Σελίδα 7

"Τας κεκανονισμένας τιμάς" στον κατακτητή

  Μετά τριήμερο από την προκήρυξη, ο λαός αποφάσισε να παραδώσει τα όπλα. Παράλληλα προς τα μέτρα αυτά των Ιταλικών Αρχών, ο τότε δημαρχών Ιωάνν. Αγγούρης νομίζοντας ότι έχει υποχρέωση η πόλη να επισκεφθεί το Διοικητή και να αποδώσει τιμές, εξέδωσε προκήρυξη. Η προκήρυξη αυτή γράφει, επί λέξει, τα εξής:

Ελληνική Πολιτεία
Δήμος Αμαλιάδος

ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ

  Επί τη εγκαταστάσει εν τη πόλει ημών των Ιταλικών δυνάμεων Κατοχής. Προσκαλούνται δι ' αύριον Τρίτην 5ην του μηνός και ώραν 9 π.μ. ακριβώς εις το Δημαρχείον ίνα μεταβώμεν και αποδώσωμεν τα κεκανονισμένας τιμάς επί τη εγκαταστάσει Αυτών (εν τω Διοικητηρίω, πρώην Ξενοδοχείον Γ . Μπελογιάννη):
  1) Ο Αρχιερατικός Επίτροπος μετά του ιερού κλήρου. 2) Τα μέλη της Διοικούσης Επιτροπής του Δήμου. 3) Οι κ.κ. προϊστάμενοι των δημοσίων υπηρεσιών μετά του προσωπικού αυτών. 4) Το Νομικόν και Υγειονομικόν Σώμα. 5) Οι κ.κ. διευθυνταί των ενταύθα πιστωτικών ιδρυμάτων. 6) Τα διοικητικά συμβούλια των ενταύθα συλλόγων, ενώσεων , συνδέσμων , εταιρειών και λοιπών νομίμως λειτουργουσών οργανώσεων .7) Άπαντες οι πολίται. 8) Ιδιαιτέρως παρακαλείται η ενταύθα Υποδ/σις Χωροφυλακής όπως λάβη τα κατάλληλα μέτρα δια την τήρησιν της τάξεως και ευκοσμίαν κατά την εγκατάστασιν. Άπαντα τα εμπορικά καταστήματα θα ώσιν κλειστά από της 8ης π.μ. μέχρι της 10 π.μ. αύριον.

Αμαλιάς τη 4.8.1941

Ο δημαρχών Ιωάννης Αγγούρης

Πολλοί δεν προσήλθαν...

  Η προκήρυξη αυτή, το πρωτότυπο της οποίας βρισκόταν στα χέρια του εδώ γιατρού Νικ. Σταυρούλια, σχολιάστηκε τότε δυσμενώς και γι' αυτό πολλοί από τους προσκληθέντες δεν προσήλθαν διότι, απλούστατα, δεν θέλαμε να αποδώσουμε καμιά τιμή στους άτιμους που καi την τιμή της Ελλάδας κατασπίλωσαν αλλά και την ελευθερία της στραγγάλισαν .
  Οι Ιταλοί στρατιώτες παρ , όλο που ήταν χιλιάδες και είχαν κατακλύσει την πόλη και την περιφέρεια, ωστόσο ποτέ δεν αποχωρίζονταν το όπλο τους και απ' αυτή την αιτία ο ώμος τους είχε πληγιάσει κυριολεκτικά!

Κλωτσιές και γροθιές!

  Αμέσως μόλις έφθασαν στην πόλη, περίπολοι με σημαντικό αριθμό ανδρών "χτένιζαν" όλα τα σημεία, και προπαντός τις βραδινές μέχρι και τις πρωινές ώρες.
  Οι πολίτες ήταν υποχρεωμένοι να χαιρετούν με ανάταση του δεξιού χεριού κάθε περίπολο που θα συναντούσαν. Αν δε κανείς, αφηρημένος από τις ασχολίες του, παρέλειπε να εκτελέσει αυτό το θλιβερό καθήκον που είχαν επιβάλει οι προσταγές του κατακτητή, δερνόταν αμέσως από τον περιπολάρχη και έφευγε ευχαριστημένος αν δεν τον οδηγούσαν στην Καραμπινιερία ή αν έτρωγε "λίγες μόνο κλωτσιές ή γροθιές στα μούτρα", διότι συνήθως δερνόταν ανηλεώς.

