπεριφοράς και
(γ) η σημασία της αποδοτικότητας στον καθορισμό της βιωσιμότητας των
οικονομικών φορέων. Από αυτές απορρέουν οι βαθιές συνέπειες της αγοράς για
την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή.
Μια οικονομία της αγοράς ενθαρρύνει την οικονομική μεγέθυνση τόσο για
στατικούς όσο για δυναμικούς λόγους. Η αγορά ενισχύει την αποδοτική κατανομή
των διαθέσιμων πόρων. Οι επιχειρήσεις αναγκάζονται για να διατηρήσουν το
ποσοστό κέρδους τους να προβούν σε επενδύσεις, ώστε να αποκτήσουν
πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους. Επίσης προάγει δραματικά τις
τεχνολογικές και άλλου τύπου καινοτομίες, αυξάνοντας έτσι την ισχύ και τις
ικανότητες της οικονομίας. Η οικονομία της αγοράς έχει την τάση να
επεκτείνεται γεωγραφικά, να ξεπερνά τα πολιτικά σύνορα και να αγκαλιάζει
ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα της ανθρωπότητας.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η τάση της να ενσωματώνει κάθε όψη της
κοινωνίας στο πλέγμα των σχέσεων της αγοράς. Οι αγορές επομένως ασκούν μια
βαθιά και αποσταθεροποιητική επίδραση στην κοινωνία επειδή διαλύουν τις
παραδοσιακές δομές και σχέσεις. Το σύστημα της αγοράς έχει επίσης την τάση
τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, να δημιουργήσει ένα ιεραρχημένο
καταμερισμό εργασίας μεταξύ των παραγωγών. Κάτω από την επίδραση των
δυνάμεων της αγοράς, η κοινωνία ανασυντάσσεται σ΄ ένα δυναμικό κέντρο και
μια εξαρτημένη περιφέρεια.
Η οικονομία της αγοράς τείνει επίσης να ανακατανείμει τον πλούτο και τις
οικονομικές δραστηριότητες μέσα σε μια εθνική οικονομία αλλά και μεταξύ των
διαφόρων χωρών. Η τάση που παρατηρείται είναι να συγκεντρώνεται ο πλούτος ,
τουλάχιστον αρχικά, σε συγκεκριμένες ομάδες, τάξεις, ή περιοχές. Ακολούθως
όμως, οι αγορές, θέτουν σε κίνηση μια διαδικασία διάχυσης του πλούτου σε όλο
το σύστημα, χάρη στη μεταφορά τεχνολογίας, τις μεταβολές στο συγκριτικό
πλεονέκτημα και σε άλλους παράγοντες. Σαν αποτέλεσμα μια οικονομία αγοράς
τείνει να καταλήγει σε μια διαδικασία άνισης ανάπτυξης τόσο στην κατανομή
του πλούτου όσο και στο διεθνές σύστημα.
Η οικονομία της αγοράς αν αφεθεί να λειτουργεί με τους δικούς της
μηχανισμούς, ασκεί βαθιά επίδραση στη φύση και την οργάνωση των κοινωνιών
όπως και στις μεταξύ τους πολιτικές σχέσεις. Μολονότι πολλές από τις
συνέπειες αυτές μπορεί να είναι ευεργετικές, άλλες είναι επιβλαβείς για
ορισμένες ομάδες του πληθυσμού, γι ̵αυτό και το κράτος παρεμβαίνει ώστε να
μετριάσει τα αρνητικά γι̵ αυτή την τάξη αποτελέσματα. |
