"Ix-Xark Malti"

Campus FM

Adrian Grima jiddiskuti l-metafora fil-letteratura l-ġdida

u l-ħila tagħha li tiddeskrivi r-realtà mill-ġdid.

 

Kull nhar ta' Tlieta fis-7pm

b'ripetizzjoni kull nhar ta' Hamis fil-11.00am

 

fuq 103.7 FM

 
 
 

F'din is-sensiela bl-isem ta' "Ix-Xark Malti" nanalizza wħud mill-metafori fil-letteratura l-ġdida li qed tinkiteb f’Malta. Ix-xogħlijiet li se nittratta f’din is-sensiela huma ta’ Clare Azzopardi, Stanley Borg, Norbert Bugeja, Glen Calleja, Bernard Cauchi, Claudia Fiorini, Maria Grech Ganado, Henry Holland, Simone Inguanez, Caldon Mercieca, Bernard Micallef, Immanuel Mifsud, Karl Schembri, Ġużè Stagno, u Leslie Vassallo.

 

Inħeġġiġkom ukoll biex tidħlu fil-website ta’ dan l-istazzjon,  http://www.campusfm.um.edu.mt biex tisimgħu l-programm tagħna live jew biex taraw l-iskeda tal-programmi. Biex tibagħtu l-kummenti tagħkom bl-email iktbu lil campusfm@um.edu.mt.

 

Il-Qari tax-xogħlijiet matul din is-sensiela se jsir minn Ray Calleja u Marcelle Teuma.

 

L-isem “Ix-Xark Malti” ħadtu minn waħda mis-siltiet li se niddiskuti f’din is-sensiela, silta meħuda minn novella ta’ Karl Schembri bl-isem ta’ “It-Torri tal-Kummerċ”. Din in-novella ġiet ippubblikata fil-ġabra Taħt il-Kappa tax-Xemx (2002) ippubblikata mill-Minima fl-2002.

 


 

Il-mużika tal-ftuħ jisimha “Trance Beat” u hija meħuda mill-album Marhaba ta’ Hassan Erraji u Arabesque. Minn dan l-istess album kont għażilt il-mużika tal-ftuħ għas-sensiela tiegħi “Lingwa Sfida” li kienet ixxandret fl-2002.

 

Hassan Erraji twieled ġewwa Tazart, raħal qrib Marrakesh, fin-Nofsinhar tal-Marokk. Wera interess kbir fil-mużika minn mindu kien għadu tfajjel. Fir-raħal tiegħu kien jieħu sehem fid-daqq tal-mużika improvizzata fit-tiġijiet, iċ-ċerimonji u ċ-ċelebrazzjonijiet. B’dan il-mod tgħallem u żviluppa t-teknika tiegħu fid-daqq ta’ wieħed mill-istrumenti favoriti tiegħu, il-“bandir”, li huwa tanbur, qisu snare drum li jinżamm fl-idejn, u jintuża ħafna fil-mużika folkloristika ta’ l-Afrika ta’ Fuq.

 

Meta kien imur l-iskola ġewwa Marrakech tgħallem id-darbouka u l-oud mingħand il-mużiċisti tal-post u ftit wara beda jdoqq dawn l-istrumenti fit-tiġijiet, fil-festi nazzjonali u fl-iskejjel. Wara daħal jistudja l-oud u l-mkużika Għarbija in ġenerali fil-Konservatorju Muniċipali ta’ Casablanca taħt id-direzzjoni tal-Professur Ahmed Shawqi. Fl-1968 Hassan Erraji telaq mill-Marokk u mar jistudja l-mużika klassika tal-Punent u l-vjolin, il-klarinett u l-pjanu fi Bruxelles. Illum il-ġurnata Hassan Erraji stabbilixxa ruħu bħala daqqâq mill-aqwa ta’ l-oud (l-istrument tal-korda ewlieni tal-mużika Għarbija, qisu kitarra biex niftiehmu), il-bandir, in-nay (flawt tal-qasab li jindaqq ħafna fil-mużika Għarbija) u d-darbouka u bħala kantant tradizzjonali mill-aqwa. Jekk tfittxu fuqu fuq l-internet għandkom issibu ħafna riferenzi għalih u għax-xogħol tiegħu.

 

Erraji jdoqq kemm bħala solista kif ukoll mat-trio li waqqaf fl-1986 magħruf bħala Arabesque. Fl-album “Marhaba” Erraji huwa akkumpanjat minn Jean Demey, Pierre Narcisse, u Phil Brown.

