De doorgaande lijn van autoriteit van de Nieuwtestamentische gemeente
Donatisten

De Donatisten komen voor het eerst op het wereldtoneel in 311 n. C. in Noord-Afrika en verder waren ze over het hele Romeinse keizerrijk verspreid. "Ze waren het sterkst en het meest wijdverspreid van de vroege christelijke gemeentenbewegingen, die tegen de laksheid in de goede zeden van de geestelijkheid en het gebrek aan discipline in de kerken waren.

Toen Constantijn de "stempel van goedkeuring" op de Rooms-katholieke kerk deed (313 n. C.), weigerden ze om hun plaatselijke onafhankelijkheid op te geven. Toen Rooms-katholieken soldaten werden gestuurd om hun onder de duim te krijgen, verzetten zij zich tot het uiterste. Ze geloofden dat de gemeente heilig en gescheiden van de wereld moest zijn. Donatus, wiens naam aan deze beweging was verbonden, was tussen 379-395 n. C. , als een opziener van Carthago aangesteld en hij werd een woordvoerder tegen de afvallige kerk. Donatus geloofde dat diegenen, die de Heilige Schrift tijdens de vervolging niet meer navolgden, niet geschikt waren om lid te worden van de reine gemeente. In 415 n. C. werd een bevelschrift uitgegeven waarin de Donatisten verboden werd samen te komen op straffe van de dood. Ze werden tot armoede gebracht en hun leiders werden gedwongen om in de woestijnen te vluchten. Toen de keizer Theodosius verordineerde dat alle mensen "katholieke christenen" genoemd moesten worden en dat de rest berispt moesten worden door hun "ketters" te noemen, weigerden de Donatisten om zich aan te passen en stonden er op om zichzelf simpelweg "christenen" te noemen. Mosheim zei dat ze alleen in Afrika al meer dan 400 voorgangers hadden. (Hoad) Door het geschil met de Donatisten werden er veel Katholieke leerstellingen door de kerkleiding ontwikkeld. Het lijkt er op dat de Donatisten een te onderscheiden beweging bleef tot tenminste de zesde eeuw.
 
 

"Als de Baptisten niet zo afschuwelijk gemarteld waren en afgesneden met het mes tijdens de laatste 1200 jaar, dan zouden ze in grotere getale rondzwemmen dan al de Gereformeerden." Rooms-katholieke kardinaal Hosius. (1504-1579)