ก
ก ข ไม่กระดิกหู | ผู้เรียนหนังสือแล้วไม่รู้ อ่านไม่ออก เขียนไม่ได้ |
กงเกวียนกำเกวียน | ใช้เป็นคำอุปมา หมายความว่า เวรสนองเวร , กรรมสนองกรรม เช่น ทำแก่เขาอย่างไรตนหรือลูกหลานของตนก็อาจถูกทำในทำนองเดียวกันอย่างนั้นบ้าง |
ก้นกระดก | ลืมตัวเพราะถูกเยินยอ |
ก้นต้องไปหาล่อง | ต้องการให้ผู้อื่นทำธุระให้ ควรต้องไปหา |
ก้นหม้อยังไม่ทันดำ | แต่งงานไม่นานก็ต้องหย่าร้าง |
กบในกะลาครอบ | ผู้มีความรู้และประสบการณ์น้อย แต่สำคัญตนว่ามีความรู้มาก |
กบเลือกนาย | ผู้ที่ต้องการเปลี่ยนผู้บังคับบัญชาอยู่เรื่อยๆ |
ก้มหน้า | จำทน เช่น ต้องก้มหน้าทำตามประสายาก |
ก้มหน้าก้มตา | ทำโดยไม่มองดูสิ่งอื่น , ทำโดยตั้งใจ |
กรวดน้ำคว่ำกะลา , กรวดน้ำคว่ำขัน | ตัดขาดไม่ขอเกี่ยวข้องด้วย |
กระชังหน้าใหญ่ | จัดจ้าน , ออกหน้ารับเสียเอง |
กระเชอก้นรั่ว | สุรุ่ยสุร่าย , ไม่รู้จักเก็บหอมรอมริบ , ขาดการประหยัด |
กระดังงาลนไฟ | หญิงที่เคยแต่งงานหรือผ่านผู้ชายมาแล้ว ย่อมรู้จักชั้นเชิงทางปรนนิบัติและเอาอกเอาใจผู้ชายได้ดีกว่าหญิงที่ยังไม่เคย |
กระดี่ได้น้ำ | สำนวนเปรียบเทียบคนที่แสดงอาการดีอกดีใจตื่นเต้นจนตัวสั่น เช่น เขาดีใจเหมือนกระดี่ได้น้ำ |
กระดูกแข็ง | ไม่ตายง่ายๆ |
กระดูกแขวนคอ | เสียประโยชน์แล้วยังได้รับความลำบาก |
กระดูกแตกไม่ให้ขนร่วง | ยอมทนทุกข์เพราะหยิ่งในเกียรติและศักดิ์ศรี |
กระดูกร้องได้ | ผลสะท้อนของการฆาตกรรมที่ทำให้จับตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษได้คล้ายกับว่ากระดูกของผู้ตายร้องบอก |
กระดูกสันหลังของชาติ | ส่วนสำคัญ , ส่วนที่เป็นพลังค้ำจุน , มักหมายถึงชาวนา |
กระดูกอ่อน | ที่ยังไม่มีความจัดเจนในการต่อสู้ |
กระต่ายขาเดียว | ยืนกรานไม่ยอมรับ , กระต่ายสามขา ก็ว่า |
กระต่ายตื่นตูม | ใช้เปรียบเทียบคนที่แสดงอาการตื่นตกใจง่ายโดยไม่ทันสำรวจให้ถ่องแท้ก่อน |
กระต่ายสามขา | ยืนกรานไม่ยอมรับ , กระต่ายขาเดียว ก็ว่า |
กระต่ายหมายจันทร์ | ผู้ชายหมายปองผู้หญิงที่มีฐานะดีกว่า |
กระแตวับ | หน้าเป็น เช่น แต่ล้วนตัวตอแหลกระแตวับ |
กระโถนท้องพระโรง | ผู้ที่ใครๆก็ใช้ได้หรือผู้ที่ใครๆก็พากันรุมใช้อยู่คนเดียว เหมือนอย่างกระโถนท้องพระโรงซึ่งใครๆก็บ้วนลงที่นั่น |
กระหม่อมบาง | เจ็บป่วยง่าย เช่น เขาเป็นคนกระหม่อมบาง ถูกน้ำค้างหน่อยก็เป็นหวัด , ขม่อมบาง ก็ว่า |
กลมเป็นลูกมะนาว | หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี) กลิ้งเป็นลูกมะนาว ก็ว่า |
กลับเนื้อกลับตัว | เลิกทำความชั่วหันมาทำความดี |
กลับไปกลับมา | กลับกลอก , พลิกแพลง , ไม่แน่นอน |
กลับหน้ามือเป็นหลังมือ , พลิกหน้ามือเป็นหลังมือ | เปลี่ยนแปลงหรือทำให้ผิดไปจากเดิมอย่างตรงกันข้าม |
กลางเก่ากลางใหม่ | ไม่ใหม่ไม่เก่า |
กล้านักมักบิ่น | กล้าเกินไปมักเป็นอันตราย |
กลิ้งครกขึ้นภูเขา | ทำงานที่ยากเกินความสามารถของตน |
กลิ้งทูต | ล้มไม่เป็นท่า |
