เมื่อเอ่ยถึงวัดอรุณราชวราราม สิ่งแรกที่จะเป็นที่นึกถึงคือ พระปรางค์วัดอรุณ ประปรางค์องค์ขนาดใหญ่ตั้งอยู่หน้าวัดซึ่งหันไปทางแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นสถาปัตยกรรมที่มีมาแต่เดิม เดิมสูงเพียง ๘ วา พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ก่อเสริมขึ้นเพื่อให้ใหญ่สมเป็นพระมหาธาตุเจดีย์ประจำกรุงรัตนโกสินทร์ แต่ทำได้เพียงเตรียมขุดฐานรากไว้เท่านั้นก็เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้เสริมสร้างองค์พระปรางค์ต่อปัจจุบันองค์พระปรางค์สูง ๑ เส้น ๑๓ วา ๑ ศอก ๑ คืบ ๑ นิ้ว ล้อมรอบด้วยปรางค์ทิศ และมณฑปทิศ พระปรางค์ก่อตัวด้วยอิฐถือปูนประดับด้วยชิ้นกระเบื้องเคลือบสีต่าง ๆ ประกอบเป็นลวดลายงดงามประณีต บางลายใช้จานชามเคลือบ เช่น ชามเบญจรงค์ มาประดับตกแต่ง บนส่วนยอดสุดของพระปรางค์นอกจากจะมียอดนภศูล เช่น ยอดพระปรางค์ทั่วไปแล้ว ยังมีมงกุฎประดิษฐานอยู่เหนือยอดนภศูล ทำให้สวยงามแปลกตากว่ายอดนภศูลที่อื่น

เป็นสถาปัตยกรรมที่สำคัญ และมีความสวยงามยิ่งของฝีมือช่างในสมัยรัชกาลที่ ๒ เป็นพระอุโบสถยกพื้นสูงมีหลังคาลด ๒ ชั้น หน้าบันทั้งด้านหน้า และด้านหลังแกะด้วยไม้ลงรักปิดทอง เป็นรูปเทวดาถือพระขรรค์ ประทับในปราสาท ตัวพระอุโบสถมีมุขทั้งด้านหน้าและด้านหลังมีบุษบกยอดปรางค์ เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมฤมิตร ซึ่งเป็นพระพุทธรูปฉลองพระองค์ในรัชกาลที่ ๒ ภายในพระอุโบสถมีภาพจิตรกรรมฝาผนังทั้ง ๔ ด้านฝีมืองดงามยิ่งนัก เป็นภาพพุทธประวัติ เช่น ภาพผจญมาร ภาพในชาดก เช่น เวสสันดรชาดก เป็นต้น พระประธานในพระอุโบสถมีพระนามว่า พระพุทธธรรมมิศรราชโลกธาตุดิลก เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงปั้นหุ่นพระพักตร์ด้วยฝีพระหัตถ์ของพระองค์เอง พระอุโบสถวัดอรุณราชวรารามไม่มีกำแพงแก้ว แต่มีพระระเบียงล้อมรอบ สร้างในสมัยรัชกาลที่ ๒ เช่นกัน ที่ผนังพระระเบียงมีภาพจิตรกรรมโดยตลอด เขียนเป็นรูปซุ้มเรือนแก้ว ลายดอกไม้ ใบไม้มีนกยูงแบบจีนคาบอยู่ตรงกลาง ภายในพระระเบียง มีพระพุทธรูปปางมารวิชัยประดิษฐานอยู่โดยรอบ ถึง ๑๒๐ องค์

สร้างในสมัยรัชกาลที่ ๒ เป็นพระวิหารยกพื้นสูงเช่นเดียวกับพระอุโบสถ หลังคาลด ๓ ชั้น หน้าบันสลักด้วยไม้ลงรักปิดทองประดับกระจก เป็นรูปเทวดาถือพระขรรค์ประทับนั่งบนแท่น ตัวพระวิหารมีมุขทั้งด้านหน้า และด้านหลัง ผนังด้านนอกประดับกระเบื้องเคลือบ ผนังด้านในเดิมคงจะมีภาพจิตรกรรมฝาผนังประดับโดยรอบเช่นกัน แต่ปัจจุบันฉาบด้วยน้ำปูนสีเหลืองเหลือแต่เพียงบางส่วน เช่น หลัง ซุ้มเรือนแก้วหลังองค์พระประธานและที่บานประตู หน้าต่าง ยังคงมีภาพเขียนปรากฏอยู่ พระประธานในพระวิหาร มีพระนามว่า พระพุทธชัมภูนุทมหาบุรษลักขณาอสิตยานุบพิตร เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง ๖ ศอก

นอกจากนี้ภายในพระอารามวัดอรุณราชวรารามยังมีสถาปัตยกรรมที่สวยงามอีกมาก เช่น หอระฆัง มณฑปพระพุทธบาทจำลอง พระวิหาร หอไตร เป็นต้น วัดอรุณวรารามวรมหาวิหารถือเป็นวัดประจำรัชกาลที่ ๒ กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานสำคัญของชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๖๖ ตอนที่ ๖๔ เมื่อวันที่ ๒๒ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๙๒

< ประวัติวัด      หน้าหลัก >