0052 หลักสูตร "การวางระบบการประเมินผลการปฏิบัติงาน"


การฝึกอบรม
หลักสูตร "การวางระบบการประเมินผลการปฏิบัติงาน" (2-3 วัน)
(Performance Appraisal System Development)

ประเด็นที่ต้องพิจารณาในเรื่องการประเมินผลการปฏิบัติงาน

1

การกำหนดตัวเกณฑ์ในการประเมินผลไม่ได้มีการปรับให้ตรงตามความคาดหวังในการทำงานของเวลานี้  นั่นคือจะต้องมีการวิเคราะห์กันให้ชัดเจนว่าในเวลานี้บริษัทต้องการผลงานจากบุคลากรอย่างไร ต้องการบุคลากรที่มีพฤติกรรมในการทำงานอย่างไร  ก็ต้องกำหนดตัวเกณฑ์นั้นๆไว้ในแบบฟอร์มการประเมินผลการปฏิบัติงาน ให้ตรงกับความต้องการของบริษัท ทั้งแบบฟอร์มการประเมินฯ ระดับผู้บังคับบัญชา และระดับปฏิบัติการ เพื่อให้การทำงานเป็นไปตามความคาดหวังเหล่านั้น ไม่ใช่ว่าการทำงานเราเน้นในเรื่องต่างๆ แต่ตัวเกณฑ์การประเมินฯ ก็เน้นไปอีกเรื่องหนึ่ง  อย่าลืมว่าเราต้องทำให้การประเมินผลการปฏิบัติงานมาเป็นตัวกำหนด (Forms) พฤติกรรมในการทำงานของพนักงานอย่างแท้จริง

2

ตัวเกณฑ์ที่กำหนดขึ้นมาประเมินผลการปฏิบัติงานนั้น ต้องเป็นความเห็นชอบร่วมกันของทุกสายงาน เพราะแต่ละสายงานย่อมมีลักษณะการทำงานต่างกัน มีจุดเน้นต่างกัน ดังนั้นเราต้องมานั่งพิจารณากันว่าควรให้มีตัวเกณฑ์อะไรบ้างเพื่อให้ส่งผลดีต่อการทำงานในทุกสายงาน  จึงกล่าวได้เลยว่าทุกบริษัทจำเป็นต้องมีการวิเคราะห์งานแล้วมากำหนดสิ่งที่ต้องการประเมิน แม้ตัวเกณฑ์อาจจะเหมือนกันแต่คำนิยามของตัวเกณฑ์ก็ต้องมาเขียนใหม่ให้ตรงกับงานของบริษัทเรา

3

ต้องสร้างความเข้าใจกันใหม่ว่า การประเมินผลการปฏิบัติงานเป็นเรื่องของการพัฒนางาน และการพัฒนาคนเป็นสำคัญ ไม่ใช่นำมาใช้เพียงการขึ้นเงินเดือน  ดังนั้นเมื่อกลับมาสู่หลักการที่ถูกต้องว่า เราใช้การประเมินผลมาเพื่อประโยชน์ดังกล่าว การดำเนินการต่างๆก็ต้องมีการปรับปรุง เพิ่มเติมอีกมาก  ทั้งความถี่ในการประเมินฯ การแจ้งผลการประเมินฯ การให้คำปรึกษาหารือหลังการประเมิน การนำเอาจุดอ่อนของหนักงานมาเป็นฐานของการพัฒนาทักษะ และความชำนิชำนาญ  เราต้องนำมาสู่การแก้ไขพฤติกรรมการทำงานที่ไม่ถูกต้องเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อบริษัทได้ตรงและถูกต้องมากขึ้น


4

การประเมินผลการปฏิบัติงานเป็นทักษะที่ต้องเรียนรู้ หัวหน้างานทุกคนก็ดำเนินการไปในรูปแบบเดียวกัน ต้องอาศัยทั้งหลักการบริหาร และหลักการทางจิตวิทยา ดังนั้นการอบรมให้ความรู้กับระดับหัวหน้างานเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้การประเมินเกิดประโยชน์กับการทำงานอย่างแท้จริงดังกล่าวแล้ว ไม่ใช่ประเมินฯแล้วก็ให้ขึ้นเงินเดือนแล้วจบกัน  แถมไว้ด้วยความไม่พอใจ ความคับข้องใจของผู้ถูกประเมินฯ  เราต้องสร้างให้การประเมินผลการปฏิบัติงานเป็นเรื่องสร้างสรรค์ และเป็นเครื่องมือในการพัฒนาองค์กรโดยส่วนรวม

