Een Turks project succesvol toegepast in Gent
Ook in de Freinetscholen doen we steeds meer ervaring op rond het opvangen
van allochtone kinderen. Het wordt duidelijker dat we de ouders van onze
allochtone kinderen bij de school moeten betrekken. In dit verband werden
Ayse Isçi en Fatma Pehlivan, twee Turkse projectmedewerksters van
de Pedagogische Begeleidingsdienst, uitgestuurd naar Turkije om opgeleid
te worden in het werken met "moedergroepen" (het project dat ze er bestudeerden
is in Turkije bekend onder de naam Mocef). Ayse werkt met moedergroepen
in De Vlieger en Het Trappenhuis en Fatma in de basisscholen De Puzzel,
De Muze en F.Van Rijhove. Hierbij een verslag van de werking van het voorbije
schooljaar, het project wordt dit schooljaar verder gezet.
Wat is Mocef (Moeder en kind ontwikkelingsfonds)?
Mocef
werd in Istanbul opgericht in 1993 en heeft als voornaamste doelstelling
het ondersteunen van moeders bij het opvoedingsproces van hun kinderen,
waarbij men zich specifiek richt naar de opvoedingsfase tussen 0 en 6 jaar.
Het doelpubliek bestaat uit laaggeschoolde vrouwen die
in een sociaal-economische achtergestelde situatie verkeren.
Mocef maakt gebruik van een programma dat werd ontwikkeld
door de Universiteit Bogazië van Istanbul en de Universiteit van Minnesota
in de Verenigde Staten. Het uitgewerkte programma wordt ondersteund door
het Van Leer Project uit Nederland en de Wereldbank. Mocef werkt in Turkije
samen met het Ministerie van Onderwijs en het Centrum voor Volksontwikkeling.
Het programma van Mocef bestaat uit drie delen:
algemene ontwikkeling van het kind;
geboorteregeling;
cognitieve ontwikkeling van het kind.
Overdracht van het project naar Gent
De doelgroep die door Mocef in Turkije wordt bereikt kunnen we vergelijken
met de migrantenvrouwen in Gent. Het eerste en het tweede deel van het
programma van Mocef wordt hier opgevangen door Kind en Gezin en andere
instanties.
In Gent kampen de vrouwen echter met een bijkomend probleem: de moeders
ervaren dat er een grote kloof bestaat tussen de thuissituatie en het schoolgebeuren.
Zij voelen aan dat ze de opvoeding die zij kregen niet kunnen toepassen
op hun eigen kinderen. Hun kinderen zitten namelijk in een heel andere
leefsituatie en de maatschappij waar de moeder is opgegroeid is heel anders
dan de huidige.
Bij de opvoeding van hun kinderen ondervinden moeders
weinig steun, noch van de omgeving noch van de buitenwereld. Daardoor voelen
zij zich vaak onzelfzeker in de omgang met hun kinderen.
Deze onzekerheid veroorzaakt op haar beurt schuldgevoelens.
Ze worden nog versterkt als moeders zien dat hun kinderen een schoolachterstand
oplopen en dat een van de redenen hiervoor de thuissituatie kan zijn. Zij
ervaren ook dat er voor de leerstof die de kinderen op school aangeboden
krijgen, thuis vaak geen referentiekader bestaat in hun moedertaal. Zij
kunnen hun kinderen thuis onvoldoende opvangen waardoor de kloof tussen
de thuissituatie en de school alsmaar groter wordt.
Moeders worden dus gedwongen om zich een ander opvoedingspatroon
eigen te maken. Hierbij wordt grote druk uitgeoefend op de moeder, zowel
vanuit de eigen omgeving als vanuit andere betrokken partijen zoals de
school, SOW, PMS, ... De moeder blijft immers de aangewezen persoon en
hoofdverantwoordelijke voor de opvoeding van haar kinderen.
Deze problemen worden ons dikwijls gesignaleerd via de
moedergroepen. Zij vragen ondersteuning en hulp, maar weten niet waarnaar
ze zich kunnen wenden.
Omdat de doelgroep van Mocef bestaat uit kansarme, laaggeschoolde
moeders denken wij dat het door hen ontwikkelde programma ook toepasbaar
kan zijn op de migrantenmoeders en hen kan ondersteunen bij de opvoeding
van hun kinderen.
Algemene evaluatie
In de werking van de moedergroepen gaven de moeders herhaaldelijk te
kennen dat ze steun nodig hebben bij het opvoedingsproces van hun kinderen
en het opvolgen van het schoolgebeuren. De moeders voelden meer en meer
een druk van de buitenwereld (de school en de gemeenschap) die op hen werd
uitgeoefend.
Om een gestructureerde ondersteuning te kunnen bieden
hadden we zelf nood aan een bepaald programma. We denken hierbij dat we
een stuk tegemoet gekomen zijn aan de nood van de moeders door gebruik
te maken van Mocef.
Eerst en vooral willen we vermelden dat we het project
opgevat hebben als een experiment. We konden op voorhand niet zeggen of
een programma dat met succes werd gegeven in Turkije in zijn globaliteit
kon overgenomen worden. Maar uiteindelijk hebben de verschillende actoren
ingespeeld op het programma en hebben we zelf kunnen vaststellen dat het
programma ook hier met positieve resultaten toepasbaar is.
