Σελίδα 3

Για τον επιστάτη και τον "Αβέρωφ"

  Το 1905, το Δημοτικό ήταν τετρατάξιο. Πέμπτη και έκτη δεν υπήρχε. Νομίζω πως έγινε το 1907 αλλά μόνο στο Πρώτο Δημοτικό του Πεντόβολα, με διευθυντή τον Κωνσταντινόπουλο. Όλοι οι μαθητές πηγαίναμε κάθε Σάββατο μια πεντάρα για τον επιστάτη.
  Το 1910 συνεισφέραμε όλα τα παιδιά από μια δραχμή για την αγορά του θωρηκτού "Αβέρωφ". Τότε βγήκε και το λαχείο του Στόλου, που είχε μια δραχμή.
  Έβγαινε και μια τοπική εφημερίδα, εβδομαδιαία, "Η Πρόοδος", από τους βιβλιοπώλες αδελφούς Κώστα και Γεώργιο Ζάκα. Κατά δε το 1916-17 και η "Αμαλιάς", από τον επίσης βιβλιοπώλη Αθανασόπουλο.
  Τα θυμάμαι όλα αυτά διότι από παιδί πέντε χρονών , έκανα δουλειές, όπως και όλα τα παιδιά της εποχής εκείνης. Με έβαζε η μακαρίτισσα η μάνα μου να της γεμίζω τα μασούρια για τον αργαλειό της. Να προσέχω την πινακωτή να μην τσιμπάνε οι κότες το ζυμάρι. Να της προσέχω τον τραχανά και τις χυλοπίτες από τις μύγες και έκανα κανονικά όλες τις βοηθητικές δουλειές.
  Άμα έγινα εφτά χρονών μ , έπαιρνε ο πατέρας μου από κοντά στο χτήμα. Να βόσκω τη γίδα. Να του φέρνω νερό από το πηγάδι. Να ποτίζω το γάιδαρο και όλες τις άλλες δουλειές που μπορούσα. Άμα άρμεγε τη γίδα, στεκόμουνα δίπλα με ένα ξυλοκούταλο και έπινα τον αφρό από την πήλινη κούπα. Κάθε βράδυ που γυρίζαμε από το χτήμα, με έστελνε στην αγορά να ψωνίσω για την άλλη μέρα. Κι έτσι είχα μάθει όλη την οικονομική, ας πούμε, κίνηση της αγοράς. Αλλά τα ίδια έκαναν και τ' άλλα παιδιά που πηγαίναμε παρέα.

Το άδικο

  Θα πω και τούτο: Ο στραγαλάς της αγοράς πουλούσε και καραμέλες. Πάνω στον ταβλά του είχε ένα δίσκο ξύλινο σαν πιάτο με αριθμούς από το ένα ως το εκατό, αλλά ανακατωτά γραμμένους. Αυτούς τους χτυπούσαμε με ένα παλιοντούφεκο και όποιον αριθμό πετύχαινε η σφαίρα, σούδινε και τις ανάλογες καραμέλες. Μια φορά τούδωσα την πεντάρα, γύρισε αυτός τη σανίδα με τους αριθμούς και πάτησα τη σκανδάλη. Πέτυχα το 100. Έπρεπε να μου μετρήσει εκατό καραμέλες. Δηλαδή, μεγάλη δουλειά. Άρχισε να μου τα μασάει. Τράβηξε το καρφί από τη σανίδα και μούλεγε ότι καρφώθηκε στη μέση των δύο αριθμών και ότι πρέπει να ξαναρίξω.
  Ζήτησα την πεντάρα μου, αλλά πού να μου τη δώσει. Εμπρός, λοιπόν , να ξαναρίξω. Οπότε το καρφί του ντουφεκιού ξανακολλάει κέντρο, στο εκατό. Και τώρα, που έχω την πείρα της ζωής, το θυμάμαι αυτό και σε κάθε στιγμή από τότε το φέρνω στην επιφάνεια. Και λέω, τάχα και για τη δεύτερη φορά το 100 να ήταν σύμπτωση ή... το άδικο ουκ ευλογείται;
  Ο στραγαλάς λεγόταν Αριστείδης, ήταν γέρος, αγνώστου εθνικότητας και καταγωγής.