กลิ้งเป็นลูกมะนาว , กลมเป็นลูกมะนาว | หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี) |
กวนน้ำให้ขุ่น | ทำเรื่องที่สงบอยู่แล้วให้เกิดวุ่นวายขึ้นมา |
กวัดไกวไสส่ง | ขออย่าได้พบเห็นเช่นนั้น |
กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ | ลักษณะของการทำงานที่มีความลังเลใจทำให้แก้ไขปัญหาได้ไม่ทันท่วงทีเมื่อได้อย่างหนึ่งแต่ต้องเสียอย่างหนึ่งไป ดุจเอาถั่วกับงามาคั่วพร้อมกัน กว่าถั่วจะถั่วจะสุก งาก็ไหม้หมดไปก่อน |
ก่อกรรมทำเข็ญ | ก่อความเดือดร้อนให้ร่ำไป |
กอดแข้งกอดขา , กอดมือกอดตีน | ประจบประแจง |
ก่อร่างสร้างตัว | ตั้งเนื้อตั้งตัวได้เป็นหลักฐาน |
ก่อแล้วต้องสาน | เมื่อเริ่มอะไรแล้วต้องทำต่อให้เสร็จ |
กะลา | ไม่มีค่า เช่น เก่ากะลา |
กัดหางตัวเอง | พูดวนไปวนมา |
กันดีกว่าแก้ | ปลอดภัยไว้ก่อนดีกว่าเดือดร้อนภายหลัง |
กาคาบพริก | ลักษณะที่คนผิวดำแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าสีแดง |
กาในฝูงหงส์ | คนชั่วในหมู่คนดี |
กาหน้าดำเขาจำหน้าได้ | คุ้นกันจนจำได้ |
กาหลงรัง | ผู้ที่ไปหลงติดอยู่ ณ บ้านใดบ้านหนึ่งแล้วไม่ยอมกลับบ้านของตน ผู้ร่อนเร่ไปไม่มีที่พักพิงเป็นหลักแหล่ง |
ก้ามใหญ่ | มีท่วงทีมาก |
กำขี้ดีกว่ากำตด | ได้บ้างดีกว่าไม่ได้อะไรเลย |
กำแพงมีหูประตูมีช่อง , กำแพงมีหูประตูมีตา | การที่จะพูดหรือทำอะไร ให้ระมัดระวัง แม้ว่าจะเป็นความลับเพียงไรก็อาจมีคนล่วงรู้ได้ |
กำเริบเสิบสาน | ได้ใจ , เหิมใจ |
กำลังกินกำลังนอน | อยู่ในวัยกินวัยนอน เช่น เด็กกำลังกินกำลังนอน |
กิ่งก้อย | เล็ก เช่น หัวเท่ากิ่งก้อย คือ หัวเล็กนิดเดียว |
กิ่งทองใบหยก | เหมาะสมกัน (ใช้แก่หญิงกับชายที่จะแต่งงานกัน) |
กิ้งก่าได้ทอง | คนที่ได้ลาภผลเล็กน้อยแล้วหยิ่งผยอง |
กินก้าง | อดไม่มีอะไรกิน |
กินเกลือกินกะปิ | อดทนต่อความลำบากยากแค้น เช่น เขาเคยกินเกลือกินกะปิ |
กินแกลบกินรำ | โง่ |
กินแกงร้อน | จะทำอะไรเมื่อจวนตัว |
กินขันหมาก | ได้แต่งงานอย่างมีหน้ามีตา |
กินข้าวต้มกระโจมกลาง | ทำโดยไม่พิจารณาให้รอบคอบ |
กินข้าวร้อนนอนตื่นสาย | คนชั้นเจ้าขุนมูลนาย |
กินตามน้ำ | รับของสมนาคุณที่เขาเอามาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง |
กินในที่ลับไขในที่แจ้ง | เปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ |
กินนอกกินใน | เอากำไรในการซื้อขาย ทั้งในราคาและนอกราคาที่กำหนด |
กินน้ำตา | ร้องไห้ , เศร้าโศก |
กินน้ำตาต่างข้าว | ร้องไห้เศร้าโศกจนไม่เป็นอันกิน |
กินน้ำใต้ศอก | จำต้องยอมเป็นรองเขา , ไม่เทียมหน้าเทียมตาเท่า |
กินน้ำพริกถ้วยเก่า | อยู่กับเมียคนเดิม |
กินน้ำพริกถ้วยเดียว | อยู่กับเมียคนเดียว |
กินน้ำไม่เผื่อแล้ง | มีอะไรใช้หมดทันทีไม่คิดถึงวันข้างหน้า |
กินน้ำเห็นปลิง | รู้สึกตะขิดตะขวงใจเหมือนจะกินน้ำเห็นปลิงอยู่ในน้ำ ก็กินไม่ลง |
กินบนเรือนขี้บนหลังคา | เนรคุณ |