Εξευτελισμοί

  Μπροστά στο Διοικητήριο ή τους καταυλισμούς τους είχαν τοποθετήσει σκοπούς. Ο διερχόμενος πολίτης ήταν υποχρεωμένος να χαιρετά κατά τον ίδιο τρόπο και τον σκοπό αυτόν , αν όμως δεν τον χαιρετούσε ή έτρωγε ξύλο ή υποχρεωνόταν να περνά επανειλημμένα μπροστά από τον σκοπό και να τον χαιρετά. Αυτό δε γινόταν συνήθως επί πέντε ή δέκα φορές. Μας επιβάλλον δηλαδή πράξεις εξευτελιστικές.
  Ο σκοπός όμως ήταν υποχρεωμένος να ανταποδίδει κι αυτός τον χαιρετισμό, σε στάση προσοχής και να χτυπά ταυτόχρονα το όπλο και το πόδι δυνατά πάνω στην ξύλινη βάση στην οποία στεκόταν .
  Η υπόθεση αυτή μας φαινόταν πολύ κωμική και γι , αυτό τα παιδιά, θέλοντας να απολαμβάνουν αυτό το θέαμα ή για να ξεθεώνουν τον σκοπό, όπως έλεγαν, περνούσαν από μπροστά του χαιρετώντας τον , όποτε φυσικά κι εκείνος ανταπέδιδε κατά τον τρόπο που είπαμε το χαιρετισμό, πράγμα που πολύ τα διασκέδαζε. Από τον θεατρινισμό αυτό ο σκοπός κουραζόταν τρομερά, και γι ' αυτό στα κεντρικά μέρη τον αντικαθιστούσαν κάθε τέταρτο της ώρας.
  Κάθε μέρα ο λαός της πόλης έβλεπε ένα συνηθισμένο για την εποχή εκείνη, ατιμωτικό για μας θέαμα. Πολυμελείς συνοδείες μετέφεραν συμπολίτες ή και άλλους από την ύπαιθρο και τους οδηγούσαν κατευθείαν στο Διοικητήριο ή στην Καραμπινιερία κι εκεί, αφού τους έκαναν εξαντλητική ανάκριση, τους έδερναν ανηλεώς και οι φωνές τους ακούγονταν εκατοντάδες μέτρα μακριά.

Τρομοκρατία του πληθυσμού!

  Οι αιτίες της σύλληψης τους ήταν πολλές, αλλά οι περισσότερες απ' αυτές μάλλον σκηνοθετημένες, με στόχο την τρομοκρατία του πληθυσμού.
  Δήμιος της Καραμπινιερίας ήταν ένα χονδροειδέστατο και αηδές κάθαρμα, γνωστό στην πόλη σαν Κόκκινος, διότι το απαίσιο μούτρο του τέτοιο χρώμα είχε. Αυτός υποδεχόταν πρώτος, με τον πιο βάρβαρο και απάνθρωπο τρόπο τα αθώα θύματα.

Έπιαναν οικογένειες και δέσμευαν τα υπάρχοντα...

  Όταν ειδοποιείτο ένας πολίτης από την Καραμπινιερία να την επισκεφθεί, ήταν υποχρεωμένος να τρέξει χωρίς αναβολή. Αλλιώς, όταν περνούσε η προθεσμία, συλλαμβανόταν η οικογένειά του από την αστυνομία μέχρι αυτός να παρουσιαστεί. Και ταυτόχρονα με τη σύλληψή του, δεσμεύονταν και τα υπάρχοντά του και ειδικά, κάθε είδους τρόφιμα, χωρίς καμιά απολύτως έρευνα αν οι λόγοι της σύλληψής του ήταν βάσιμοι ή όχι. Πολλοί καθώς πρέπει νοικοκυραίοι έμειναν, από τη δήμευση αυτή, κυριολεκτικά στο δρόμο.

Βάρβαροι, άνανδροι...

Για να επεκταθεί κάποιος και ν' αναφέρει όλα τα ανομήματα των θρασύδειλων αυτών καθαρμάτων, δεν θα αρκούσαν πολλές εκατοντάδες σελίδες. Πάντως, η διαγωγή των Ιταλών φασιστών σαν στρατού κατοχής στην Αμαλιάδα και την περιφέρεια, μας έδωσε πλήρη την εικόνα περί του πολιτισμού, του ήθους και της ανωτερότητας των γελοίων αυτών υποκειμένων. Ήταν, με ένα λόγο, βάρβαροι, άνανδροι και κτήνη.
  Θα έπρεπε εδώ να προστεθεί με πικρία, ότι πολλοί από τους δικούς μας δεν έπαιξαν καλό και πατριωτικό ρόλο κατά την ιταλική κατοχή, απέναντι στο σύνολο. Αλλά αυτούς, αφού τους έκρινε και τους καταδίκαζε στη συνείδησή της η σύγχρονη κοινωνία, νομίζουμε ότι δεν χρειάζεται να μεταφέρουμε τον σκοτεινό και αντιπατριωτικό ρόλο τους και στις μέλλουσες γενιές του τόπου μας.
  Μόλις άρχισαν οι συμμαχικές επιχειρήσεις εναντίον της Ιταλίας και σημειώθηκαν οι πρώτες επιτυχίες, οι Γερμανοί υποπτευόμενοι τους Ιταλούς, έστειλαν αμέσως στρατιωτικές δυνάμεις στην Ελλάδα για να είναι έτοιμες να αναλάβουν το έργο της κατοχής.
  Τέτοιες δυνάμεις στάλθηκαν και στον τόπο μας αλλά όχι και τόσο σημαντικές, διότι τα ιταλικά στρατεύματα είχαν στο μεταξύ αποσυρθεί και είχαν μείνει λίγα, μαζί δε με αυτά και η Καραμπινιερία.
  Κι έτσι, επί ένα διάστημα, είχαμε στην πόλη μας ιταλικά και γερμανικά στρατεύματα, αλλά χωρίς, όπως φαίνεται, να υπάρχει επαφή μεταξύ τους και χωρίς να φαίνεται ότι οι Γερμανοί αναμιγνύονταν στα ζητήματα της πόλης.