Τα κανονάκια των Καλιτσαίων

  Κατά τη διάρκεια των πολέμων 12 και 13, μας έφεραν στην πόλη αιχμάλωτους Τούρκους αξιωματικούς, που φορούσαν τη στολή τους. Ο κόσμος τους εφέρετο με ευγένεια και είχε αναπτύξει γνωριμία μαζί τους. Φεύγοντας άφησαν στην κοινωνία καλή εντύπωση.
  Ο κόσμος γιόρταζε τις νίκες με συγκεντρώσεις και πυροβολισμούς. Τα νέα τα μαθαίναμε από το τηλεγραφείο διότι δεν υπήρχαν τότε τηλέφωνα.
  Τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου τη γιόρταζαν οι Καλιτσαίοι πομπωδώς. Από το πρωί της παραμονής χτυπούσαν οι καμπάνες και έριχναν κανονιές με κάτι μικρά πρωτότυπα κανονάκια, που σαν κι εκείνα δεν είδα πουθενά αλλού στη ζωή μου.
  Κάθε σπίτι είχε και το σκυλί του, σαν φύλακα. Για να κάνεις επίσκεψη, έπρεπε να φωνάξεις από μακριά, αλλιώς ήσουνα χαμένος.
  Εκτός από τους Καλαβρυτινούς και τους Αρκάδες, ήρθαν στην πόλη Ζακυνθινοί και Κεφαλονίτες. Κερκυραίοι λίγοι. Οι Ζακυνθινοί με τα περιβόλια και οι Κεφαλονίτες με τα τυριά και τους φούρνους. Όλοι πρόκοψαν και έγιναν μεγάλοι νοικοκυραίοι και ιδιαίτερα οι αδελφοί Καπατσώρη, Κεφαλονίτες, οι οποίοι έδωσαν και μια σημαντική ώθηση στο εμπόριο της πόλης.
  Η λεωφόρος Όθωνος-Αμαλίας ήταν δρόμος στενός σαν τους άλλους. Έγιναν απαλλοτριώσεις και ενέργειες σχετικές επί άρχοντος κοινοτικού, νομίζω, του Βασ. Παπακωνσταντίνου.

Οι ευεργέτες της πόλης μας

  Καλό είναι όπως κάθε τόσο έρχονται στην κοινωνική επιφάνεια τα ονόματα των ευεργετών της πόλης και να τιμώνται με σχετική υπόμνηση, όπως τους πρέπει. Τούτο το επιβάλλουν άγραφοι ηθικοί, κοινωνικοί νόμοι και γι ' αυτό άλλωστε οι εξαίρετοι αυτοί συμπολίτες κάνουν τις χειρονομίες τους.
  Τούτο πρέπει να γίνεται μια φορά το χρόνο με πρωτοβουλία βέβαια του Δήμου, σε κάποια ειδική διάλεξη με θέμα λ.χ. "Η ιστορία της πόλης μας και οι ευεργέτες της".
  Διαβάζουμε την επιγραφή "Καρακάνδειον" και οι περισσότεροι από τους νέους συμπολίτας ή και από τους ξένους που γίνονται μόνιμοι κάτοικοι της πόλης δεν ξέρουν ποιός ήταν ο Καρακανδάς. Μόνον οι Καλιτσαίοι τον μνημονεύουν και αυτό είναι προς τιμήν τους.
  Του Χρήστου Παπαχριστόπουλου και του Θεόδ. ΑΘαν. Μαυρογιάννη είναι και αυτών ο δρόμος της ζωής τους άγνωστος ενώ θα πρέπει ναρθεί στην επιφάνεια, όσον ταπεινός κι αν είναι. Εμείς τη χειρονομία τους πρέπει να βλέπουμε διότι αυτό γράφει και αυτό θα μαρτυρεί από τους αιώνας η αγάπη τους για την πόλη.
  Αλλά και για τον Κωνστ. Λαζαράκη, κάποτε παιδικό μου φίλο εν Αμαλιάδι, όσα και να γράψω πάντα λίγα θάναι. Ο Κ. Λαζαράκης τιμά την πόλη μας και ως φυσιογνωμία κοινωνική και εμπορική και ως ευεργέτης. Η μεγάλη προσφορά του υποχρεώνει ολόκληρη την πόλη καθώς και τους πολίτες της είτε τους εντός αυτής διαμένοντας είτε τους εκτός αυτής ευρισκομένους, να μιλάνε τιμητικά για την προσωπικότητά του, διότι χωρίς τη γενναία του χειρονομία ΟΥΔΕΠΟΤΕ το Δημαρχείο της πόλης μας θα εστεγάζετο σε ένα τόσο μεγαλοπρεπές κτίριο, όπως το "Λαζαράκειο Μέλαθρο".
  Μεγάλος επίσης ευεργέτης είναι για την πόλη μας και ο αείμνηστος Νίκος Παπαδόπουλος, φαρμακοποιός, διότι χάρις στις μεγάλες του προσπάθειες, απόκτησε η πόλη μας Πρωτοδικείο. Καλό είναι και γι ' αυτόν να τιμάται η μνήμη του με πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου.
  Θάλεγα ακόμα σαν ευεργέτη και τον πρώην Δήμαρχο Σπύρο Μπεράτη, διότι υιοθέτησε αμέσως με παράκληση δική μου, όταν ήμουν Δήμαρχος της πόλης μας και μας πρόσφερε τον ερασιτεχνικό ραδιοφωνικό σταθμό του που τον στέγαζε τότε κάτω από τη σκάλα του σπιτιού των κληρονόμων του γιατρού Καρακίτσιου. Όπου μετά ταύτα, ο Δημοτικός πλέον ραδιοσταθμός, ο νηπιώδης, αξιοποιήθη σε μεγάλο βαθμό και αυτό πρέπει να το ομολογήσω, από τον άσπονδο και αγαπητό μου φίλο Σωκράτη Αναστ. Καλύβα, δικηγόρο, ο οποίος ήταν πρόεδρος του συμβουλίου του σταθμού, τον οποίον κάναμε στη συνέχεια Νομικό πρόσωπο.
  Ευεργέτης, τέλος, της πόλης μας είναι και ο γιατρός Γεώργ. Λεχουρίτης, καταγόμενος από το χωριό Λεχούρι των Καλαβρύτων. Κατέβηκε στην πόλη ως γιατρός προ του 1920 και εσημείωσε σημαντική επιστημονική δράση, υποστηριχθείς κυρίως από τους Καλαβρυτινούς. Αφήκε δια διαθήκης στο Δήμο Αμαλιάδος το σπίτι του αλλά υπό όρους, νομίζω να περιέρχεται στην κυριότητα του Δήμου μετά παρέλευση τριακονταετίας. Για τη δωρεά αυτή δεν έχω στοιχεία και γι ' αυτό δεν μπορώ να γράψω τίποτα. Πάντως, η δωρεά του είναι σημαντική.
  Άλλη δωρεά δε θυμάμαι. Αν υπάρχει, δεν μνημονεύεται εδώ, από απροθυμία της μνήμης εις βάρος της οποίας δεν έχω το δικαίωμα να παραπονούμαι διότι καλά μου τα λέει μέχρι σήμερα. Αύριο δεν ξέρω τι θα κάμει.

