Moeder Cecile
deur Mike Oettle
’n STERWENDE moeder in die hospitaal het die hand vasgeklou van ’n non wat
haar besoek het. Die ellendige moeder het haar baba aan ’n Moesliem-familie
verkoop, maar noudat sy besef het wat sy gemaak het, het sy die suster versoek
om die kind te red. Die suster het dadelik gegaan om ’n magisteriële bevel te
verkry en, van ’n polisiekonstabel vergesel, haar weg gevind na die
Moesliem-woning. ’n Groot groep Moeslims het om die deur gestaan –
’n onheilspellende teken. Skielik het die non die kind gewaar, dit in die
omvattende moue van haar nonnegewaad toegedraai, en gevlug. Die skare het haar
tot by die spoorwegstasie gevolg, maar sy het weggekom saam met die ongedeerde
kind.
Hierdie storie is aangepas uit Saints of the Twentieth Century deur Broeder Kenneth, CGA. Wie was die non, en in watter dorp was sy? Dit mag jou verras om te leer hoe naby dit afgehandel het, want die non was Anglikaans, nie Katoliek nie, en die dorp Port Elizabeth.
Sy was Cecile Isherwood, wat met liefde onthou word as Moeder Cecile,[1] stigter van die Community of the Resurrection of Our Lord[2] en ’n baanbreker in die onderwys.
Sy is Annie Cecilia Ramsbottom Isherwood gedoop en is in 1862 op Uxbridge gebore in die destydse Middlesex,[3] die jongste dogter van ’n egpaar wat gesterf het toe sy nog kind was (sy was
agt toe haar moeder dood is; 13 toe kaptein Ramsbottom-Isherwood haar in 1875
’n weeskind gelaat het). Sy het eers op Brighton saam met haar broer gebly, en
toe met familievriende, generaal en mev Browne, in Londen. Sy het eers geroepe
gevoel om Christus te dien op die Sint Petruskerk op Eaton Square, Londen. In
daardie selfde kerk het sy in 1883 geluister toe Allan Becher Webb, derde
Anglikaanse biskop van Grahamstad, hoor preek het. Biskop Webb, wie reeds in
die bisdom Bloemfontein ’n vrouegemeenskap gestig het, het as sy teks geneem:
“Ek was nie aan die gesig uit die hemel ongehoorsaam nie.”[4] Annie, toe 21, het gereageer deur haarself aan te bied vir werk in Suid-Afrika.
Hy het haar as diakenes ingeseën en sy het saam met hom Grahamstad toe gereis.
Annie het dit nooit oorweeg om non te word nie, maar nà haar aankoms op Grahamstad het biskop Webb haar versoek om ’n gemeenskap nonne te stig, het sy daaraan gedink en toe, 25 April 1884, as novise haar kloostergelofte geneem. Ander vroue het by haar aangesluit, en binne twee jaar het die Community of the Resurrection in Grahamstad ’n tehuis gehad vir hawelose meisies, ’n skool vir leerlinge wat kon betaal, ’n koshuis vir spoorwegkinders en die Good Shepherd Mission School vir arm kinders. In 1887 het suster Cecile – daarna moeder Cecile – haar finale kloostergelofte geneem.
Vanaf 1887 tot ’90 het die susterskap ’n kindersaal op die Port Elizabethse hospitaal in Richmondheuwel self befonds, maar daarna het hulle op onderwys gekonsentreer. Van die Good Shepherd Mission het Cecile geskryf (my vertaling): “Vir drie weke het ons eerste en enigste leerling, ’n kind van sewe, vir my sendelingsgeduld geleer.”
“Aan die begin was Cecile en haar susters brandarm. Daar was so min kos dat as ’n besoeker vir aandete aangebly het, een van die susters daarsonder moes gaan. Hulle het slegs een paar sterk stewels gehad en een lamp.
“Eendag het ’n swart priester besoek afgelê. Hy wou die dames sien ‘met hulle koppe toegedraai’. Toe hy weer weggaan het hy geld in Cecile se hand gedruk. Toe sy vra vir wie dit is het hy geantwoord: ‘Vir jou Susters’. ‘Maar ons doen vir julle volk niks nie,’ het Cecile geproteer. ‘Nee, maar julle sal.’ Cecile het daardie skenking as ’n skat beskou. Dit was ’n direkte antwoord op hulle gebede, want daar was daardie dag in die klooster geen geld nie.”[5] Nie lank daarna nie het hulle ’n skool vir swart kinders op Herschel[6] begin wat later na Keiskammahoek[7] getrek het, en een vir Kleurlingkinders in Port Elizabeth.
Cecile het ook Kaapstad toe gereis om druk uit te oefen vir verbeterings in die gevangenisse. Sy sou in die wandelgang van die Senaat wag om lede te kan kry en om met hullet te praat oor die aanhou van kinders in die tronk.
Sy was besorgd oor opvoedkundige standaarde, en die susters se pogings om hul onderwyskwalifikasies het in 1894 gelei tot die gemeenskap se stigting van die Grahamstown Training College (tans deur Rhodes University oorgeneem). Dieselfde jaar het die begin gesien van ’n skool op King William’s Town, wat tot in 1906 oop was.
’n Staatsamptenaar het van haar
geskryf: “Dit het my met bewondering gevul toe ek gesien het hoe sy moeilike
probleme benader het – probleme waarvan menige man sou laat wegskram – met ’n
glimlag op haar gesig en ’n vonkeling in die oog.”[8] Daar word ook van haar geskryf: “Haar gunsteling-uitdrukking in enige moeilikheid was: ‘Ons sal op ons knieë moet gaan.’ ”[2]
Cecile was, ten spyte van al hierdie energieke werk en goeie humeur – “altyd opgeruimd en vol pret”[3] – ’n sieklike vrou wat dikwels aan pyn gely het, maar sy het haar pyn opsy gesit om lang ure in die gemeenskap se kapelletjie deur te bring.
In 1902 het sy Engeland toe teruggekeer om £5 000 vir die kollege in te samel – sy het Staatsverlenings geweier – en weer in 1905. In Februarie 1906, toe sy steeds in Engeland was, het haar toestand ’n operasie geverg, maar sy het dit nie lank oorleef nie, en is die 20ste oorlede.
K S Hunt, waar hy in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek skryf, verwys na haar ongetwyfelde administratiewe vaardigheid en gaan voort: “Haar oorredende maniere, innemende persoonlikheid en goeie voorbeeld het haar onderdaniges geïnspireer en het dit haar ’n ideale leier en organiseerder gemaak. Haar benadering tot haar godsdiens was essensieel prakties, en as gevolg is die werk van die Gemeenskap so gevorm om aan die behoeftes van dié wat sy lede gedien het, te voorsien.”
