’n Walliese
apostel oor die see
deur Mike Oettle
KLAWERBLARE en slange is die embleme wat met Patrick, beskermheilige van
Ierland, geassossieer word. Sy dag val op 17 Maart.
Nog die een nog die ander het enige vasgestelde verbintenis met die heilige nie: daar was nooit in Ierland enige slange nie, of so vertel die naturaliste vir ons, en daar is ook geen bewys daarvoor nie dat Patrick ooit die
Drieëenheid verduidelik het deur middel van ’n klawerblaar wat hy gepluk het
uit die grond waar hy gestaan het, sodat hy die twyfelinge van Laoghaire, hoë
koning van Ierland, in die saal van Tara, die hoë koning se sentrale hof in
Meath, kon gerusstel.
Nietemin toon kleurvensters steeds die ou heilige waar hy op slange staan, ter herinnering van die tyd toe hy na bewering vir hulle almal uit die Smarageiland gewerp het. Miskien is hulle simbolies van die booshede wat sy sending van die eiland verwyder het.
En selfs as dit nie waar is nie, het die verhaal van die klawerblaar steeds iets wat vir ons kan leer, want dit is wel ’n blaar wat beide drie en een is, soos die Here. Maar die die koning was wat die verduideliking gehoor het, kan niemand met sekerheid sê nie. Was Laoghaire hoë koning in Patrick se tyd, of het hy steeds gelewe? Waar was sy saal?
Al wat met sekerheid hieroor gesê kan word is dat Patrick homself in Antrim gebaseer het – die deel van Ierland wat die naaste lê aan die uitreikende vinger van Skotland wat die Mull of Kintyre genoem word – daar het die magtigste heerser van sy tyd sy hof gehad. En dan moet jy ook nie vergeet hoe lief is die Iere vir hulle nasionale blomembleem, die shamrock.
Patrick was nie die eerste sendeling in Ierland nie, ook nie die eerste biskop nie. Daardie eer het ene Palladius beval, wat in 432 nC deur pous
Celestinus gestuur is om “eerste biskop aan die Iere wat in Christus glo” te
wees. Maar hy was nie lank in Ierland voordat Patrick vir hom opgevolg het nie.
Patrick[1] is rondom 385 of 390 in Bannavem Taberniæ gebore, ’n Rooms-Britse dorp wat moontlik langs die Severnrivier gelê het. As Brit sou hy deur die Angel-Saksers Wallies[2] genoem gewees het. Sy vader, Calpurnius, was ’n plaaslike raadslid en diaken,
en sy oupa was ’n Katolieke priester.[3] In die ouderdom van 16 is hy deur slawehalers gevang en verkoop aan ’n eienaar
in Hibernia (soos die Romeine Ierland genoem het, ’n land wat hulle nooit
verower het nie)[4] – volgens oorlewering was dit op Slemish in Antrim. Daar is hy deur sy geloof in Christus krag gegee: ’n geloof wat hy in Brittanje nie sterk gehou het nie, maar waaraan hy nou in lange gebedsure vasgeklou het.
Nà ses jaar het hy ontsnap en per skip die eiland verlaat – volgens sommiges, was dit na die Vasteland, maar ander dat hy na ’n kort verdere
gevangenskap na sy ouerhuis teruggekeer het. Patrick se Confessio (’n
autobiografie) vertel van ’n droom waarin ’n man met die naam Victoricus vir
hom ’n brief aflewer waarop die opskrif Vox Hiberniæ (Stem van die Iere)
staan, waarin daar met hom gesmeek is om oor die Ierse See terug te vaar. Die
ongeletterde Patrick het etlike jare sy vertrek uitgestel terwyl hy opgelei is
en priester geword het. (Volgens Franse Katolieke was dit in Gallië, maar ander
vertel dat dit in Brittanje was.) Kort na Palladius se dood is hy biskop gemaak
en het per boot vertrek, maar was selfs toe twyfelagtig oor sy geskiktheid vir
die taak.
Vreemd genoeg het Patrick die suid-ooste van Ierland, waar Palladius gewerk het, vermy, maar het feitlik elke ander landsdeel besoek. Hy het sy bisdom in Antrim opgerig, en later ander bisdomme in ander streke. “Vol vertroue in die Here het hy wyd en syd gereis, en het hy met onvermoeibare ywer gedoop en in die geloof gevestig. Op ’n diplomatiese wyse het hy geskenke gebring aan ’n koninkie hier en ’n regter daar, maar het hy van niemand enige gawes terugontvang. Minstens eenmaal is hy in boeie gevang. Met ’n ander geleentheid het hy met liriese patos ’n laaste vaarwel aan sy bekeerlinge toegespreek nadat hulle deur die soldate van Coroticus[5] gedood of gevange geneem is. Hy was sorgvuldig dat hy met die heidene regmatig
gehandel het, maar het nietemin in aanhoudende vrees vir martelaardom geleef.”[6] Alhoewel dit soms van hom gesê is dat hy die biskopsamp uitgesoek het, staan een feit duidelik uit in al sy geskrifte (in swaar bewoorde Latyns): dat hy ’n man was van uiters eenvoudige geloof.
Patrick het nie die hele Ierland bekeer nie, maar met sy dood in 461 het hy dit ’n land gelaat waar die Christelike Geloof sterk bevestig was. Hy het ook vir die Geloof in die Britse eiland ’n vastrapplek gevestig, want die
Angel-Saksers sou in hulle gebied die Kerk laat uitsterf. Nà Patrick sou manne
eers die Geloof na Caledonia[7] dra en op die ou end terug na noord-Engeland.