Ο δωρητής Χρ. Παπαχριστοπούλος

  Τους Χρ. Παπαχριστόπουλο και Θεόδ. Μαυρογιάννη θα παρουσιάσω εγώ διότι υπήρξαν φίλοι μου και χάρις στις δικές μου υποδείξεις -ήμουν τότε Δήμαρχος της πόλης -έγιναν οι δωρεές.
  Ο Χρήστος Πάπας γεννήθηκε στο χωριό Δεσινό της επαρχίας Καλαβρύτων και οι γονείς του κατέβηκαν στην πόλη προ του 1890. Το σπίτι τους είναι προς το τέρμα της οδού Αναγν .Νταλιάνη και ο Χρήστος έφυγε γύρω στα 1900 και πρόκοψε πολύ, ασκών το επάγγελμα του εστιάτορα στη Βοστώνη.

Βιβλιοθήκη ή Σχολείο

  Ήρθε στην Αμαλιάδα για πρώτη φορά περί το 1956 όπου και συνεδέθημεν δια μεγάλης φιλίας διότι και οι κήποι μας είναι συνεχόμενοι, επομένως σαν γείτονες, αλλά και σαν συγγενείς διότι ο πρώτος μου εξάδελφος Χαράλ. Δημακόπουλος είχε πάρει γυναίκα την αδελφή του.
  Η παρέα μας ήταν καθημερινή και προ παντός τα βράδια. Μου ενεπιστέφθη ότι δε σκεφτόταν να γυρίσει στην Αμερική και θέλει να μείνει στην Ελλάδα και σαν τόπο διαμονής του προτιμά την Αθήνα, την Πάτρα ή την Αμαλιάδα και πρόσθεσε ότι έχει σημαντικό ποσόν χρημάτων στην Τράπεζα ελεύθερο και θέλει να κανονίσει την μετά το θάνατό του πορεία τους.
  Τότε του υπέδειξα να κάμει σημαντική δωρεά για βιβλιοθήκη ή σχολείο ή αν παραμείνει στην Αμαλιάδα να την φτιάξει ο ίδιος ή να παραστεί στα τιμητικά εγκαίνια. Ενθουσιάστηκε και προτίμησε τη βιβλιοθήκη. Έπειτα λοιπόν από λίγες ημέρες, έκαμε την πρώτη δωρεά στο Συμβούλιο της Βιβλιοθήκης, 1 0.000 δολάρια.
  Οι ημέρες περνούσαν κι εκείνος περιόδευε την Ελλάδα με το αυτοκίνητό του. Όταν ξαναγύρισε, βγήκε πάλι στην επιφάνεια το θέμα της βιβλιοθήκης σαν επίκαιρο. Έδειξε μια μικρή αδιαθεσία.