|
STATUT VIALIKAHA 1588
|
||
|
|
||
|
|
||
|
RAŹDZEŁ TRECI. Ab šlachieckich
volnaściach
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
Ab Sojmie
Volnym;
Pastanoŭvajem: dla lepšaha paradku va ŭsich rečach i zručnych sposabaŭ k spraviadlivaści j abaronie, kab sa zhodaju ŭsich na Sojmie ziamlackija patreby pastanoŭvali dy jany spraŭlenymi byli – kab u viečny čas pierad Sojmam Vialikim Volnym, jaki majem My j naščadki Našyja zaŭždy, kali taho pakaža patreba Rečy Paspalitaj, za paradaju Radcaŭ Našych hetaha haspadarstva, składzienymi listami Našymi byli, taksama, paviatovyja Sojmiki. A mienavita ŭ tych haradoch i vajavodztvach, nižej tut napisannych i pastanoŭlenych, hetyja Sojmiki, taksama, listami Našymi buduć składzienyja nie ŭ bližejšy čas i termin, jak tolki za šeść tydniaŭ pierad Sojmam Volnym. Listy Našyja takovyja Sojmavyja pavinny być prynošanyja z Dvoru Našaha da vajavodstvaŭ i starostvaŭ sudovych, i addadzienyja da ruk uradaŭ haradzkich za času pierad Sojmikami ŭ dva tydni. A ŭrad musić hetyja listy razasłać cieraz paviatovych kurjeraŭ da panoŭ Radcaŭ, da kniazioŭ, panoŭ, uradnikaŭ ziamlackich dy paviatovych i da inšych stanaŭ šlachieckaha narodu, da kaho pierad tym sa staradaŭna listy Sojmavyja, z Kancylaryi Našaje pasyłanyja, da damoŭ ichnych pavinny nasić. Dla ŭsich ža hramadzianaŭ ŭ haradoch, miastečkach Našych, na rynkach i pry choramach parafijalnych – heta musiać ahałošvać i kopii ź listoŭ Našych prybivać. Takovym ža zvyčajem i dla rassyłańnia vajskovych listoŭ Našych haradzki urad zachoŭvacca abaviazany. A paviatovyja kurjery vymušanyja buduć ź pilnaściu hetyja listy raznosić pad pakarańniem ich za toje cieraz haradzki ŭrad pavodle jahonaha bačańnia viaźnicaj, pakolki ž kurjery dla takovych ziamlackich pasłuhaŭ ad vajskovaje słužby vyzvalenyja być musiać. Na hetyja Sojmiki abaviazanyja źjazdžacca j byvać hetkija asoby: biskupy, vajavody, kaštalany j ziamlackija ŭradniki, kniazi, panovie j šlachta – kožny ŭ svaim vajavodztvie abo paviecie. A ŭ Žamojckaje ziamli: biskup, starasta Žamojcki, kaštalan, civuny dy inšyja ziamlackija ŭradniki, rycarstva j šlachta. Pramaŭlać – ab tych rečach i ziamlackich patrebach, jakija im u hetych liścioch Našych i cieraz pasła Našaha abvieščanyja buduć. Nia mieniej, taksama, i ab usich patrebach i nieadkładnaściach henaha pavietu j vajavodztva. Ŭhodziŭšysia, usie adzinadušnym syzvaleńniem pavinny abrać svaich pasłoŭ. Heta značyć, što ad kožnaha ziamlackaha sudu, kolki ich u vajavodzstvie budzie, pa dźvie asoby. I pasłać ich na Sojm, abviaściŭšy j daručyŭšy ŭsio, ab čym pavodle listoŭ Našych, Haspadarskich, i, taksama ž, u svaich patrebach radzić, pramaŭlać i pastanoŭvać buduć, dajučy im paŭnamoctvy na hetym takovym Volnym Sojmie praciahvać i skončyć tyja rečy, jakija im na Sojmiku daručanyja dy u jakaści instrukcyj pad piačatkami hramadzianaŭ taho pavietu padadzienyja buduć. A svaje miejscy j hałasavańnie ziamlackija pasły pavinny mieć pavodle paradku vajavodztvaŭ i pavietaŭ, jak katoryja pa katorych svaje zvykłyja miejscy majuć. Kožny z łaski j pavinnaści svajeja da Rečy Paspalitaj musić na tyja Sojmiki prybyć. A chto by nie prybyŭ – pad toje ŭsio padlahaje, što tam pastanoviać. Sojmik dolej stajać i sprava na jom iści nia moža, jak tolki najbolš cieraz čatyry dni skončycca. Ale pryjazdžać usie na Sojmik pavinny buduć u pieršy dzień. Miejscy j paradak pasiedžańniaŭ i hałasavańniaŭ na źjezdach i Sojmikach musiać być hetkim zvyčajem: vajavoda, kaštalan (a dzie kaštalana niama – maršałak henaha pavietu), padkamory, charunžy, suddzia, padsudak, vojt, stolnik, padstoli, ziamlacki pisar, zatym haradzkija ŭradniki j panovie dy inšaja šlachta.
|
|
|
||||
|
|
||||
|
|