 

Għalkemm ħafna mix-xogħlijiet fl-album “Marhaba” għandhom l-għeruq tagħhom imqabbdin sew fit-tradizzjonijiet Għarab, is-silta “Trance Beat” li tiftaħ dan il-programm hija mnebbħa mit-tradizzjoni tal-poplu tal-Gnaoua, poplu mill-Punent ta’ l-Afrika li ttieħed il-Marokk bħala lsir. Fi “Trance Beat” ir-ritmu “ipnotiku”, kif isejjaħlu Keith Hudson, jinbidel ftit, imma iktar minn darba, u jindaqqu żewġ darbouki u bandir.

Għal CDs ta' mużika mid-dinja kollha żuru l-ħanut tal-kummerċ ġust L-Arka, 306, Triq San Pawl il-Belt, kantuniera mat-triq tal-ganċ, jew ċemplu fuq 2124 4865. Il-Koperattiva Kummerċ Ġust li tmexxi dan il-ħanut bil-voluntiera tagħha timporta s-cds tal-World Music Network u ditti oħra ta' kwalità.


Ix-xogħlijiet li se jiġu diskussi fis-sensiela:

 
  1. Introduzzjoni

  1. “Il-Ġnien” minn Proġett Bla Millennju (Malta: Koperattiva Kulturali Universitarja, 1998) – Henry Holland (intervista dwar il-poeżija tiegħu). Ara r-riċensjoni ta' Louis J. Scerri tal-ktieb tal-poeżiji, L-Artist tat-Trapiż, ta' Henry Holland.

  1. “Għajn Tuffieħa” minn Kitbiet mill-Mediterran (Malta: Inizjamed u l-Koperattiva Kulturali Universitarja, 2000) - Maria Grech Ganado. Għal tagħrif dwar iż-żingari ara fost l-oħrajn Wikipedia u "zingari". Żur il-website ta' Maria Grech Ganado.

  1. “Bejn Ħajja u Mewt” minn f’kull belt hemm kantuniera (Malta: Inizjamed, 2003) – Stanley Borg

  1. “Taħt l-Inċirata” minn f’kull belt hemm kantuniera- Clare Azzopardi Tagħrif dwar l-album Bitches Brew ta' Miles Davis.

  1. “Nowa Huta” minn Bliet (u Miti) (Malta: Inizjamed, 2002) - Immanuel Mifsud. Ara l-website interessanti ta' Dr. Peter Leese dwar The Life Stories Project f'Nowa Huta u Krakovja. Żur il-website ta' Immanuel Mifsud.

  1. “Porto” minn Bliet (u Miti) - Leslie Vassallo

  1. “Cafè Jubilee, Ritratt” minn f’kull belt hemm kantuniera (2003) - Norbert Bugeja

  1. “Sqaq Nru. 1” minn f’kull belt hemm kantuniera (2003) - Simone Inguanez. Ara l-intervista ta' Sergio Grech ma' Simone Inguanez.

  1. “Novembru f’Did-Dar Vojta” minn Il-Ktieb tal-Maħbubin Midruba - Immanuel Mifsud. Ara wkoll għadd ta' reċensjonijiet ta' kotba ta' Immanuel Mifsud. Żur il-website ta' Immanuel Mifsud.

  1. “L-Aħħar Ħoss” minn eki t’eki (Malta: Pubblikazzjoni Awl, 2002) - Glen Calleja. Ara l-artiklu "Il pensiero che oltrepassa la parola" - Elémire Zolla parla del suo libro sulla "filosofia perenne".

  1. “Inneħħilek” minn Mogħlint (Malta: awl, 2002) - Caldon Mercieca. Ara fost l-oħrajn il-poeżiji ta' Charles Baudelaire, fosthom "Danse Macabre" (u l-iskultura ta' Ernest Christophe), u kumment qasir dwar Baudelaire.

  1. Inbid ta’ Kuljum (Malta: Minima, 2001) - Ġużè Stagno. Dwar dal-ktieb ara dawn l-artikli. Ara wkoll xi jħobb jaqra Ġużè Stagno.

  1. “Għadajjar fil-Belt” minn f’kull belt hemm kantuniera (2003) - Claudia Fiorini

  1. “Kieku Kont Hi” minn f’kull belt hemm kantuniera (2003) - Bernard Cauchi. Il-website antika ta' Bernard Cauchi jisimha Manifest.

  1. “Il-Baqta” minn Bliet (u Miti)Henry Holland (intervista dwar "Il-Baqta").

  1. “Laqgħa Straordinarja” minn Kitbiet mill-Mediterran (2000) - Bernard Micallef.

  1. "It-Torri tal-Kummerċ" minn Taħt il-Kappa tax-Xemx (Malta: Minima, 2002) - Karl Schembri. Ara l-intervista ta' Adrian Grima (2004), ir-riċensjoni ta' Sergio Grech ta' dan il-ktieb. Aqra n-novella "Ir-Raġel tal-Qamar." X'jaqra Karl Schembri?


adrian@maltaforum.org
     

 Lejn l-Ewwel Paġna