|
Η –κάθε είδους–
προπαγάνδα [«η με κάθε μέσο
συστηματική προσπάθεια μονόπλευρου
επηρεασμού της κοινής γνώμης προς
ορισμένη κατεύθυνση»], για να είναι
αποτελεσματική, δεν χρειάζεται να πείθει.
Αρκεί να μην ακούγεται τίποτε άλλο πέραν
των όσων η ίδια διατυμπανίζει. Από την άλλη
πλευρά, η –εκάστοτε– αντιπροπαγάνδα πολύ
συχνά, αν όχι πάντα, πέφτει σε μια
καλοστημένη παγίδα: μιλά με τους όρους του
αντιπάλου. Παίζει, δηλαδή, «εκτός έδρας».
Και πολύ συχνά, αν όχι πάντα, αποδεικνύεται
αναποτελεσματική. Στις ελάχιστες
περιπτώσεις που αυτό δεν συμβαίνει,
βρίσκεται ξανά στην αρχή: αντιμετωπίζει
μια «νέα» μορφή προπαγάνδας, νέους όρους…
Και ξανά από την αρχή…
Οι βασικοί
μέτοχοι της Πλανήτης Α.Ε. δεν
χρειάζεται, βέβαια, να καταφύγουν σε
τέτοιου είδους αναλύσεις. Διάολε! Μετά από
δυόμισι χιλιάδες χρόνια εμπειρίας στη
διαχείριση της «εταιρείας» κάτι έχουν
μάθει. Δεν χρειάζεται πια να περιμένουν
από τον εχθρό την διατύπωση ενός λόγου
ενάντιου στον δικό τους: οργανώνουν οι
ίδιοι και τον αντίλογο.
«Στοιχειώδες,
δόκτωρ Γουώτσον!»
Ας πάρουμε ένα
απλό παράδειγμα: παγκοσμιοποίηση. Τι
ακριβώς σημαίνει ο όρος;
«Παγκοσμιοποίηση:
η δημιουργία μιας παγκόσμιας οικονομικής
ζώνης, μιας παγκόσμιας αγοράς, όπου τα
προϊόντα θα κινούνται ελεύθερα. Επίσης η
μετατροπή της οικουμένης σε μια ενιαία
οικονομική, πολιτική και πολιτιστική
επικράτεια.» [Λεξικό Μπαμπινιώτη]
Ας πάρουμε το
οικονομικό σκέλος του όρου. Το ποσοστό των
εμπορευματικών εξαγωγών σε ολόκληρο τον
κόσμο αντιπροσωπεύει, σήμερα, το 15% του
παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ το 1913 ήταν ήδη το 13%. Η
κλίμακα των εξαγωγών στις αναπτυγμένες
οικονομικά χώρες της Δύσης έφτασε στο
υψηλότερο σημείο σχεδόν παντού, μόλις πριν
από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μία πλευρά
της ενιαίας οικονομικής επικράτειας
βρίσκεται, λοιπόν, σχεδόν εκεί που
βρισκόταν και πριν από εκατό χρόνια. Οι
επενδύσεις μιας χώρας στο εξωτερικό;
Σχεδόν παντού είναι μικρότερες [ποσοστιαία]
εκείνων προ 100 ετών. Τι απομένει; Η κίνηση
κεφαλαίων και οι χρηματιστηριακές
επενδύσεις. Αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση
με την ενιαία οικονομική επικράτεια.
Πρόκειται απλά για μεθοδευμένο
πλιάτσικο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για την ενιαία [παγκόσμια]
πολιτική επικράτεια αρκεί το παράδειγμα
των εκάστοτε κυβερνήσεων των ΗΠΑ όσον
αφορά τη συμπεριφορά τους στη διεθνή σκηνή,
όταν, κατά το δοκούν ή το συμφερότερον,
πράττουν αυτό που θέλουν. Η πρακτική του
τσαμπουκά δεν συνιστά πολιτική επικράτεια,
αλλά υποδούλωση των πάντων στη θέληση του
ισχυρού.
Και ας
περάσουμε στο τρίτο σκέλος, το πολιτιστικό,
βλέποντας έναν καινούργιο ορισμό για την
παγκοσμιοποίηση, από το κοινωνιολογικό
λεξικό του Blackwell:
«Παγκοσμιοποίηση
είναι η διαδικασία εκείνη μέσω της οποίας
όλο και περισσότερο οι λαοί του κόσμου
δένονται ο ένας κοντά στον άλλο σε μια και
μοναδική κοινωνία.»
«Δένονται»,
δηλαδή, ομογενοποιούνται, πολτοποιούνται,
μεταβάλλονται σε φορείς του ίδιου –κοινού–
«πολιτισμού», σε ίδιου τύπου πολιτικά «υποκείμενα»,
σε οικονομικές «οντότητες» υποκείμενες
στους ίδιους ενιαίους «νόμους της
ελεύθερης αγοράς».
Για να
περιγραφεί, ωστόσο, αυτό το φαινόμενο δεν
χρειαζόταν η χρησιμοποίηση ενός νέου όρου.