5

การประเมินต้องจบด้วยการให้คำปรึกษาหารือ ผู้ประเมินต้องมีข้อมูล และมีการตระเตรียมการแนะนำต่างๆ เพื่อให้ผู้ถูกประเมินทำงานได้ดีขึ้น (ไม่ใช่สัญญาว่าครั้งหน้าผู้ถูกประเมินจะได้เงินมากขึ้น) เรากำลังพัฒนาคนทั้งองค์กร หลายเรื่องที่หัวหน้างานหรือผู้ประเมินสามารถให้คำแนะนำได้ สามารถแก้ไขจุดอ่อนได้ สามารถเพิ่มศักยภาพของพนักงานได้ ถ้ากระบวนการประเมินเดินไปตามแนวทางดังกล่าวนี้ทุกครั้งที่มีการประเมินจะเป็นทุก 3 เดือน หรือ 6 เดือน ก็จะเกิดการพัฒนางาน พัฒนาคนอย่างมากมาย ผลงานต่างๆก็จะดีขึ้น  พฤติกรรมต่างๆก็จะได้รับการแก้ไขปรับปรุง ไม่ใช่ว่าจะมีการบ่นไม่พอใจ เกิดความคับข้องใจกันอย่างแพร่หลายทุกครั้งที่มีการประเมิน

6 แนวทางการอบรม (1) เป็นการอบรมให้ความรู้ทั้งหลักการและภาคปฏิบัติในขั้นตอนต่างๆ และร่วมกันวางระบบการประเมินการปฏิบัติงาน คือกำหนดตัวเกณฑ์ การให้คำนิยาม การให้ความหมายของการประเมินในแต่ละระดับ การตัดเกรด เทคนิคการให้คำปรึกษา  และการนำแผลการประเมินมาปรับปรุงงานและพัฒนาคน ใช้เวลา 2 วัน ในกรณีที่จะวางระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานกันใหม่ ก็จำเป็นต้องรีบดำเนินการเพื่อให้สามารถจัดทำ ออกประกาศให้พนักงานได้ทราบตั้งแต่ต้นปี หรือ (2) ทางบริษัทมีแบบฟอร์มอยู่แล้ว และเห็นว่ายังใช้ได้ แต่หัวหน้างานยังขาดความรู้ความเข้าใจในวัตถุประสงค์ ขาดทักษะในการดำเนินการ ขาดทักษะในการให้คำปรึกษาหารือ ก็อบรมเฉพาะเรื่อง หลักการประเมินผลการปฏิบัติงาน ใช้เวลา 1 วัน


ภาคปฏิบัติในหลักสูตรนี้ด้วยเนื้อหา 3 ส่วนคือ
ส่วนที่ 1 : การให้ความรู้เกี่ยวกับการประเมินผลการปฏิบัติงาน
  • ความรู้ความเข้าใจเรื่องวัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการประเมินผลฯ
  • ขั้นตอนในการประเมินผลฯที่ต้องทำให้ครบวงจร
  • วิธีการกำหนดมาตรฐานการปฏิบัติงาน(Performance Standard) การกำหนด "จุดสำเร็จของการทำงาน"(KSF-Key Success Factors) เพื่อการประเมินผลการปฏิบัติงานได้อย่างสะดวกและเป็นประโยชน์กับการพัฒนาการทำงาน และที่สำคัญก็คือความเชื่อมโยงระหว่าง ดัชนีชี้วัดผลงาน (KPI-Key Performance Indicators) กับการประเมินผลการปฏิบัติงานที่ยังมีปัญหาอยู่ในหลายๆประเด็น
  • ปัจจัยต่างๆที่เกี่ยวข้องทั้งหมดและต้องคำนึงถึงในการประเมินผลการปฏิบัติงาน
  • ปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้นได้เป็นปรกติ และแนวทางแก้ไข


    ส่วนที่ 2 : การวางระบบ/ตัวเกณฑ์/แบบฟอร์ม/การเขียนรายละเอียด

  • ตัวเกณฑ์ที่ใช้ในการประเมินผลการปฏิบัติงานทั้งในระดับผู้บังคับบัญชา และระดับปฏิบัติการที่มีการ ใช้กัน (วิทยากรจะนำเอาตัวเกณฑ์ต่างๆมาให้พิจารณา)
  • หลักการเลือกตัวเกณฑ์ของระดับผู้บังคับบัญชา และของระดับพนักงาน
  • การกำหนดแบบฟอร์ม/การกำหนดจำนวนระดับชั้นของการประเมินฯ
  • การเขียนคำนิยาม(Definition)ของตัวเกณฑ์ และการเขียนรายละเอียด(Grading) ของแต่ละระดับของการประเมิน การกำหนด"จุดสำเร็จในการทำงาน"(KSF-Key Success Factors)ของแต่ละฝ่าย งานเพื่อการกำหนด"น้ำหนัก"(Weighting)ให้เหมาะสมกับลักษณะการทำงาน
  • แนวทางการแก้ไขการมีอคติในการประเมินผลฯ

