ตรงกับ วันเพ็ญ (วันขึ้น 15 ค่ำ) เดือน 12 (ตามปฏิทินทางจันทรคติ) ซึ่งอยู่ประมาณเดือนพฤศจิกายน ประเพณีนี้กระทำขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์ และขอขมาพระแม่คงคา แต่ในบางที่เชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาท ที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที บ้างก็ว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์ หรือพระมหาสาวก ในประเทศไทยมีการจัด ประเพณีลอยกระทงทุกพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่ติดกับแม่น้ำลำคลอง หรือ แหล่งน้ำต่าง ๆ ซึ่งแต่ละพื้นที่ก็จะมีเอกลักษณ์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป
งานประเพณียี่เป็ง
จังหวัดเชียงใหม่
่ ความพิเศษของประเพณียี่เป็ง
คือ การปล่อย "โคมลอย" ทั้งชนิด "โคมไฟ" และ"โคมควัน"
ขึ้น
ซึ่งเชื่อว่าเป็นการบูชาพระธาตุจุฬามณีบนสวรรค์ การทำโคมลอยนับเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้ศิลปะและเทคนิคเข้าช่วยเป็นอย่างมาก
ผู้จัดทำจะต้องมีความชำนาญ การทำโคมลอยนั้นจะต้องใช้เทคนิควิทยาศาสตร์เหมือนกับการทำบอลลูนของฝรั่ง
โดยใช้กระดาษแก้วหรือกระดาษสา ทำเป็นถุงลมรูปร่างต่างๆ ตามแต่จะคิดทำ ความเชื่อในการจัดทำโคมลอยนั้นถือว่าเป็นการ
นำเอาเคราะห์เอาโศกลอยออกจากตัวเราและบ้านเรือน หรืออีกนัยหนึ่งอาจกล่าวได้ว่าเป็นการลอยเคราะห์ก็ได้
กิจกรรมในงาน
1.การประกวดกระทงฝีมือ
2.ขบวนแห่เทศกาล
โคมยี่เป็ง
3.การประกวดเทพียี่เป็งและเทพีน้อยลอยสักการ
4.การแสดง
แสง สี เสียง กลางนํ้า
5.แข่งขันถ่อแพ/ดำนํ้า/พายกาละมัง
6.การประกวดดอกไม้ไฟประเภทสวยงาม
7.พิธีบวงสรวงเจดีย์ขาว
ขอขมาแม่น้ำปิง
8.การประกวดแข่งขันโคมลอย
9.การประกวดกระทงเล็ก
10.การประกวดซุ้มประตูป่า
11.การแสดงจุดพลุไฟ
12.การประกวดกระทงลอยนํ้า