เขื่อนและอ่างเก็บน้ำ

| วนอุทยาน | เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า | สวนพฤษศาสตร์และสวนรุกขชาติ | ขุนเขาและยอดดอย | น้ำตก | | เขื่อนและอ่างเก็บน้ำ | ทุ่งดอกไม้ | ข้อเสนอแนะ | บันทึกจากประสบการณ์ | มนุษย์สร้างเขื่อนและอ่างเก็บน้ำขึ้นเพื่อควบคุมการไหลของน้ำตามธรรมชาติต่างๆ ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ในการเอาพลังงานน้ำ มาผลิตเป็นกระแสไฟฟ้าหรือกักเก็บน้ำไว้ใช้ในการชลประทาน(การเกษตร อุตสาหกรรม คมนาคม) และยังใช้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ เพื่อประโยชน์ในการประมง บริเวณเขื่อนและอ่างเก็บน้ำต่างๆเหล่านี้ ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจของประชาชนโดยทั่วไปอีกด้วย เขื่อนบางแห่งในปัจจุบันได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติแล้ว เขื่อนและอ่างเก็บน้ำที่สำคัญมีดังนี้ เขื่อนภูมิพล (เขื่อนยันฮี) เป็นเขื่อนคอนกรีตขนาดใหญ่กั้นลำน้ำปิง สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ.2507 ตั้งอยู่ที่อำเภอสามเงา จังหวัดตาก เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนเจ้าพระยา กั้นลำน้ำเจ้าพระยา ที่ตำบลบางหลวง อำเภอสรรพยา จังหวัดชัยนาท เป็นเขื่อนทดน้ำขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า และการชลประทาน เขื่อนศรีนครินทร์ (เขื่อนเจ้าเณร) เป็นเขื่อนดินกั้นแม่น้ำแควใหญ่ในเขตอำเภอศรีสวัสดิ์ จังหวัดกาญจนบุรี สร้างเสร็จเมื่อ ปี พ.ศ. 2522 เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนสิริกิติ์ (เขื่อนผาซ่อม) เป็นเขื่อนที่กั้นแม่น้ำน่านที่บริเวณผาซ่อม อำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นเขื่อนดินที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนอุบลรัตน์ (เขื่อนพองหนีบ) เป็นเขื่อนดินสร้างปิดกั้นแม่น้ำพอง สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2509 ตั้งอยู่ที่ตำบลโคกสูง อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนวชิราลงกรณ์ เป็นเขื่อนทดน้ำ กั้นลำน้ำแม่กลองที่ตำบลม่วงชุม อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนสิรินธร (เขื่อนลำโดมน้อย) เป็นเขื่อนคอนกรีตกั้นแม่น้ำลำโดมน้อย ตำบลต้นไร่ อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2514 เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนจุฬาภรณ์ (เขื่อนน้ำพรม) กั้นลำน้ำพอง ตำบลทุ่งพระ อำเภอคอนสาน จังหวัดชัยภูมิ สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2516 เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล กั้นลำน้ำแม่งัด ในเขตอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนแม่กวง กั้นลำน้ำแม่กวง ในเขตจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนกิ่วลม เป็นเขื่อนคอนกรีต กั้นแม่น้ำวัง ที่อำเภอเมืองจังหวัดลำปาง เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนนเรศวร กั้นแม่น้ำน่าน ที่อำเภอพรหมพิราม จังหวัดพิษณุโลก เพื่อประโยชน์ในการชลประทาน และป้องกันอุทกภัย เขื่อนน้ำงึม กั้นแม่น้ำโขง เขตจังหวัดหนองคาย เป็นโครงการอ่างเก็บน้ำอเนกประสงค์แห่งแรกในลาว ดำเนินการโดย"คณะกรรมาธิการเศรษฐกิจแห่งเอเซียตะวันออกไกล ขององค์การสหประชาชาติ" เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนน้ำอูน เป็นเขื่อนดิน กั้นแม่น้ำอูน ในเขตอำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนน้ำพุง กั้นลำน้ำพุงบนเทือกเขาภูพาน อำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2508 เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้า การชลประทานและการประมง เขื่อนห้วยหลวง กั้นลำน้ำห้วยหลวง ในเขตจังหวัดอุดรธานี เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนน้ำเซิน กั้นลำน้ำเซิน ในเขตจังหวัดขอนแก่น เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนลำปาว เป็นเขื่อนดินที่กั้นลำน้ำปาว และห้วยยาง ที่เขตติดต่ออำเภอสหัสขันธ์ อำเภอยางตลาด และอำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนลำตะคอง เป็นเขื่อนดินกั้นแม่น้ำลำตะคอง ในอำเภอสี่คิ้ว จังหวัดนครราชสีมา สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2512 เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนลำพระเพลิง เป็นเขื่อนดิน กั้นแม่น้ำลำพระเพลิง ในอำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ.2510 เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนพิมาย กั้นแม่น้ำมูล ในอำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา เพื่อประโยชน์ในการชลประทาน เขื่อนมะขามเฒ่า กั้นลำน้ำตะคอง ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เพื่อประโยชน์ในการเกษตร เขื่อนลำเซ กั้นแม่น้ำลำเซบาย ในเขตจังหวัดนครราชสีมา เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนคนชุม กั้นลำน้ำคนชุม และลำน้ำตะคอง ที่ตำบลหนองจะบก อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เขื่อนบ้านข่อยงาม กั้นลำน้ำตะคอง ที่ตำบลหัวทะเล อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เขื่อนบ้านกันผม กั้นลำน้ำตะคอง ที่ตำบลหนองยาง อำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา เขื่อนบ้านทุ่ง กั้นลำน้ำบริบูรณ์ ที่ตำบลบ้านกรุใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เขื่อนห้วยเสน่ง กั้นห้วยเสน่งที่บ้านถนน อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานส่งน้ำให้เขตโครงการห้วยเสน่ง และเพื่อการประมง เขื่อนเขาแหลม กั้นแม่น้ำแควน้อย ในเขตอำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนท่าทุ่งนา กั้นลำน้ำแควใหญ่ ในเขตจังหวัดกาญจนบุรี เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนพระรามหก เป็นเขื่อนทดน้ำแห่งแรกของประเทศไทย ทำพิธีเปิดเมื่อปี พ.ศ. 2467 กั้นแม่น้ำป่าสัก ตำบลไก่ขัน อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อประโยชน์ในการเกษตร เขื่อนนายก กั้นแม่น้ำนครนายก ที่ท่าหุบ อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก เพื่อทดน้ำส่งไปใช้ในการเกษตรสำหรับโครงการนครนายก เขื่อนกระเสียว อยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี เก็บน้ำไว้เพื่อใช้ในการชลประทานและบรรเทาอุทกภัย ให้แก่พื้นที่ในเขตโครงการสามชุก เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนเพชร เป็นเขื่อนทดน้ำ กั้นแม่น้ำเพชรบุรี ตำบลท่าคอย อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ทดน้ำส่งไปให้ในเขตโครงการเพชรบุรี เพื่อประโยชน์ในการเกษตรและการประมง เขื่อนแก่งกระจาน เป็นเขื่อนดิน กั้นแม่น้ำเพชรบุรี ที่ตำบลสองพี่น้อง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี สร้างเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2509 เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนยางชุม กั้นลำน้ำคลองกุย ในเขตจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนปราณบุรี กั้นแม่น้ำปราณบุรี ในเขตอำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อประโยชน์ในการชลประทานและการประมง เขื่อนรัชชประภา (เขื่อนเชี่ยวหลาน) กั้นแม่น้ำคีรีรัฐ ที่อำเภอคีรีรัฐนิยม ในเขตจังหวัดสุราษฎร์ธานี เปิดใช้เมื่อปี พ.ศ. 2530 เพื่อประโยชน์ในการผลิตกระแสไฟฟ้าและการชลประทาน เขื่อนบ้านคูระ กั้นแม่น้ำตาปี ตำบลแม่ลาน อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดยะลา เพื่อประโยชน์ในการชลประทาน เขื่อนบางลาง กั้นแม่น้ำปัตตานี เป็นเขื่อนอเนกประสงค์ เพื่อประโยชน์ในการชลประทาน และป้องกันน้ำเค็ม เขื่อนมูโนะ กั้นลำน้ำคลองโต๊ะแดง ในเขตอำเภอตากใบ จังหวัดนราธิวาส เพื่อประโยชน์ในการชลประทาน และป้องกันอุทกภัย