|
|
|
|
|
ขุน มีคุณสมบัติที่เปรียบ เสมือนองค์พระราชาหรือ จอมทัพผู้บัญชาการรบ กติกา การเล่นหมากรุกจึงห้ามกินขุน ต้องรุกไล่ให้จนสถานเดียว โคน ถือเป็นขุนศึก หรือ ทหารเอกของแม่ทัพ เม็ด มีหน้าที่เป็น ทส. หรือองครักษ์พิทักษ์ขุน ดังนั้นนักเล่นหมากรุกระดับเซียน จึงเดินเม็ดไว้ติดกับ ขุน เสมอ ม้า จัดเป็นหน่วยจู่โจมเร็ว เพราะม้าเดินได้ครั้งละ 3 ตา และยังเป็นหมากตัวเดียวที่เดิน ข้ามหัวหมากตัวอื่นได้ เรือ เป็นกำลังทัพหนุนที่สำคัญ โดยเฉพาะใช้สกัด แนวหลัง ขุน คู่ต่อสู้ได้ชงัดนัก เบี้ย เปรียบเหมือนพลทหาร ทำหน้าที่เป็นกองราบในแนวหน้า หากมีความดีความชอบ โดยสามารถ ฝ่าแนวต้านเข้าไปในเขตคู่ต่อสู้ได้ จะได้เลื่อนยศจากเบี้ยคว่ำ เป็นเบี้ย หงาย ซึ่งจะมีคุณสมบัติเหมือนเม็ด
|
|
| วิธีเดินหมากแต่ละตัว เพื่อการจำง่าย คลายความสับสนในเบื้องต้น ขอให้จำสูตรย่อการเดินหมากแต่ละตัวไว้ดังนี้ เบี้ย = ๑ เม็ด = ๔ โคน = ๕ ม้า, ขุน = ๘ เรือ = ๑๖ เบี้ย ๑ หมายถึงเบี้ยคว่ำ เดินและกินได้ครั้งละ ๑ ตา ๑ ทิศทาง โดยเดินตรงไปข้างหน้าได้อย่าง เดียวแต่เมื่อเข้าประชิด กับคู่ต่อสู้ หากเกิดการ กินขึ้น จะกินคู่ต่อสู้ในตาตรงหน้าไม่ได้ จะต้องกิน ตาเฉียงด้านซ้ายหรือขวาเท่านั้น นอกจากนี้ ความพิสดารของหมากเบี้ยยังมีอีก ว่าเมื่อเดินกินแดนเข้าไปถึงแนวตั้งเบี้ยของฝ่าย ตรงข้าม (แถวที่ ๖ ก - ๖ ญ) จะต้องหงายขึ้น กลายเป็นเบี้ยหงาย (เลื่อนยศจากพลทหารเป็น นายทหารชั้นประทวน) ซึ่งจะมีทิศทางการเดิน และกิน เช่นเดียวกับเม็ด (ดูภาพประกอบวิธี เดินเม็ด) เม็ด ๔ หมายถึงเม็ดเดินและกินได้ครั้งละ ๑ ตา ใน ๔ ทิศทางแนวเฉียง จากตาที่ยืนอยู่ เช่นเดียวกับเบี้ยหงาย (ดูภาพประกอบวิธีเดินเม็ด) โคน ๕ หมายถึงโคนเดินได้ครั้งละ ๑ ตา ใน ๕ ทิศทาง โดยมีทิศทางการเดินและกินคู่ต่อสู้คล้ายกับเม็ด แต่เพิ่ม ทิศทางตาตรงหน้าอีก ๑ ทิศทาง คือสามารกินหมาก คู่ต่อสู้ที่ขวางหน้าได้ (ดูภาพประกอบวิธีเดินโคน) ม้า ๘ คือหมากม้าเดินและกินได้ครั้งละ ๓ ตา ใน ๘ ทิศทางรอบตัวเอง นั่นแปลว่าม้า ๑ ตัว มีโอกาสกิน หมากคู่ต่อสู้ได้ถึง ๘ และถ้าม้ายังอยู่ครบทั้ง ๒ ตัว ก็จะ มีรัศมีทำการถึง ๑๖ ตา แต่มีข้อแม้อยู่ว่า ม้าห้ามเดิน ตาตรงต้องเดินในลักษณะทำมุม คล้ายง่ามหนังสติ๊ก คือจากตำแหน่งโคนง่ามหนังสติ๊ก จะเดินไปทางง่าม ซ้ายหรือขวาก็ได้ (ดูภาพประประกอบวิธีเดินม้า) ขุน ๘ หมายถึงขุนเดินและกินได้ ๘ ทิศทางรอบตัว แต่ยังคงเดินได้ครั้งละ ๑ ตา เช่นเดียวกับหมากตัวอื่น ๆ ส่วนมาก วิธีเดินขุนจำได้ง่ายกว่าหมากตัวอื่น ๆ คือเดิน ไปทางไหนก็ได้ ยกเว้นตาที่จะถูกรุกเท่านั้น ห้ามเดิน (ดูภาพประประกอบวิธีเดินขุน) เรือ ๑๖ เรือเป็นหมากเพียงตัวเดียวที่ไม่จำกัดตาเดิน คือจะเดินครั้งละกี่ตาก็ได้ และถ้าเรือ อยู่มุมใดมุมหนึ่ง ของกระดาน ก็จะมีตาให้เดินได้ถึง ๑๖ ตา แต่ก็มีกติกา บังคับว่าห้ามเรือเดินตาเฉียง ต้องเดินเป็นเส้นตรง ซ้าย ขวา หน้า หลัง เท่านั้น (ดูภาพประประกอบวิธีเดินเรือ) มาถึงตอนนี้ ท่านผู้อ่านก็ได้ทราบถึงพิ้นฐาน การเล่น หมากรุกไทยกันมาพอสมควร คือรู้วิธีตั้งหมาก วิธีเดิน หมากแต่ละตัวแล้ว ต่อไปลองมาทำความรู้จักกับภาษา หมากรุกกันดูบ้าง
|
|
||||||||||||||||||
|
