Esti ye'l nuesu petisu homenax a
grandes grupos y músicos que güei yá nun tan n'activu. De xuru
qu'escaecemos a munchos, pero equí dirán apareciendo pasu ente pasu
tolos qu'aportaron daqué a la música folk d'esti País
ASTURCÓN
Falando de pioneros na
música asturiana, más o menos celta, nun podíemos escaecer a esti
grupu cuya música yera, nes sos propies pallabres, "Astur, ensin
cruces con otres músiques que pudieren desvirtuar la so
autenticidá". Rock sinfónicu con gaita y testos canciaos
n'asturianu. En 1980 grabaron el so primer, únicu y homónimu discu
(que ta acabante de ser reeditáu en CD). L'homo antecessor del Rock
Astur d'anguañu, si tenéis la oportunidá nun dexéis d'escuchar "La
Coralina", el so meyor tema na nuesa opinión.
AVIENTU
Yeren cinco
rapazos del conceyu Riosa, que llegaron asoleyar tres discos; el
primero foi "Tirate abaxo!" de 1995, el segundo "¿Y agora qué?" de
1997 y el so epitafiu discográficu foi "Glayíu dende'l fondu". Siempre
tuvieron venceyaos a DIXEBRA, grupu col que foron
comparaos abondo, anque'l so soníu yera perestremáu al de los
avilesinos.
BALANDRÁN
Grupu que
tenía Avilés como centru d'operaciones. Combinaba la tradición col usu
de les nueves teunoloxíes, colos arranchos arriesgaos y nun se
cortaben a la hora de fusionar folk y música ellectrónica o lo que
terciare, de xuru la banda asturiana de los años 90 más avanzada
conceutualmente. Tienen asoleyaos dos trabayos, "Balandrán" y "El
Viaxe" (nesti cunten cola collaboración de Jose Tejedor a les gaites)
entrambos con L'Aguañaz, nel intre'l desaniciu'l grupu taben dando los
caberos toques al so tercer trabayu discográficu que nun llegó ver la
lluz. Güei podemos atopar músicos de BALANDRÁN en bandes
comu DIXEBRA, ZIQUITRINOS o
BATULAX.
BELEÑO
De xuru'l grupu más
influyente del folk astur tres LLAN DE CUBEL, el so
primer discu "Na Ca'l Fuau" marcó la llinia de lo que diba ser el folk
célticu asturianu. Llegaron a asoleyar un segundo trabayu, "Ofiusa", que
rompió estilístciamente col primero y, quiciabes poro, nun tuvo la
mesma acoyida, anque la so calidá musical ye indiscutible (foi
reeditáu hai poco años). Nomes míticos del folk astur como Frankie
Delgado, Xuan Prado, Fernando Largo, Javier Rojo... formaron esti
grupu pioneru como dengún otro na música celta d'Asturies.
CAMBARAL
Una de les bandes más
orixinales qu'enxamás vimos nos escenarios asturianos, onde nun había
problema por mecer la música del país con toques de country o de rap.
Dexáronos un discu perinteresante, "Batulax", y una cassette
compartida col grupu avilesín TULUERGU (tamién
desaniciáu), nesti trabayu la sonoridá de CAMBARAL yera
entá tradicional. Dos de los miembros d'esti grupu formaron depués
Mus un de los grupos punteros de la música pop
d'Asturies.
CUERRIA
Yeren siete collacios
del conceyu de Piloña qu'inxertábense dientru'l folk acústicu. En
xineru'l 1997 queden segundos nel concursu nacional de folk "Sur
Jerez". El so primer trabayu discográficu,espublizáu por Fonoastur,
"Al bellume la biesca", presentáronlu el 11 d'avientu del 99 nel
Xovellanos con Llan de Cubel. Teníin un estilu mui personal pa lo que
ye la escena folky astur, cuasi tolos temes yeren cantaos.
FOLKGANDO
Mezclienda de música tradicional con otros estilos comu'l
blues o'l swing, Folkgando foi un grupu asitiáu en
Morea y llegó a asoleyar un discu compartíu con N'Arba, nel sellu
L'Aguañaz. Una de les bandes asturianes con meyor direutu d'entós y,
ablucantemente, inorada pola mayoría de programadores de conciertos
del país. Pue dicise que morrió d'inanición.
MADRESELVA
Madreselva,
grupu pioneru del folk asturianu. Xurdíu en Miranda, el barriu altu
d'Avilés a mediaos de los 70, en plena dómina de la transición a la
democracia. Grabaron 3 Lp's. Basicamente'l so repertoriu taba basáu
nel Cancioneru de Torner, con dalguna composición propia del grupu.
MANOLO
QUIRÓS
¿El caber gaiteru
tradicional o'l primeru la quinta'l biberón? La ponte entrambes
xeneraciones de gaiteros, la persona que caltuvo vivo'l fueu de la
música de gaita n'Asturies y el primeru que s'atrevió a sacala del
gueto pa integrala na música contemporánea. Ensin Manolo Quirós la
música tradicional asturiana nun pudiere tener el puxu que tien güei.
Dexonos murniamente va poco.
SKITARNA
Composiciones propies y temes tradicionales al 50 por
cientu, con un soníu mui célticu yeren les señes
d'identidá d'esti grupu de Xixón. Llegaron a asoleyar un discu en
solitariu col nome'l grupu y tamién tuvieron presentes en delles
recopilaciones.
TRASGU
El grupu avilesín
TRASGU tien l'honor de ser el primer grupu asturianu
n'asoleyar un discu de música celta "La Isla de Hélice". Foron tamién
los primeros n'axuntar instrumentos acústicos tradicionales con otros
modernos como'l baxu o'l sintetizador.
UBIÑA
Otro de los pioneros de
los 80 con Xuacu Amieva a la gaita que, xunto con
XARÉU FOLK, foron los abanderaos d'un soníu 100%
asturianu frente a la tendencia más céltica marcada por
BELEÑO o LLAN DE CUBEL.
XARÉU
FOLK
Lo dicho pa
UBIÑA val pa XARÉU FOLK, anque estos
caberos tuvieron, quiziás, más ésitu na so propuesta musical onde
destacó sobremanera'l llabor de Michael Lee Wolf.
XÉLIBA
Más xente
d'Avilés. Folk acústicu con ún de los meyores direutos d'Asturies.
Cuasi tolos temes del so repertoriu yeren tradicionales,
publicaron dos discos en solitariu, "Xéliba" y "Ferruñu". Mientres
tuvieron n'activu foron una garantía de xarana, diversión y bona
música.