    ส่วนที่ 3 : วิธีการแจ้งผลการประเมิน/การให้คำปรึกษาหารือ

  • วิธีการแจ้งผลการประเมินฯ/การให้คำปรึกษาหารือในกรณีต่างๆ การฝึกปฏิบัติ(Role Play)ในการแจ้งผลการประเมิน
  • อภิปรายข้อซักถามต่างๆ

    แนวดำเนินการ

    เป็นการฝึกอบรมความรู้ต่างๆที่เกี่ยวข้องในการประเมินผลการปฏิบัติงาน บวกกับการวางระบบ และการฝึกหัดในการแจ้งผลการประเมิน / ผู้เข้าสัมมนาควรเป็นผู้บริหารระดับ ฝ่ายละ 3-5 คน หรือใกล้เคียงก็เพียงพอ / ใช้เวลา 2-3 วัน หรือจัดนอกสถานที่ก็สามารถใช้เวลาช่วงค่ำด้วย


    บริษัทที่มีระบบ/แบบฟอร์มในการประเมินผลการปฏิบัติงานอยู่แล้ว ต้องการจะอบรมวิธีการประเมินฯให้กับหัวหน้างาน คลิคดูหลักสูตร
    “หลักการประเมินผลการปฏิบัติงานสำหรับผู้บังคับบัญชา"(Performance Practices for Supervisors) ใช้เวลา 1 วัน

ปัญหาอื่นๆเกี่ยวกับการประเมินผลการปฏิบัติงาน

1. ผู้บริหารในสายงานหลักไม่ได้มีส่วนร่วมในการจัดทำ / วางระบบการประเมินผลฯ ทำ ให้ไม่ยอมรับในตัวเกณฑ์และ/หรือได้ตัวเกณฑ์ที่ไม่สอดคล้องกับสภาพการปฏิบัติของ แต่ละหน่วยงาน และ/หรือ ขององค์กรโดยส่วนรวม
2. การกำหนด"จำนวนระดับ"การประเมินของแต่ละตัวเกณฑ์ไม่เหมาะสมและการใช้ "คำ" ของแต่ละระดับไม่เหมาะสม
3. มีตัวเกณฑ์มากหรือน้อยเกินไปถ้ามากไปก็เกิดการซ้ำซ้อนในการตีความ ถ้าน้อยเกินไป ก็ไม่ครอบคลุมคุณสมบัติที่ต้องการในการทำงาน
4. ไม่ได้แยกตัวเกณฑ์ระหว่างระดับบริหาร และระดับปฏิบัติการอย่างชัดเจน คือใช้ตัวร่วมกันหลายตัว แล้วต่างกันในบางตัวของระดับบริหาร หรือระดับปฏิบัติการ
5. ไม่มีคำนิยามของตัวเกณฑ์และ / หรือคำนิยามไม่ชัดเจนสั้นเกินไป ไม่แยกออกมาเป็น แต่ละประเด็นที่ต้องการจะวัด


6. ไม่ได้ใช้การประเมินผลเพื่อการพัฒนาบุคคล และ /หรือเพื่อพัฒนางานเป็นสำคัญ แต่ มุ่งใช้เพื่อการบำเหน็จความดีความชอบเป็นหลัก
7. ไม่ได้ให้ผู้ถูกประเมินได้รับรู้ และ/หรือ เซ็นชื่อรับทราบผลและ/หรือไม่มีการแจ้งผลให้ทราบอย่างถูกต้องเหมาะสม
8. ผู้บังคับบัญชาไม่มีทักษะในการมอบหมายงานอย่างเพียงพอ ทำให้ผู้รับมอบทำงาน ได้ไม่ถูกใจ ดังนั้นเวลาประเมินก็เกิดปัญหา
9. มีการให้คะแนนไว้เป็นช่วงของแต่ละระดับ ทำให้เกิดการแบ่งซอยระดับการประเมิน มากขึ้นไปอีกมาก

10. มีการประเมินน้อยครั้ง เช่นปีละ 1 ครั้งเท่านั้น ทำให้ผู้ถูกประเมินไม่รู้แนวทางที่จะไป พัฒนาตนเอง / หรือไม่ได้รับการพัฒนาจากผู้บังคับบัญชา


11. ไม่ได้มีการประเมินกันตามลำดับชั้น
12. ผู้บังคับบัญชาระดับล่างปัดความรับผิด (ชอบ) ไปให้ระดับเหนือ /หาคะแนนนิยมจากลูกน้อง
13. ผู้บังคับบัญชาระดับเหนือแก้ผลการประเมิน โดยไม่หารือกับผู้บังคับบัญชาโดยตรงของผู้ถูกประเมิน
14. ผู้ประเมินฯได้ให้เกรดไว้ก่อน แล้วค่อยคิดคะแนนให้ได้ผลการประเมินตามนั้น
15. ผู้ประเมินไม่ให้ความสำคัญในเรื่องการประเมินผลฯ เนื่องจากความไม่เข้าใจ หรือ ประเมินไปก็เท่านั้น เพราะนายที่อยู่ระดับเหนือขึ้นไปจะแก้เสมอ


