กลับสู่ห้องโถงรายการ
- BACK TO RESTPAGE

จิตรกรรม
พระราชพิธีวิถีไทย
The Thai Royal Ceremony
สถาบันพระมหาหษัตริย์ของไทยนั้น
อยู่ในฐานะอันเป็นที่เคารพสักการะ
เป็นหลักสำคัญ
ของชาติและทรงไว้ซึ่งพระราชภาระทำนุบำรุงบ้านเมือง
กิจหนึ่งซึ่งมีความสำคัญที่องค์
พระมหากษัตริย์ทรงปฏิบัติในแต่ละเดือน
คือการพระราชพิธีทั้งปวงหรือที่เรียกกันว่า
พระราชพิธีสิบสองเดือน
พระราชพิธีที่ปฏิบัติประจำในแต่ละเดือน
เป็นมูลเหตุให้สังคมไทยที่ยึดมั่นในพระมหา
กษัตริย์และเป็นสังคมที่มีพุทธศาสนาเป็นแนวทางดำเนินชีวิต
รับพิธีกรรมเหล่านี้ไว้เป็น
ประเพณี และวิถีทางการดำเนินที่เกี่ยวข้องกับทางพุทธศาสนาบางพระราชพิธีเป็น
ประเพณีมาแต่ดึกดำบรรพ์บางพิธีอิงกับศาสนาพราหมณ์พิธีกรรมและประเพณีสิบสอง
เดือนนี้แตกย่อยออกไปอีกมากมาย
ปะปนกับวิถีชีวิตของชาวบ้านจนบางครั้งบางประเพณี
จัดและปฏิบัติจนเป็นปกติวิสัย
ทั้งนี้ความมุ่งหมายและความสำคัญของการปฏิบัติพระ
ราชพิธีทั้งสิบสองเดือนในสมัยโบราณนั้นก็เพื่อแผ่พระบรมเดชานุภาพของพระมหากษัตริย์
ให้เป็นที่ประจักษ์
และเพื่อเป็นสิริมงคลแก่พระนคร
และอาณาประชาราษฏร์รวมทั้งเป็น
การสร้างความเชื่อมั่นทางจิตใจให้กับสังคมยุคนั้นด้วย |
 |
มกราคม-JANUARY
พระราชพิธีตรียัมปวาย
เป็นพิธีในศาสนาพราหมณ์ในช่วงปีใหม่
มีการทำบุญตรุษเปลี่ยนปีซึ่ง
ถือกันว่าพระอิศวรและพระนารายณ์ลงมาเยี่ยมโลก
พิธีนี้จะเริ่มกระทำ
ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ
เดือนยี่ที่เทวสถาน
ประกอบด้วยการโล้ชิงช้าซึ่งสมมุติ
ว่าเป็นองค์พระอิศวรและพระนารายณ์
มีการบำเพ็ญพระราชกุศลด้วย |
 |
กุมภาพันธ์-FEBRUARY
การพระราชกุศลเลี้ยงพระตรุษจีน
พระราชพิธีนี้เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่
3 เหตุเพราะชาวจีนที่เข้ามาพึ่ง
พระบรมโพธิสมภารได้นำสิ่งของมาถวาย
จึงทรงคิดการพระราชกุศล
ขึ้น
มีการถวายสิ่งของแด่พระสงฆ์ทั้งเครื่องเซ่นอย่างจีนถวายพระพุทธ
รูป และถวายภัตตาหารเป็นขนมจีน
เป็นอาทิ
|
 |
มีนาคม-MARCH
พระราชพิธีเกศากันต์หรือโกนจุก
เป็นการมงคลแก่เด็กซึ่งนิยมไว้ผมจุก
เปีย แกละ ก่อนเข้าสู่วัยผู้ใหญ่
กระทำกันในช่วงตรุษหรือสัมพัจฉรฉินท์
ในช่วงตั้งแต่แรม 11 ค่ำ
เดือน 4 ไปจนถึงแรม 14 ค่ำ
มีเขาไกรลาศทำด้วยศิลาเป็นปริมณฑล
พิธี
ทั้งยังมีการพระราชกุศลทางพุทธศาสนาด้วย |
 |
เมษายน-APRIL
พระราชพิธีสงกรานต์
แต่เดิมมาเจ้ากรุงสยามถือเอาเดือน
5 เป็นเดือนขึ้นศักราชใหม่ในช่วง
เทศกาลสงกรานต์และถือเป็นพระราชพิธีใหญ่
มีการตั้งเครื่องบูชา
พระพุทธรูปด้วยการถวานข้าวบิณฑ์
มีการก่อพระเจดีย์ทราย การขน
.ทรายเข้าถมลานวัด
ซึ่งเดิมถือเป็นการบูชาพระพุทธเจ้า |
 |
พฤษภาคม-MAY
พระราชพิธีพืชมงคลและจรดพระนังคัล
เป็นพระราชพิธีซึ่งควบคู่กันและผสมผสานทั้งพุทธและพราหมณ์
ถือ
เป็นการมงคลก่อนการเพาะปลูกและสร้างความเชื่อมั่นแก่การเกษตร
โดยพระมหากษัตริย์จะเสด็จทรงเป็นองค์ประธาน
มีการแรกนาโดย
พระยาแรกนาและให้พระโคเสี่ยงทายความบริบูรณ์ |
 |
มิถุนายน-JUNE
พระราชกุศลสลากภัต
ในสยามนั้น
ช่วงเดือนนี้เป็นช่วงที่พืชพันธุ์ธัญญาหารบริบูรณ์
จึงมีการ
บำเพ็ญกุศลด้วยการนำภัตตาหารไปถวายพระโดยการให้มีผู้จับสลาก
รายนามของพระสงฆ์
เมื่อจับได้ชื่อพระสงฆ์รูปใดก็นำภัตตาหารไป
ถวายพระสงฆ์รูปนั้น
พระราชพิธีนี้มีที่มาจากคัมภีร์จุลวรรคเมื่อสมัย
ครั้งพุทธกาล |
 |
กรกฎาคม-JULY
พระราชพิธีเข้าพรรษา
ในสมัยพุทธกาล
สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติห้ามพระ
ภิกษุจาริกไปในที่ต่างๆในช่วงเข้าพรรษา
เพราะอาจไปเหยียบข้าวกล้า
ในไร่นาให้เสียหายได้
จึงมีการบำเพ็ญพระราชกุศลถวายเครื่องอัฐบริขาร
แด่พระสงฆ์
มีพิธีบวชนาคหลวงในระหว่างวันขึ้น
5 ค่ำ-12 ค่ำก่อนเข้า
พรรษา
แลพให้นาคหลวงโปรยทานในพิธีทรงผนวชด้วย |
 |
สิงหาคม-AUGUST
พระราชกุศลเสด็จถวายพุ่ม
ในเทศกาลเข้าพรรษา
จะมีการเสด็จพระราชดำเนินถวายพุ่ม
อันหมายถึง
เครื่องสักการะสำหรับเข้าพรรษาแด่พระสงฆ์
รวมทั้งสักการะพระพุทธรูป
และพระบรมอัฐิของบูรพกษัตริย์ในพระบรมมหาราชวัง
บางคราวเจ้านาย
ฝ่ายในจะเป็นผู้ประดิษฐ์เครื่องสักการะและเป็นผู้นำไปถวาย |
 |
กันยายน-SEPTEMBER
พระราชพิธีสารท
ในพระราชพิธีสารทจะมีขึ้นราวๆปลายเดือน
10 เดิมนั้นเป็นพิธีในศาสนา
พราหมณ์
ซึ่งในสมัยต่อมาก็มีธรรมเนียมการกวนข้าวทิพย์
หรือข้าวมธุป
ยาส
โดยพระเจ้าลูกเธอฝ่ายในทรงเป็นผู้กวน
ธรรมเนียมการกวนข้าวทิพย์
นี้มีมาแต่ในครั้งพุทธกาล
และถือปฏิบัติกันมาในประเพณีทางพุทธศาสนา
ด้วย |
 |
ตุลาคม-OCTOBER
พระราชพิธีถวายผ้าพระกฐิน
ในวันแรม 8 ค่ำ เดือน 11
พระเจ้าแผ่นดินจะเสด็จไปถวายผ้าพระกฐิน
ซึ่งหมายถึง
ผ้าที่สำเร็จขึ้นได้เพราะอาศัยกฐิน
คือกรอบไม้สำหรับขึงผ้า
เย็บจีวรของพระภิกษุ
จะมีการเสด็จพระราชดำเนินทางสถลมารค
และ
ชลมารคไปถวายผ้าพระกฐินยังอารามหลวงต่างๆ |

