Program Skamandra:
"Skamander byl grupa programowo bezprogramowa; jej poeci nie stworzyli ani wlasnego manifestu artystycznego, ani teorii objasniajacej istote tworczosci poetyckiej. W Slowie wstepnym do pierwszego numeru pisma uzasadnili swoja niechec wobez wszelkich programow"

Poezja mlodych skamandrytow charakteryzuje sie przede wszystkim zwrotem ku problemom codziennosci i sprawom zwyklego "szarego" czlowieka. W poezji glownie Tuwima i Wierzynskiego, w miejsce romantycznego poety - wieszcza pojawil sie czlowiek z ulicy, z tlumu, z "codziennosci". Skamandryci wyrazali radosny zachwyt nad zyciem jako wartoscia (nawet biologiczna), nad swiatem (codziennoscia), odrzucali patriotyczne powinnosci literatury. Jezyk, jakim poslugiwali sie skamandryci, imituje jezyk codzienny, potoczny, nierzadko uliczny, siega po kolokwializmy czy wulgaryzmy. U Tuwima widoczna jest duza ilosc neologizmow.
"Wielka piatka" Skamandra: Julian Tuwim, Kazimierz Wierzynski, Jaroslaw Iwaszkiewicz, Jan Lechon, Antoni Slonimski.

Awangarda Krakowska:
Tworca i teoretyk: Tadeusz Peiper (1891-1969).
Tworcy awangardowi: Julian Przyboś, Jalu Kurek, Jan Brzękowski, Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński, Anatol Stern, Aleksander Wat.
Zgrupowanie poetow wokol czasopisma "zwrotnica". Najwazniejsze publikacje Peiper'a: Punkt wyjscial; Miasto, Masa, Maszyna; Metafora a w 1925 calosciowy program poezji awangardowej: Nowe usta. Awangarda Krakowska rozpadla sie po zamknieciu "Zwrotnicy" w 1927. W latach 1931-1933 poeci (Jalu Kurek, Jan Brzękowski i Julian Przyboś) probowali stworzyc sobie nowe cokolwiek, zeby mieli gdzie wystepowac. Ich owczesnym polem do popisu byla "Linia" (ktora, jak widac, nie utrzymala sie dlugo). Peiper przeciwstawil sie romantyczno - modernistycznej tradycji pojmowania procesu tworczego (chodzi o to, ze wiersz ma byc swiadomym dzielem poety - rzemieslnika), byl za komercja (konretnie mowil, ze trzeba pisac "pod masy"), trza byc ekonomicznym w slowach i srodkach artystycznych, wzamian ma byc "spietrzona" metafora.

Program futuryzmu w punktach:
• Futuryzm miał być bezkompromisową i nieustającą rewoltą przeciw tradycji i dziedzictwu przeszłości jako głównym hamulcom społecznego i artystycznego postępu.
• Miał być przezwyciężeniem paseizmu literatury i dotychczasowej na rzecz aktywizmu, oddającego zawrotne tempo przemian doby współczesnej.
• Propagował agresywność, kult przemocy i wojny jako jedyny sprawdzian biologicznych i duchowych wartości człowieka.
• Był negacją psychologizmu i antropocentryzmu, którym przeciwstawiał materię i przyrodę nieorganiczną jako jedyne tematy godne nowej poezji.
• Oznaczał odrzucenie poznania rozumowego na rzecz poznania intuicyjnego.
• Uznawał oryginalność i wyjtąkowość za jedyne kryteria rzeczywistej wartości wytworów sztuki.
• Postulował:
  stworzenie całkowicie nowego języka poetyckiego, wyzwolonego z normatywnych skrępowań logicznego myślenia i umownej składni;
  stosowanie nowego typu obrazowania, polegającego na przenikaniu się wzajemnym słów i obrazów w celu oddania dynamizmu i symultaneizmu rzeczywistości;
  zerwanie z obowiązującymi normami interpunkcji i ortografii, jako hamującymi bezpość poetyckiej ekspresji;
  położenie nacisku na wzmocnioną rytmizację wypowiedzi poetyckiej;
  wprowadzenie ekscentrycznych innowacji w zakresie formy typograficznej jako dodatkowego współczynnika literackiej wypowiedzi.

Schemat ewolucji polskiej poezji współczesnej (gif) 26 464*

Motywy widoczne w poezji współczesnej:
wojna, miłość, przemijanie, ojczyzna (patriotyzm), życie (jako egzystencja), śmierć, człowiek, Bóg, totalitaryzm, historia, wolność, przyroda (natura), cierpienie, motywy literackie (tradycja lit., mity, Biblia), autotematyzm (tzn. rola, funkcja literatury, kim jest poeta itp.), holocaust, rodzina (mniej)

Tadeusz Różewicz:
Lękał się o przyszłość świata i człowieka, uważał, że w świecie nie ma juz natchnienia dla poety, często posługiwał się antytezą, często jest nazywany poetą moralnego niepokoju.
Motywy widoczne w twórczości Różewicza: człowiek (cierpienie, przemijanie, miłość), wojna, poezja, współczesny świat, Bóg.
Utwory, które wypadałoby znać (kilka): "Ocalony", "Lament", "Róża", "List do ludożerców", "Warkoczyk", "Zostawcie nas", "Kto jest poetą".
Biografia* (pierwszy link, który mi wywalilo na www.google.com ;})

Czesław Miłosz:
W wierszach swoich ukazuje Miłosz przyczynę zguby świata, ocalającą moc poezji, wyraża podląd, że poeta ma obowiązek "rejestracji świata", jest poetą-intelektualistą.
Utwory, które wypadałoby znać (kilka): "Wiara, nadzieja miłość", "Campo di Fiori", "Który skrzywdziłeś człowieka prostego", "Walc", "W Warszawie", "Druga przestrzeń", "To".
Biografia* (też z www.google.com, ale tym razem jest tu tez sporo wierszy itp., poza tym to nie był pierwszy link ;})

Zbigniew Herbert:
Herbert żył w konflincie z władzą. Uprawiał poetykę dyskursu, lirykę maski, stworzył postać Pana Cogito.
Motywy widoczne w twórczości Herberta: tradycja i współczesność, mity, Biblia (!!!), heroizm moralny.
Utwory, które wypadałoby znać (kilka): "Tren Fortynbrasa", "Kołatka", "Nike, która się waha", "Brewiasz", "Ze szczytu schodów", cala seria o Panu Cogito.
http://www.zbigniew-herbert.com*
A biografia znajduje się tu* ;}
Omówienie kilku utworów.

Miron Białoszewski:
Życie i twórczość*

Wisława Szmborska

Nie wpisywałem na strone tekstów wierszy, ponieważ są on w bardzo wielu miejscach (np. tu: http://www.poema.art.pl/*)

Powrót na stronę główną