Soru 66: Tinnitusun maskeleme yöntemiyle tedavisi
ile ilgili çalışmalarınıza ne zaman ve hangi amaçla başladınız?
Cevap 66 : İlk çalışmalar, 1993 Ocak ayında Boğaziçi Üniversitesi
Biyo-Medikal Mühendisliği Enstitüsünde Master Tezi olarak, "maskeleme yöntemini
kullanarak Tinnitusun tetkik ve tedavisi için Bilgisayarlı yeni bir sistem"
konusunun seçilmesiyle başladı.
Bu çalışmanın amacı, tinnitusun değerlendirilmesi ve hastaya özel
maskeleme
sesinin üretilmesi için Kişisel Bilgisayar kullanan bir sistemi geliştirmekti.
Sistem, 1994
yılının ilk beş ayında Pendik Devlet Hastanesi KBB Kliniğine kronik
(bir yıldan daha uzun süren) tinnitus yakınmasıyla başvuran 98 hasta üzerinde
test edildi. Hastaların yaşları 23 ile 82 arasında olup ortalaması 53.3
yaş olarak bulundu.Tinnitusun maskelenmesinin etkinliğinin ve kabul edilebilirliğinin
kıyaslanması için beyaz gürültü, hastaya özel dar band gürültü ve plasebo
kullanıldı.
Tinnitusun süresi bir yıldan 30 yıla kadar değişmekte olup ortalaması
4,5 yıldı. 26
(yüzde 26,5) hasta, tinnitus için yapılan muayene, açıklama ve araştırmalar
ile yetinerek
daha fazla tedaviye gerek duymadı.
Hastalar, bilgisayarda üretilerek bir kasete kaydedilen beyaz
gürültü, kişilere özel
biçimlendirilmiş dar band gürültü ve plaseboyu, üç hafta boyunca tinnitusu
maskeleyen en az
ses seviyesinde dinlediler. 37 hasta bu çalışmayı tamamladı.Üç (yüzde
8,1) hasta beyaz
gürültüyü daha etkili buldu. 34 (yüzde 91,9) hasta hem kişiye
özel dar band gürültüyü ve
hem de beyaz gürültüyü etkili bulduğu halde kişiye özel dar band gürültüyü
tercih ettiler;
çünkü dar band gürültü onlara daha hoş ve etkili gelmişti. Hastaların
hiçbiri plaseboyu etkili
bulmadı.
Bu çalışma, ciddi tinnitusun tedavisinde, geliştirdiğimiz sistemle
üretilen hastaya özel
dar band gürültüleri kullanarak tinnitusun maskelenmesinin etkili olduğunu
göstermiştir.
Soru 67:Hastaya özel maskeleme sesini üretmek
için kullandığınız sistem hakkında bilgi verir misiniz?
Cevap 67 : Sistemimizi ihtiyaçları daha iyi karşılayacak biçimde
geliştirilmeğe çalışıyoruz. Bu yüzden ilk kullandığımız temel sistemi anlatmanın
uygun olacağını sanıyorum.
İlk çalışmamızda hastaların tinnitus frekansı, değişimlerin saptanması
için üç hafta boyunca haftada iki kez ölçüldü. Her hastanın son ölçülen
tinnitus frekansı merkez frekans olarak ve ölçülen en az ve en çok tinnitus
frekansları arasındaki fark band genişliği olarak alınarak her hasta için
özel dar-band gürültü üretildi.
Ses üretim sistemi 16 bit ses kartı, IBM uyumlu PC, ses kayıd
cihazı ve Walkman kasetçalardan oluşmaktadır.
Frekans spektrumu düz ve Gauss olasılık yoğunluk fonksiyonuna
sahip beyaz gürültü süreci MatLab yazılımı kullanılarak üretildikten
sonra çeşitli band-geçiren sayısal süzgeçler yardımıyla süzülerek hastalara
özel dar-bandlı gürültüler elde edildi. Band geçirme bölgesindeki yanıtının
düz olabilmesi nedeni ile Chebychev sayısal süzgeçler görevlendirildi.
Band durdurma bölgesinde zayıflatma 90 dB seçilerek Sonlu Dürtü Yanıtlı
ve derecesi 200 olan sayısal süzgecin katsayıları aynı yazılım yardımıyla
elde edildi. Gürültü süreci süzgeç katsayıları ile evrilerek gerekli dar-bandlı
işaret elde edildi. Uygulamada örnekleme frekansı 32 KHz. ve örnek nicemi
16 bit seçildi.
Ses kartında sayısal işaretler analog işaretlere çevrildikten
sonra sürekli tekrarlandı ve ses kayıd cihazında kasetin her iki yüzüne
kaydedildi. Hasta kasete kayıtlı sesi dilediği zaman, dilediği süre kadar,
en az maskeleme seviyesinde Walkman kasetçalardan dinleyerek tinnitusun
maskelenmesini gerçekleştirdi.
Cevap 68 : Subjektif ve rahatsız edici tinnitusu olan hastaların
seçilme kriterleri:
1. aktif kulak hastalığı olmaması
2. her iki orta kulağın uygun havalanması
3. akustik tümörün veya merkezi sinir sistemini etkileyen herhangi
bir tümörün olmaması
4. hipertansiyon ve şeker hastalığı gibi sistemik hastalıkların olmaması
ya da kontrol altında olması
5. psikiatrik hastalığın olmaması ya da kontrol altında olmasıdır.
Tinnituslu hastaların araştırılması için önce ayrıntılı bir Kulak-Burun-Boğaz
anamnezi (tibbi hikayesi) alınır.
Tinnitus anketindeki sorular da kullanılarak tinnitusun ciddiyeti,
tanımı, seyri, belirgin ya da kuşkulanılan tetikleyici ve alevlendirici
etkenler, en rahatsız edici tinnitus sesinin özelliği, yeri ve etkileri,
çevre seslerinin tinnitusu azaltıcı ya da maskeleyici etkileri, tinnitusun
en çok rahatsız ettiği zamanlar ve hastanın korku ve endişeleri hakkında
bilgiler toplanır. KBB muayenesi, odyolojik testler,
saf ses odyogramı, konuşma diskriminasyonu, timpanogram, stapez refleksleri,
Kobrak kalorik testi, tinnitusun frekansının ölçümü, tinnitusun şiddetinin
10 puan üzerinden subjektif değerlendirilmesi, genel sağlık durumu, nörolojik
fonksiyonları, boyun hareketlerinin ve boyun toplardamarlarına bastırmanın
tinnitusa etkisi, temporomandibular (çene) eklem fonksiyonu, kan testleri,
temporal (şakak) kemiklerin ve kraniumun (kafatası) manyetik rezonans görüntüleme
veya bilgisayarlı tomografik tetkiki yapılır.
Hastalar gerekli görüldüğünde diğer kliniklere sevk edilir.
