Novatianen:  Novatian was een ouderling in de gemeente in Rome, die voor het eerst in 250 n.C. opduikt in de geschiedschrijving. Hij was tegen de hertoelating van afvalligen in de gemeente en protesteerde tegen dezelfde morele laksheid en slappe disciplinaire standaarden zoals de Montanisten hadden gedaan. De Novatiaanse gemeenten verspreiden zich over Noord-Afrika, Constantinopel en Rome en ze floriseerden tenminste tot de vijfde eeuw, sommige zeggen zelfs dat ze tot de Reformatie hebben voortbestaan. Met hun praktijken, die veel op die van de Montanisten leken, met uitzondering van de leerstelling over de Geest, is het mogelijk dat ze deel uit gingen maken van bewegingen die veel op die van de Novatianen leken. Deze groep, vaak de Chatari (“de reinen”) genoemd, werden later Anabaptists (Wederdopers) genoemd en ze trokken zich uiteindelijk terug in de Franse valleien van Piedmont.

Praktijken van Novatianen: Ze weigerden gemeenschap te hebben met diegenen die na de doop waren teruggevallen. Ze gaven geen lidmaatschappen aan diegenen die van het geloof waren afgevallen en “grote misdaden” hadden begaan. De toekomstverwachtingen van iemand die lid wilde worden moesten overeenstemmen met het verbond van de gemeente tegen de zonde om lid te worden. Ze waren niet geweldloos. Ze herdoopten diegenen die van de afvallige Kerk kwamen. Ze geloofden in de drieëenheid. Gelijkheid van alle voorgangers. Reinheid van de gemeente en een heilig leven.

“De inzetting van wederdopen is niet iets nieuws, maar iets wat al 1300 jaar rustverstoring geeft in de gemeente...” Ulrich Zwingli, Zwitserse Reformator (1484-1531).