Συνέλαβαν τους Ιταλούς

  Έτσι είχαν τα πράματα, όταν ξαφνικά μια νύχτα του Ιουλίου 1943, παρατηρήθηκε, ή μάλλον ακουγόταν ασυνήθιστη κίνηση στρατιωτικών δυνάμεων στην πόλη, χωρίς να αντιληφθούμε ακριβώς τι συνέβαινε, διότι τα μέτρα του περιορισμού ήταν αυστηρότατα και δεν επιτρεπόταν άνοιγμα των παραθύρων μετά τη δύση του ήλιου.
  Την άλλη μέρα πληροφορηθήκαμε κατάπληκτοι ότι οι λίγοι Γερμανοί κινηθέντες τη νύχτα αστραπιαία, πολιόρκησαν τους στρατώνες των Ιταλών και τους συνέλαβαν. Σχετικές προκηρύξεις της Γερμανικής Διοίκησης της πόλης τοιχοκολληθείσες τη νύχτα σε διάφορα σημεία γνωστοποιούσαν το γεγονός στο κοινό.

Ο κόσμος τους γιουχάιζε!

  Οι συλλήψεις συνεχίζονταν και τη μέρα, οπότε βλέπαμε με ευχαρίστηση τις συνοδείες των χθεσινών... λιονταριών , να οδηγούνται φοβισμένοι στους τόπους των συγκεντρώσεων.
  Έτρεμαν οι Ιταλοί σύγκορμοι κι αυτό μας ενθουσίαζε, ο δε κόσμος τους γιουχάιζε. Κι έτσι, ολόκληρη δύναμη ιταλικού στρατού με άρτιον εξοπλισμό, συλλαμβανόταν από λίγους Γερμανούς και οδηγείτο κατευθείαν στα στρατόπεδα. Ελάχιστοι Ιταλοί κατάφερναν να ξεφύγουν, αλλά κι αυτοί συνελήφθησαν αργότερα. Άλλοι πάλι κατέφυγαν στα ορεινά μέρη και ενώθηκαν με τους αντάρτες, αλλά κι εκεί δεν είχαν καλύτερη τύχη, εκτός ίσως από ελάχιστους.
   Όταν η πόλη ελευθερώθηκε από τα ιταλικά στρατεύματα, όλοι ευχαριστηθήκαμε και όλοι αναπνεύσαμε ελεύθερα, διότι διαβλέπαμε ότι οι Γερμανοί ήταν ηπιότεροι και δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για τους τύπους, για χάρη των οποίων οι Ιταλοί είχαν καταντήσει τη ζωή μας μαρτυρική. Δεν ενδιαφέρονταν λ.χ. για τον χαιρετισμό της σημαίας ή των περιπόλων .Δεν ενδιαφέρονταν για τη συσκότιση των φώτων. Δεν ενδιαφέρονταν για τον αφοπλισμό.
  Δεν ενδιαφέρονταν , τέλος, για κανένα από τα ζητήματα εκείνα τα οποία απασχολούσαν νύχτα -μέρα την Ιταλική Διοίκηση.

Διαψευσθήκαμε οικτρά...

  Οι Γερμανοί έδειχναν μια χωρίς προηγούμενο αδιαφορία. Αυτά όλα εμείς, ζυγίζοντάς τα με αφέλεια, καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι ο χρόνος της δουλείας μας θα προχωρήσει κάπως ομαλά.
  Αλλά δυστυχώς, διαψευσθήκαμε οικτρά και μάλιστα πολύ σύντομα, διότι στο πρόσωπο των ανθρώπων αυτών γνωρίσαμε τα πιο αιμοβόρα θηρία, που ποτέ δεν χόρτασαν με το αίμα των αθώων θυμάτων τους.
  Ήταν αμίλητοι και σκληροί. Ποτέ τα χείλη τους δεν γνώρισαν το χαμόγελο. Ήταν, με μια λέξη, έμψυχοι μηχανισμοί.