กินบ้านกินเมือง | เป็นเจ้าของเมือง |
กินบุญเก่า | ได้รับผลแห่งความดีที่ทำไว้แต่ปางก่อน |
กินปูนร้อนท้อง | ทำอาการมีพิรุธขึ้นเอง, แสดงอาการเดือดร้อนขึ้นเอง |
กินรังแตน | มีอารมณ์เสียแล้วเอะอะโวยวายเกินกว่าเหตุ |
กินลมกินแล้ง | ไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย |
กินเศษกินเลย | กินกำไร, ยักเอาเพียงบางส่วนที่มีจำนวนเล็กน้อยไว้, ยักเอาส่วนที่เหลือไว้เป็นของตน, เอาเพียงบางส่วนไว้เป็นของตน |
กินสำรับ | กินอาหารที่เขาจัดมาเป็นสำรับ , กินอาหารอย่างดี |
กินเหมือนหมู อยู่เหมือนหมา , กินอย่างหมู อยู่อย่างหมา | เละเทะ ไม่มีระเบียบ |
กินเหล็กกินไหล | ทนต่อความเหน็ดเหนื่อยหรือความเจ็บปวดได้อย่างผิดปรกติ |
กินอยู่กับปาก อยากอยู่กับท้อง | รู้ดีอยู่แล้วแสร้งทำเป็นไม่รู้ |
กูเข้ามึงออก | ขวักไขว่ สับสน |
กู่ไม่กลับ | ไม่ฟังคำทัดทาน, ห้ามไม่อยู่ |
เก็บดอกไม้ร่วมต้น | เคยทำบุญร่วมกันมาแต่ชาติก่อน จึงมาอยู่ร่วมกันในชาตินี้ , เด็ดดอกไม้ร่วมต้นก็ว่า |
เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน | เก็บเล็กผสมน้อย , ทำอะไรที่ประกอบด้วยส่วนเล็กส่วนน้อย , โน่นบ้างนี่บ้าง จนสำเร็จเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา |
เกลียดขี้ขี้ตาม เกลียดความความตาม | เกลียดสิ่งไหนได้สิ่งนั้น |
เกลียดเข้ากระดูกดำ | เกลียดที่สุด |
เกลียดตัวกินไข่ | เกลียดตัวเขา แต่อยากได้ผลประโยชน์จากเขา มักใช้เข้าคู่กับ เกลียดปลาไหลกินน้ำแกง ว่า เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหล กินน้ำแกง |
เกลือจิ้มเกลือ | ไม่ยอมเสียเปรียบกัน , แก้เผ็ดให้สาสมกัน |
เกลือเป็นหนอน , ไส้เป็นหนอน , หนอนบ่อนไส้ | ญาติมิตร สามีภรรยา บุตรธิดา เพื่อนร่วมงาน หรือคนในบ้าน คิดคดทรยศ |
เกี่ยวก้อย | อาการที่แสดงความคุ้นเคยสนิทสนมกัน |
แกงจืดจึงรู้คุณเกลือ | คนดีที่มักถูกลืมหรือมองข้ามความสำคัญไป เมื่อเกิดปัญหาจึงมีผู้นึกถึง |
แกว่งตีนหาเสี้ยน,แกว่งเท้าหาเสี้ยน | รนหาเรื่องเดือดร้อน |
แกะดำ | คนที่ทำอะไรผิดเพื่อนผิดฝูงในกลุ่มนั้นๆ |
ใกล้เกลือกินด่าง | มองข้ามหรือไม่รู้ค่าของดีที่อยู่ใกล้ตัวซึ่งจะมีประโยชน์แก่ตน กลับไปแสวงหาสิ่งอื่นที่ด้อยกว่า |
ไก่กินข้าวเปลือก | กินสินบน |
ไก่แก่แม่ปลาช่อน | หญิงค่อนข้างมีอายุที่มีมารยาทและเล่ห์เหลี่ยมมาก |
ไก่บินไม่ตกดิน | บริเวณที่มีอาคารบ้านเรือนหนาแน่นแออัด |
ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง | พูดเปรียบเทียบชมคนที่รู้จักแต่งตัว |
ไก่ได้พลอย | คนไม่เห็นคุณค่าของสิ่งที่มีค่า |
ไก่รองบ่อน | ผู้ที่อยู่ในฐานะตัวสำรอง ซึ่งจะเรียกมาใช้เมื่อไรก็ได้ |
ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่ | ต่างฝ่ายต่างรู้ความลับของกันและกัน |
ไก่อ่อน , ไก่อ่อนสอนขัน | ผู้มีประสบการณ์น้อยยังไม่รู้ทันเล่เหลี่ยมของคน |
ไกลปืนเที่ยง | ไม่รู้อะไรเพราะอยู่ห่างไกลความเจริญ |