|
ARTIKELS |
Dossier: Deel I, Deel II, Deel III Een
aanval op speculatie: de Tobintaks 11.11.11 voert
dit jaar campagne voor de Tobintaks (TT). Bij de overgang naar
vlottende wisselkoersen begin jaren 70 stelde James Tobin voor om een
kleine belasting te heffen op het wisselen van munten. Hij vreesde
immers dat muntspeculatie de wereldeconomie zou ontwrichten.
Vijfentwintig jaar later, in 1997, geeft de crisis van de Thaise munt
aanleiding tot een diepe recessie in Azië. De effecten doen zich
voelen tot in Latijns-Amerika, Rusland en zelfs op de westerse
beurzen. Ignacio Ramonet, hoofdredacteur van Le Monde Diplomatique,
lanceert een oproep tot een offensief tegen ‘het neoliberalisme’
en de financiële speculatie. De aanval kristalliseert zich in de
organisatie ATTAC, met als speerpunt de TT. Sindsdien is dit een
centrale eis van allerlei sociale bewegingen. Een
linkse interpretatie van Tobins eis Voor ATTAC
heeft de taks twee doeleinden. Ten eerste het afremmen van financiële
speculatie. Een taks van 0,1% op elke transactie betekent een
jaarlijkse heffingsvoet van 0.4% indien de valuta binnen de zes
maanden terugkeren. Investeringen op lange termijn zouden dus niet
worden gehinderd. Indien de transacties binnen de zeven dagen heen en
weer switchen, zoals vandaag voor 80% het geval is, dan bedraagt de
jaarlijkse heffingsvoet minstens 10%. Aangezien de winstpercentages
bij financiële speculatie eerder laag zijn, remt 10 % belasting zulke
risicovolle activiteit zeker af. Het tweede doel is de internationale
solidariteit. Een taks van 0,1% zou jaarlijks bijna 100 miljard $
opbrengen. Deze pot kan men gebruiken om de armoede te bestrijden. 80% van de
operaties spelen zich af tussen Londen, Tokio, New York, Parijs,
Hongkong, Bern en Frankfurt. Het volstaat dus de taks op te leggen in
de G7, andere landen van de EU, Zwitserland, Australië, Singapore en
Hongkong. Uitwijken naar fiscale paradijzen is geen optie voor het
kapitaal omdat daar gewoonweg geen voldoende infrastructuur aanwezig
is. Bovendien volgt de Bank for International Settlements elektronisch
alle operaties met betrekking tot deviezen. Ontduiking valt bijgevolg
makkelijk te controleren. Het enige echte technisch probleem is wie de
pot zal beheren (de VN?) en welke criteria zullen worden gebruikt bij
de verdeling ervan. Om een vergelijking te maken: het grootste deel
van de Amerikaanse ‘ontwikkelingshulp’ gaat naar Israël en
Egypte. Geopolitieke belangen primeren m.a.w. op ontwikkeling. Toch hoeft deze
bedenking geen argument te zijn tegen de beweging voor de TT. Wij
steunen elke maatregel die het leven van speculanten zuur maakt.
Welbeschouwd is die eis voor de TT een onderdeel van de nieuwe
beweging tegen de ‘globalisatie’. Momenteel richt deze zich nog op
veronderstelde ‘uitwassen’ van het kapitalisme zoals speculatie en
uitbuiting van ‘het Zuiden’. De strijd voor een belasting op
kapitaal is een belangrijke factor in de bewustwording van een
groeiend aantal activisten en sympathisanten, omdat zij in die
mobilisatie worden geconfronteerd met het verzet en de macht van de
burgerij. De harde ervaring van de sociale realiteit doet in de eerste
plaats het bewustzijn van de massa vooruitgaan. Ze moet de limieten
ervaren. De
functie van marxisten Daarom is het
enigszins verwonderlijk dat de ‘marxisten’ van de Franse partij
LO-LCR bij een resolutie in het Europees Parlement over een onderzoek
naar de mogelijkheid van de TT tegenstemden of zich onthielden. Was de
resolutie te gematigd? Ja en neen. Men dient ze ook niet louter als
een tekst te benaderen, maar in relatie tot de reële beweging.
Niemand weet dat er een zinsnede in vermeld staat die zich uitspreekt
ten voordele van ‘volwaardige en gezonde kapitaalmarkten’ (die
overigens ook van publieke aard kunnen zijn). Iedereen herinnert zich
wél dat er vier stemmen te kort waren om de balans te doen keren ten
voordele van de resolutie. Een meerderheid ten voordele van deze
resolutie zou de dynamiek van de straat (beto-gingen, petities,
acties) aan-zwengelen en de rechterzijde tot een defensieve houding
dwingen. Met dit fundamentalistisch standpunt bewees uiterst links
opnieuw haar contraproductief extremisme. Anderzijds moeten we ons niet kritiekloos laten meesleuren door de mobilisatie voor de TT. Speculatie is immers niet de oorzaak van sociale onrechtvaardigheid. En het financiële kapitaal staat niet los van het productieve kapitaal. De TT mag dus geen doel op zich zijn. Bovendien is het goed mogelijk dat bij aanhoudende financiële perikelen de burgerij zelf zo’n taks invoert om de financiële markten te stabiliseren. Indien de beweging op dat moment geen juiste visie heeft op het functioneren van het kapitalisme en de tactiek van de burgerij, dan zal deze maatregel de grond van onder haar voeten halen. Reden te meer voor marxisten om deze beweging te verrijken met hun analyses. |
|