Het resultaat van ons project werd onmiddellijk door de
leerkracht waargenomen, een echt pluspunt.
Vaststellingen van de kleuterleidster
Ouders die dit project volgen, helpen hun kinderen bij het verwerken van
thema's in de klas.
Heel duidelijke vooruitgang i.v.m. de begrippen. De kleuters brengen dit
zelf aan via materialen en boekjes.
Kleuters krijgen meer aandacht voor boeken en verhalen. Het inkijken van
boeken gebeurt op de juiste wijze.
De kleuters voelen zich zelfzeker omdat ze het verhaaltje heel goed verstaan.
Ze kunnen goed antwoorden op de vraagjes (zelfs in details).
Bij het praten over de achtergrond van het verhaal met de ganse groep kunnen
ze de andere kleuters goed volgen.
Ze begrijpen de opdrachten beter.
Ze zien vlugger hoeveelheden en kunnen ze vlugger benoemen, ze kunnen ook
letters identificeren.
Getallen zijn gekend.
Ze
weten dat er eerst een opdracht komt en dan pas het uitvoeren ervan.
De kinderen kunnen praten en inpikken op andere dingen.
Voor de kinderen is dit heel goed. Ze worden gestimuleerd
om zelf initiatieven te nemen in de klas en om bijvoorbeeld het verhaal
zelf te vertellen aan de Nederlandstalige kinderen.
Er is een merkelijk verschil bij kinderen waarvan de ouders
de cursus volgen en de andere kinderen. Bij de kinderen waarvan de moeders
na een tijdje afhaakten, is merkbaar dat de betrokkenheid van het kind
ook verminderd is. De kinderen maken globaal gezien een duidelijke vooruitgang.
Volgens de enquête die we gedaan hebben bij de
moeders kunnen we vaststellen dat
De moeders zich meer betrokken voelen bij het schoolgebeuren van hun kinderen.
Ze zich zelfstandiger en zelfzekerder voelen.
Ze meer leren luisteren naar hun kinderen.
Ze meer inzicht hebben in de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van
hun kinderen.
Hun kennis over het opvoeden van hun kinderen verhoogd is.
Ze zelf in groep hebben leren spreken.
De relatie met hun kinderen verbeterd is.
Ze nog meer bewust geworden zijn van hun verantwoordelijkheid als moeder.
Ze de mogelijkheden van hun kinderen leren kennen.
Ze beseffen dat je ook als moeder bijdraagt om je kinderen te helpen kennis
op te doen.
Aandachtspunten
Om het project optimaal te laten verlopen moeten een aantal voorwaarden
vervuld worden:
De moeder moet openstaan en zelf gemotiveerd zijn om deel te nemen.
De leerkracht moet openstaan voor de inbreng van het kind en het kind hierbij
stimuleren.
De leerkracht moet het project aanvaarden en integreren in de eigen werking.
De werking moet gezien worden als een project van de school.
Er moet een overlegmoment zijn tussen de projectbegeleider en de leerkracht.
De projectbegeleider moet ruim tijd investeren (huisbezoeken, moeders thuis
begeleiden, vertaling, contacten met de leerkracht, overlegmomenten,...)
De
cursussen werden gegeven in Het Trappenhuis en De Puzzel. Doelgroep van
het project waren de moeders van kinderen van het geboortejaar 1992 (kinderen
uit de 3de kindertuin).
Groep 1 bestond uit de moeders van 14 kinderen uit Het Trappenhuis
en van zes kinderen uit De Vlieger en werd begeleid door Ayse. Groep 2
(begeleid door Fatma) bestond uit de moeders van 14 kinderen uit F.Van
Rijhove, van 5 kinderen uit De Muze en van een kind uit De Puzzel.
Ik ben Hava Kabak, moeder van Zübeyir,
Sema en Kerime. Ik ben deze lessen beginnen volgen om mijn dochter Kerime
behulpzaam te zijn, doch het volgen van deze lessen kwam eveneens ten goede
voor mijn andere kinderen en voor heel mijn gezin. Ik ben heel tevreden.
De periode van 8 maanden cursus heeft heel ons leven beïnvloed en
was zeer nuttig. De lessen hebben onze gezinsstructuur beïnvloed.
Nu kan ik nog meer behulpzaam zijn bij de lessen van mijn kinderen. Zowel
mijn kinderen als ik zijn op elk vlak beïnvloed. Het behalen van het
diploma was een bijzondere trots. Deze verdienen geeft een grote voldoening.
Zo een cursus raad ik alle moeders aan. Bij het begin van het schooljaar
starten er opnieuw lessen voor moeders van wie de kinderen geboren zijn
in 1993. Ik raad hen aan van te gaan. U kan informatie verkrijgen van Mevrouw
Ayse Isçi, de lerares. Hierbij wens ik mevrouw Ayse Isçi
te bedanken voor het geven van de lessen.
Copyright ©
oktober 1998.