İskenderiye'de doğmuş ve kendi adıyla anılan (Arianism) mezhebi kurmuştur. 'Kelam'ın tanrısal bir varlık olmadığını ileri sürerek, Hıristiyanlıkta sapkın kabul edilen bir kurumun doğmasına neden olmuştur. Yaşamının ilk dönemi hakkında ayrıntılı bilgi yoktur. 'Kilise Babaları Felsefesi' denilen akımın öncülerinden Diogenes'in yapıtlarını incelemiş, yine bir 'Kilise Babası' sayılan Antakyalı Lukianos'un öğrencisi olmuştur. Bir süre sonra Kilisenin dini görüşlerini eleştiren, Hıristiyan anlayışına karşı çıkan ve bu nedenle kiliseden ayrılan Meltios'un görüşlerini benimsemiş ve paylaşmıştır. Daha sonra Kilise ile arası düzelmiş ve papazlıkla görevlendirilmişse de halkı aydınlatmak için verdiği vaazlarda, Hıristiyan inancının Tanrı olarak benimsediği 'Kelam'ın Tanrı olamayacağını, tanrısal bir güç olarak bile sayılamayacağını ileri sürmüştür. Kendisine yapılan tüm uyarıları dinlememiş ve sonunda kilisedeki görevinden alınmıştır.

Mısır'dan ayrılıp önce Filistin'e daha sonra Bithynia'ya giden Arius, düşüncelerini oralarda yaymaya çalıştı. Biri Kayserili, öteki İzmitli olan iki Eusebios ile de tanışarak görüşlerini onlara da benimsetmiş, böylece daha güçlü ve etkili bir tartışma ortamı oluşmasını sağlamıştır. Bu tartışmanın kısa sürede geniş bir coğrafyaya yayılması, kiliseyi sıkıntıya sokunca, İmparator Constantinus olaya karışma gereğini duydu. Tartışmaların kesilmesi, dargınlıkların giderilmesi, kilise büyükleriyle yeniden barışılması uyarıları sonuç vermeyince, Arius, Hıristiyan dininin temel ilkelerine, özüne aykırı görüşleri nedeniyle 325 yılında İznik Konsili'nce aforoz edildi. Düşüncelerini topladığı 'Thalia' adlı kitabı yasaklandı.

"İsa, Tanrı'nın tek oğludur, bütün çağlardan önce Baba olan Tanrı'dan doğmuştur. İsa Tanrı'nın Tanrısı, ışığın ışığıdır, gerçek Tanrı'nın kendisidir. Doğmuştur ancak yaratılmamıştır, Tanrı ile bir tözdendir, özdeştir, bütün işleri yapan, yaptıran O'dur."

Gerek İznik Konsili'nin yasağı, gerekse Tanrı ve İsa ile ilgili açıklamalar barışı sağlayamadı. Aksine tartışmanın hızla gelişip yayılmasına neden oldu. Ariusçuluk'un en güçlü savunucularından biri olan İzmitli Eusobios 328 yılında piskoposlukla görevlendirilince, bu konumundan yararlanarak görüşlerini yaymak için yeni bir yöntem uygulamaya karar verdi. İznik Konsili'nin ileri sürdüğü düşünceleri, Latince-Grekçe arasındaki söz oyunlarına başvurarak anlamsızlaştırdı. Böylece ortaya, değişik yorumlara açık bir inanç sistemi çıktı. Bunları yeniden yazdırıp bütün kilise yetkililerine onaylatma buyruğu vermesi dileğiyle, imparatora gönderdi. Eusobios'un amacı, konsilin görüşlerine karşı çıkan (bilmeden ya da istemeyerek bu metni onaylayan) kilise yetkililerinin suçlu duruma düşürülmesiydi. Bu girişim üzerine, başlangıçta bir din ve kilise sorunu olan olay, sonradan siyasal nitelik kazandı. İmparator ağırlık koyarak, metni onaylamak istemeyen kilisenin direnişini kırmaya yöneldi. İmparatorun bu tutumu üzerine kilisede ayrılıklar ortaya çıktı ve büyük sürgünler başladı. Özellikle Ortodokslara karşı baskı girişimleri genişledi.

Arius, Hıristiyan inançlarının akıl ilkelerine dayalı bir içerik taşıması görüşünü savunurken tarihten kaynaklanan bilim verilerinden yararlanıyordu. Ona göre inanç, insan aklının yarattığı bir varlık değil, gelenek ve göreneklerle sağlanan bir yönelme biçimidir. Bunun da yaşanan gerçeklerle bağlantılı olması gerekir. Din, insanın yaşamından ayrı tutulamaz. Yaşama düzen veren ilkeleri içerdiğine göre, akla uygunluğu söz konusudur. Oysa inanç verilerinin çoğu akılla bağdaşmadığı gibi, aklı yerici ve yıkıcı bir içerik taşımaktadır. İnançlarla akıl ilkelerinin uyuşmazlığını gösteren önemli konular vardır:

Arius'un ileri sürdüğü düşüncelerin Hıristiyan inançları ile bağdaşması olanaksızdı. Kilise'nin 'Baba-Oğul-Ruh' üçlemesine bağlanan ve bu üçlemeyi somutlaştıran inancı; görüşlerini akıl ilkelerine dayandıran, imanı aklın denetimi altına veren Arius için, doğaya da insan düşüncesine de aykırıydı. Kiliselerin Doğu-Batı diye ikiye ayrılması bile Arius'un ortaya attığı düşüncelerin yayılmasını, birtakım yeni inanç kurumlarının doğmasını engelleyemedi. Ariısçuluk, başta Mısır olmak üzere, Vandallar, Vizigotlar, Ostrogotlar ve Lombardlar gibi Hıristiyanlığa iyice ısınamamış topluluklar arasında hızla yayıldı. Venedik'te, Avrupa'nın değişik ülkelerinde birçok Ariusçu kuruluş ortaya çıktı. Bunlara 'Oniter' adı verildi.

Arius, kilise çevrelerinde olduğu gibi Hıristiyan felsefesi üzerinde de uzun süre etkili olmuştur. Özellikle teoloji sorunlarının çözülmesinde inançlara değil de akıl ilkelerine dayanma gereğini savunan, Tanrı'nın tek varlık olduğuna inanan ve üçlemeyi gerçek saymayan akımların çoğu Arius'un görüşlerinden etkilenmiştir.

Arius'un düşüncelerini felsefenin eleştiri konusu yapan, onlara karşı Kilise'nin görüşlerini savunan ilk bilge Augustinus olmuştur. Augustinus, Arius'un özellikle 'üçleme' konusunda ileri sürdüğü düşüncelerin yalnız Hıristiyan inançlarına değil, bu inançlardan kaynaklanan ve akıl ilkelerine dayanan felsefeye bile aykırı düştüğünü söylemiştir. Bu sözlerin etkisi büyük olmamış, tam tersine Arius'un daha çok ilgi çekmesini sağlamıştır.

Arius'un düşünceleri, Hıristiyan dünyası dışında da etkisini göstermiştir. Bazı İslam ülkelerinde ortaya çıkan ve Tanrı ile insan arasında bir özdeşliğin bulunduğunu savunan Tasavvuf inancına karşı olanlar, Arius'un düşüncelerinden hareketle Tanrı ile insan arasında bir benzerliğin bulunamayacağı savını ileri sürmüşlerdir. İslam dininin yayılış yıllarında, Anadolu-Suriye-İran yörelerinde Ariusçuluk'tan kaynaklanan bazı inançlar, biçim değiştirerek bu yeni dine sızmıştır.