Hepatiti önlemek için neler yapılabilir?

A Hepatit :

Kişisel olarak hijyenik yaşama,tüm yiyeceklerle uğraşanların eğitimi,okul çocuklarının eğitimi,okul tuvaletlerinin temiz ve hijyenik bakımı,çocuk yuvası ve okul öncesi çocukların bakıcılarının iyi eğitimden geçirilmesi ve aşılanmadır.A Hepatiti için etkili aşı 1995'de bulunmuştur.Şimdilik özel şartlarda kullanılmaktadır.Gelecekte standartlaşmış bir çocuk aşı proğramı muhtemeldir.

Hepatit A'lı bir şahısla karşılaşıldığında panik yapmamak gerekir.Bu tavsiye özellikle enfekte çocuğun yakın ailesi içindir.Okul içinde çocuktan çocuğa yayılımı kontrol edilmelidir (okuldan bir müddet uzak tutmak,daha iyi tuvalet temizliği v.s. gibi).Kronikleşme söz konusu olmadığından ve ağır enfeksiyon son derecede nadir olduğundan yakın çevreyi aşılama ülkemizde halen önerilmemektedir (özel durumlar hariç)

Hepatit B:

Tamamen önlenebilen bir hastalıktır.Doğum öncesi kontrol,tüm okul çağı çocuklarının aşılanması,çok eşli seksüel ilişkide olanların aşılanması yada eşinde Hepatit B saptanan kişinin eşinin aşılanması,yukarıda saydığımız bulaşma yollarında hijyene ve temizliğe uyulması ile hepatit B önlenebilir. (Ülkemizde halen okul çağı çocuklarında rutin hepatit B aşısı uygulanmamakta ve tüm hamilelerde hepatit B kontrolü rutin hale geçmemiştir).

Hepatit-C:

nin önlenebilmesi halen dünya ve ülkemizde zordur. Aşısı yoktur. Riskli kişilerin azaltılması korunma yönünde yapılacak tek önlemdir. Bulaşık iğne ve enjektör kullanılmaması , dövme , kulak deldirme , manikür , pedikür , traş gibi durumlarda hijyene çok dikkat edilmesi (ya da yapılmaması) , çok partnerle cinsel ilişkiden , homoseksüel ilişkiden kaçınılması tek yapılabilecek olandır.

Öncelikle kimler Hepatit-B aşısı olmalıdır?

·Doktor,hemşire,sağlık teknisyeni,labaratuvar teknisyeni gibi yüksek riskli meslekler.

·Bağışıklık sistemini azaltan ilaç aln hastalar (Kemoteropatik ilaçlar,transplantasyon yapılan hastalar)

·Devamlı kan transfizyonu gereken hastalar (örneğin akdeniz anemili hastalar)

·Hemodializ hastaları

·Uzun süre damar yoluyla veya parenteral ilaç alması gereken hastalar.

·Homoseksüeller

·HBsAg taşıyıcısı olan veya HBsAg (+) kronik hastaların eşleri

·Hepatit virüsü taşıyan anneden yeni doğan bebekler

·hepatit aşısı ile aşılanmalıdırlar.

Hepatit-B aşısının koruyuculuğu nasıldır?

Uygun şartlarda usulüne uygun yapıldığında erişkin yaşda aşılananların %90'ından fazlasında , yeni doğanlara yapıldığında %100 bağışıklık elde edildiği bildirilmektedir.

Hepatit-B aşısı programı nasıl olmalıdır?

Hepatit B aşı programı , toplumda hepatit B virüsü taşıyıcılığını önlemeye yöneliktir. Yeni doğan tüm bebekleri rutin olarak aşılamakta büyük yarar vardır. Bu konuda ciddi aşılama programı uygulayan ülkelerde hepatit B virüsü taşıyıcılığı toplumun %2'sinin çok altındadır. Sağlık bakanlığımızın bu yönde çalışmalarının olduğu umut vericidir.

Aşı uygulaması genellikle çocuk ve erişkinlerde 0.,1.,2. ve 12. aylarda deltoid adele içine (pazu adelesinin dış üst tarafı) yapılır. Kişi hepatit enfeksiyonunun kuluçka döneminde ise (daha belirtilerin çıkmadığı dönem) , bu dönemde yapılan aşının hepatiti önleyemeyeceği akılda tutulmalıdır.

Hepatit-B aşısından önce herhangi bir tahlil yaptırmak gerekli midir?

Herhangi bir test yaptırmadan doğrudan aşı yapılmasının tıbbi hiçbir sakıncası yoktur. aşının pahalı olması ve 3-4 kez yapılması gereği nedeni ile , kişinin daha önceden virüsle temas edip bağışık olduğunun belirlenmesi ile aşı yapılmasının gereği ortadan kalkar. Çünkü bu kişiler zaten doğal olarak bağışıklanmışlardır (AntiHBs:(+),AntiHBc-IgG:(+) olan kişilere aşı yapılması gerekmez. Ancak bunu bilmeden aşının yapılmasınında sakıncası yoktur).

HBsAg:(+) kişilere de aşı yapılmasının gereği yoktur. Çünkü bu kişiler muhtemelen kanlarında zaten yüksek dozda hepatit virüsü bulunduğundan taşıyıcı veya kronik hasta kişilerdir.

Yukarı

Hepatit-B aşısından sonra herhangi bir tahlil yaptırmak gerekli midir?

Aşının %95-100 bağışıklık sağladığı bilindiğinden , geniş kapsamlı aşılama programlarında tetkik yapılması genellikle gerekmez.

Hepatit-B geçirip geçirmediğimi nasıl öğrenebilirim?

Kan ve kan ürünleriyle çalışanlar , kan verilmiş kişiler Hepatit B virüsü taşıyan birisi ile yakın beraberliği olanlar , başkası ile ortak enjektör veya iğne kullananlar , çoklu cinsel partneri olanlar , homoseksüel ilişkide olanlar , dövme yaptırıp , küpe için kulak deldirenler , başka biri ile diş fırçası veya traş bıçağını paylaşan kişilerde hepatit B virüsü ile karşılaşma olasılığı olduğundan bazı "viral markerlere" bakılması ile bu konuda bilgi edinilir. Bir Gastroenteroloğa , intaniye veya dahiliye uzmanına baş vurabilirsiniz.

Hepatit-B aşısının zararlı bir etkisi yada yan etkileri var mıdır?

Günümüzde uygulanan Hepatit B aşıları , genetik recombinant teknolojisi ile daha çok maya hücrelerinde üretilmektedirler. Bu nedenle hepatit B virüsü taşımamaktadır. Sadece hepatit B virüsünün saflaştırılmış bir parçası maya hücrelerinde kodlanarak üretilmektedir. Bu parça virüsün enfektif olan "cor" kısmını içermez. Bu nedenle teorik ve pratik olarak hepatik virüs riski söz konusu değildir. Yanlızca yüksek ateşli hastalık sırasında ve aşı içeriğine karşı aşırı reaksiyonu olan (allerji) olan kişilerde kullanılmamalıdır. Ancak bunlar tüm diğer aşılar içinde geçerlidir.

Günümüzde kullandığımız hepatit B aşısının ciddi bir yan etkisi yoktur. Bazen ender olarak enjeksiyon yerinde kızarıklık ve hafif ağrı ile geçici ve ateş düşürücülerle rahatlatılabilen hafif ateş yükselmesi görülebilir. Hamilelerde aşının sakıncası bildirilmemiştir.