[Η «παγκοσμιοποίηση» εντάχθηκε για πρώτη
φορά στα λεξικά το 1970.] Αρκεί ένας παλιός,
καλός, όρος: κατάκτηση. Αν, δε, λάβουμε
υπόψη μας και μία σειρά άλλων φαινομένων,
που έπονται της κατάκτησης, όπως ισοπέδωση,
λεηλασία, καταστολή, τότε όχι μόνον
έχουμε έναν ακόμα –ακριβέστερο– ορισμό
του όρου παγκοσμιοποίηση, αλλά και μία
πληρέστερη εικόνα για το τι συμβαίνει
σήμερα γύρω μας, σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Εξάλλου, αν δεν απατώμαι, ο όρος «παγκοσμιοποίηση»
άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως μόλις
την τελευταία δεκαετία, αντικαθιστώντας
τον όρο «νέα τάξη πραγμάτων», που είχε
χρησιμοποιηθεί από τον πρόεδρο Τζωρτζ
Μπους Α΄ το 1990, την περίοδο του Α΄ Πολέμου
του Κόλπου. Κι αυτό συνέβη επειδή ο όρος «νέα
τάξη πραγμάτων» ήταν «συναισθηματικά
φορτισμένος». Είχε χρησιμοποιηθεί
ευρύτατα ήδη από την εποχή των δύο μεγάλων
επαναστάσεων του 18ου αιώνα – της
Αμερικανικής και της Γαλλικής. Ας
θυμηθούμε, για παράδειγμα, τη φράση «Novus Οrdο
Seclorum» (Νέα Τάξη εις τους αιώνες), που
υπάρχει στην Μεγάλη Σφραγίδα των ΗΠΑ και
είχε εγκριθεί από το Κογκρέσο των ΗΠΑ τον
Ιούνιο του 1782 και που από το 1935
απεικονίζεται στο χαρτονόμισμα του ενός
δολαρίου…
Έτσι, μόνον
κλαυσιγέλωτα προκαλούν διάφορες συνάξεις,
όπως εκείνη του Παγκόσμιου Κοινωνικού
Φόρουμ [3ο κατά σειρά, φέτος, στο
Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, 23-28
Ιανουαρίου, http://www.portoalegre2003.org/],
όπου διάφοροι κυβερνητικοί και, κυρίως, «μη»
κυβερνητικοί συναντήθηκαν με κύριο
αντικείμενο «τις παγκόσμιες ανισότητες,
την αποφυγή του πολέμου, την ειρήνη και τη
δημοκρατία»…
Κλαυσιγέλωτα,
αν όχι θυμηδία, επειδή, βλέπετε, και οι
χορτάτοι αυτού του πλανήτη έχουν «κοινωνικές
ευαισθησίες». Και επειδή δεν είναι πια «in»
να συγκρούεται κάποιος με τον πανταχού
παρόντα μπαμπούλα του –όποιου– κράτους,
που καταπατά ακόμα και στοιχειώδεις
έννοιες δικαίου μόνον και μόνον για να
εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της «ντόπιας ή
της ξένης ολιγαρχίας», για να γίνουμε και
λίγο retro, προτιμά να οικοδομήσει μια καλή
καριέρα ως στέλεχος κάποιας «Μη»
Κυβερνητικής Οργάνωσης, που –φυσικά!–
χρηματοδοτείται αδρά από την κυβέρνηση,
στην οποία κατά τα άλλα δεν περισσεύουν
χρήματα για «κοινωνική πολιτική», διότι…
Υπάρχει
δημοκρατία σήμερα στον πλανήτη; Και αν ναι
πού; Νωπό είναι ακόμα το παράδειγμα της
καλπονοθείας, που έλαβε χώρα πριν από 15
μήνες, στη «χώρα της ελευθερίας και της
δημοκρατίας». Οπότε…
Και γιατί ακριβώς
δεν υπάρχει ειρήνη; Μήπως γιατί δεν
διαδηλώνουν αρκετοί στους δρόμους «υπέρ
της»;
Όσο για τις «παγκόσμιες
ανισότητες», ας το αφήσουμε καλύτερα. Λες
και ο μαύρος του Χάρλεμ ή ο ισπανόφωνος του
Λος Άντζελες πεινάει λιγότερο από τον
πτωχό της Μόσχας ή τον άνεργο του Μπουένος
Άιρες…
Μπουένος Άιρες.
Αργεντινή [http://argentina.indymedia.org].
Βραζιλία. Βολιβία [http://bolivia.indymedia.org/].
Βενεζουέλα. Ισημερινός. Μεξικό. Κολομβία…
Η Λατινική Αμερική αποτελεί σήμερα τη μαύρη
τρύπα της «παγκοσμιοποίησης». Αφού «κατάπιε»
κάθε είδους φαιά προπαγάνδα –από την «αναχαίτιση
του ερυθρού κινδύνου» και την οικονομία
της «ελεύθερης αγοράς» και το «λιγότερο
κράτος» ως την «παγκοσμιοποίηση» και την «κοινωνία
των ίσων ευκαιριών»– γυρεύει σήμερα τις
δικές της απαντήσεις, στα δικά της
προβλήματα. [Και εκπλήσσει.] Και μοναδικό
εφόδιο το αγαθό που πάντα περίσσευε σε
όλους τους ανθρώπους και σε όλες τις χώρες
νοτίως του Ρίο Γκράντε: την αξιοπρέπεια.
Αλλά, θα
συνεχίσουμε…
|