16. ผู้ประเมินไม่กล้าให้ความคิดเห็น หรือประเมินต่ำเพราะกลัวจะกระเทือนใจลูกน้องหรือ เพราะเกรงใจลูกน้อง
17. ทางฝ่ายบุคคลให้แบบฟอร์มไปประเมิน หรือกำหนดเวลาส่งผลการประเมินกระชั้นชิด-ให้เวลาน้อยเกินไป
18. ผู้ประเมินนำเอาความบกพร่องเก่าๆมาประเมินซ้ำอีก
19. ผู้ถูกประเมินฯไม่ยอมรับการประเมิน และ / หรือเกิดความท้อแท้ในการทำงาน

20. ผู้ประเมินให้ลูกน้องลองประเมินตัวเองมาก่อน


21. บางหน่วยงานทำงานเป็นกลุ่ม แต่การประเมินทำเป็นรายบุคคล ทำให้ประเมินยาก
22. ผู้บังคับบัญชาบางคนประเมินลูกน้องทุกคนมาในทางสูงทั้งหมด หรือผู้บังคับบัญชา บางคนก็ประเมินทางต่ำทั้งหมด
23. ประเมินแล้วไม่ได้บอกผู้ถูกประเมินว่าจะต้องแก้ไข/พัฒนาตัวเองอย่างไร
24. ผู้ประเมินมีอคติกับลูกน้องบางคนทำให้ผลของการประเมินต่ำเสมอ

25. ผู้ถูกประเมินไม่ได้รับรู้ ไม่ได้รับการชี้แจงเรื่องตัวเกณฑ์มาตั้งแต่ต้น มารู้ทีหลังว่า หน่วยงานใช้หลักเกณฑ์อะไรมาใช้หรือบางทีก็ไม่รู้ว่าใช้ตัวเกณฑ์อะไรบ้าง รู้เฉพาะว่า ได้เกรดอะไร หรือได้ขึ้นเงินเดือนเท่าไหร่


26. แต่ละหน่วยงานไม่อยากใช้บางตัวเกณฑ์เพราะจะทำให้ผลการประเมินต่ำกันไปหมด
27. หน่วยงานใช้ตัวเกณฑ์ไม่เหมาะกับลักษณะงาน และ/หรือไม่เหมาะกับการนำมาเพื่อ กำหนดพฤติกรรมของบุคคลที่หน่วยงานนั้นๆต้องการ
28. การปฏิบัติงานของผู้ถูกประเมินไม่สม่ำเสมอ ประเมินยาก
29. ผู้ถูกประเมินเอาผลการประเมินไปเปรียบเทียบข้ามหน่วยงาน ทำให้เกิดการเปรียบเทียบในตัวผู้บังคับบัญชา
30. การเปรียบเทียบระหว่างหน่วยงาน การเกลี่ยเกรดไม่มีหลักเกณฑ์แน่ชัด ทำให้ฝ่ายที่ได้เกรดต่ำกว่าไม่ยอมรับ

31. งบประมาณในการขึ้นเงินเดือนมีจำกัด เพราะฉะนั้นแม้จะได้เกรดสูงกันเป็นส่วนใหญ่ก็ไม่มีเงินจะให้
32. ผู้ถูกประเมินไม่ยอมเซ็นรับทราบผลการประเมินเพราะเห็นว่าได้เกรดต่ำเกินไป
33. มีการจำกัดโควต้า เช่นว่าต้องได้เกรด"ดีเยี่ยม" (5) เป็นกี่เปอร์เซ็นต์ หรือได้ 2 ขั้นกี่ เปอร์เซ็นต์ของพนักงานทั้งหมดในระดับเดียวกัน
34. ในตอนท้ายของแบบฟอร์มไม่มีช่องให้ระบุว่าพนักงานผู้นั้นต้องมีการพัฒนาอะไรบ้าง หรือมีแต่ผู้ประเมินไม่ได้เขียน หรือเขียนแต่พนักงานก็ไม่ได้รับการพัฒนาอย่างที่ว่านั้น
35. ผู้ประเมินไม่รู้ว่าต้องแจ้งให้พนักงานทราบและให้เซ็นชื่อรับทราบเสียก่อนแล้วจึงส่ง ระดับเหนือหรือรอให้ได้ผลยุติจากระดับเหนือจึงแจ้งให้พนักงานได้รับทราบ