|
พฤศจิกายน-NOVEMBER
พระราชพิธีจองเปรียง
ลอยพระประทีป
ในช่วงเดือน 12
ในสยามเป็นช่วงน้ำหลาก
พระเจ้าแผ่นดินจะเสด็จลง
ประพาสลำน้ำในเวลาค่ำ
เพื่อลอยพระประทีปหรือลอยกระทงหลวง
ซึ่งประดิษฐ์เป็นรูปสัตว์ต่างๆอย่างงดงาม
มีพระราชกุศลต่างๆในเวลา
กลางวันในวันขึ้น 14-15 ค่ำ และแรม 1
ค่ำเดือน 12 |

|
ธันวาคม-DECEMBER
การพระราชกุศลเลี้ยงขนมเบื้อง
ในช่วงเดือนอ้าย
ซึ่งเป็นช่วงที่กุ้งในแม่น้ำนั้นบริบูรณ์
จึงมีการปรุงขนม
เบื้องโดยเกณฑ์ฝ่ายใน
ท้าวนางและเจ้าจอมทั้งหลายเป็นผู้ปรุง
โดยขนม
เบื้องนั้นจะนำไปถวายพระสงฆ์ผู้ใหญ่
เช่น พระบรมวงศานุวงค์ที่ทรง
ผนวช และพระราชาคณะ
พระราชพิธีนี้ไม่มีการกำหนดวันแน่นอน |
กลับสู่ด้านบน
- UP
กลับสู่ห้องโถงรายการ-
BACK TO RESTPAGE

ThaiL@bOnLine - Crystal Diagnostics
Email : vichai-cd@usa.net
Phone : 803-7310, 803-7311, 803-6704 Fax : 803-6705
|