YİMPAŞ HOLDİNĞ AŞ yönetim kurulu eski üyesi Av. Mithat Erbek'in çok ortaklı halk şirketleri konusundaki değerlendirme ve önerileri aşağıya özetlenmiştir.
* SPK, sermayeyi tabana yaymak, küçük tasarrufları ekonomiye kazandırmak, yatırımcının korunması ve çok ortaklı yapılanmalara rehberlik edilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Ancak 1999 yılında art niyetli değişiklik ile, kumar hüviyeti kazanmış borsaya endeksli hale getirilmiş ve üretime yatırım yapan şirketleri kilitlemiştir. Böylece TTK tabi şirketler, 1983 yılından sonra SPK tabi olmuşlardır. SPK'nın rehberlik ve yönlendirmesi olmaması nedeniyle SPK ya kaydolmanın ihtiyari bir şey olduğu sanılarak eski usulde çalışmalara devam etmişlerdir. Sonrasında da SPK ile yaşanan bürokratik engeller şirketleri kayıttan kaçınmaya yitmiştir. (s.5)
* 28 şubat dönemindeki suçlamalar (negatif tavır) aksine halk bu şirketlere hücum etmiş, halkın sahiplenmesi ve güvermesi ile (pozitif tavır) bu ilgi iyice büyümüştür. Bu kısa dönemde özellikle Konya ilinde aşırı büyümeler olmuştur. Halkın bu yönelimine karşılık şirketler, sermaye artışı iznini SPK'dan alamamışlardır. 1996 yılından sonra kurulan çok ortaklı şirketlerin tamamına yakını SPK ya kayıtlı olamamıştır. (s.6)
Bu şirketler para toplarken, bir kısmı TTK hükümlerine göre kurucular namına artırdıkları sermayeyi üçüncü şahıslardan hisse devri, makbuz vs. gibi belgelerle toplamış, ortaklarına resmi pay devri yapamayıp, bütün hisseleri kendi üzerlerinde tutmuşlardır. Bu işlemlerin SPK kaydına alınamamakta, alınma işlemleriyle birlikte hemen davalar açılmaktadır.Bu şirketlerin özel kayıtları ile gerçek miktarlarda sermayelerini artırma ve hak sahiplerine hisselerini vermeleri için SPK ile uyumlu çalışmaya ihtiyaçları vardır. (s.7)
*Anasol hükümeti zamanında çıkarılan bir kararname ve Hazine Müşteşarlığı tebliği ile, SPK, vergi dairesi, gümrük vs. gibi devlet kuruluşları ile ihtilafı olan özel kuruluşlara yatırım teşvik belgesi verilmemesi kakarı alınmıştır. Buna göre SPK suç duyurusu, vergi incelemesi yapılması gibi sonucu belli olmayan işlemler nedeniyle yaşanan küçük bir ihtilafı olan şirket veya bir holdingin alt şirketlerinden birisini ilgilendiren böyle bir sorun nedeniyle yatırım teşvik belgesi almaları imkansız olmuştur. (s.9)
Av. Mithat Erbek önerileri...............
1-Ortak sayısı 5000 aşan anonim şirketlere "çok ortaklı halk şirketleri" statüsü verilmeli, toplantı ve karar nisaplarında kolaylaştırıcı değişiklikler yapılmalı, bazı vergi muafiyeti sağlanması,
2- Sermaye artırımı zorluğu nedeniyle kayıtlı sermaye sistemine geçiş kolaylaştırılmalı,
3- Halka açık şirket sayılmak için ortak sayısı 1000 olmalı,
4- Çok ortaklı şirketlerde toplantı nisabı %10 olmalı ve vekalet ve temsil usulünde noterlik zorunluluğu ve imza sirküsü istenmesi kaldırılmalı,
5- Genel kurula çağrı için taahhütlü mektup gönderme usulü kaldırılmalı, ulusal ve yerel basında ilan yeterli görülmeli,
6- Yurt dışındaki ortakların hisse senedi, yabancı para cinsinden ihraç edilebilmeli,
7- Belli isüre ve belli miktarda, şirketin hisse senetlerini geri alabilmeli,
8- Şirket hissesinin, tüzel kişiliği olan grup şirketlerince devir alınması, aracılık faaliyeti olarak yorumlanmamalı,
9- Sermaye artırımıa geç izin verilmesi veya verilmemesi nedeniyle, ana sözleşme değişikliği, SPK göre değil, TTK hükümlerine göre yapılmalı,
10- Halka arz süresi 1 ay yerine 3 ay olmalı, 6 ay veya 1 yıla kadar uzatılabilmeli, toplanan paraların bankada bloke mecburiyeti olmamalı,
11- Şirketin SPK tarafından incelenme süresi 3 ay yerine 1 aya indirilmeli, incelemede medeni usuller getirilmeli, (SPK. M.46)
12- İncelemede alınacak tedbirler eksikliğin giderilmesi, hataların düzeltilmesi ve ıslah edilebilmesi yönünde olmalıdır. (SPK. M.47)
13- Başta halka izinsiz arz olmak üzere SPK tarafından şikayet konusu yapılmış işlemlerin ek madde ile ertelenmesi, bu şirketlerin ortaklarını ve sermaye miktarlarını defterlerine kayıt ederek kanunun aradığı formata sokmaları için fırsat verilmeli, bu dönem için takibat yapılmayacağı garantisi verilerek şirketlerin rehabilitasyonu sağlanmalı,
14- Çok ortaklı şirketlerin kurumlar vergisi oranı düşürülmeli bazı ve muafiyetler getirilmeli,
15- Geçmişide kapsar şekilde yatırım teşvik belgeleri verilmeli,
Sn. Av. Mithat Erbek'in konunun içinden birisi olarak sorunları tesbitteki isabetli değerlendirdmelerine katılmamak mümkün değil. Bu değerlendirme ve önerilerin çalışmasının gündemde olduğu bu günlerde mutlakma dikkate alınarak değerlendirilmesi çok yerinde olacaktır. Çok ortaklı şirketlerin ortaklarınını yaşadığı sorunları da giderecek kapsamdaki bu önerileri için sn. Erbek'i tebrik eder, Sermaye Piyasası Kurulunca doğrudan dikkate alınarak yasa hükümleri haline getirilmesini sorunları çözüm için isabetli olacaktır.
4.12.2004
Av. Hacı Ali Özhan
*Konuyla ilgili makale için basınız
*YİMPAŞ tarafından bu rapor SPK ve ilgili Bakanlığa iletilmiştir. YBu vesileyle YİMPAŞ yönetim Kurulu başkanı sn. Dursun Uyar'ın bu duyarlı çalışması için tebrik ederim.
hacı alinin yürütme sayfası kamulaştırılmalıdır neden ?