fizika | hemija | matematika | biologija | geografija | iskri na mudrosta | Dobitnici na Nobelova nagrada | Misterii |
![]() |
BIOLOGIJA |
![]() |
Br. |
Data |
Tema |
Ispra}a |
Zemja |
|
1 |
17.10.01 |
|
VladislavVelkovski |
Makedonija |
|
Kliknete za da ja vidite slikata |
![]() |
||||
2 |
29.01.2004 |
Klon |
Zorana Sokolovska I-3 Gimnazija"Kiril Pej~inovi~" TETOVO |
Makedonija | |
|
Klon
e organizam ili grupa na organizmi, dobieni od drug organizam so
neseksualen reproduktiven proces.Zborot klon se upotrebuva za kletki
kako i za organizmi,pa grupa od kletki
dobieni od edna kletka isto taka se vika klon.Naj~esto ~lenovite
na klonot se identi~ni vo nivnite nasledni karakteristiki koi se vo
nivnite geni-isklu~ok se razliki koi se predizvikani od
mutacija.Identi~nite bliznaci,na pr.,{to nastanale so podelba na edna
oplodena jajce-kletka,se ~lenovi na klon ; me|utoa neidenti~nite
bliznaci {to nastanale od dve razli~ni oplodeni jajce-kletki,ne se
klonovi.Osven organizmite kako bakteriite i cijanobakteriite,i nekoi
drugi prosti organizmi,kako protozomite,algite i nekoi vidovi kvasec se
razmno`uvaat so klonirawe.No i nekoi vi{i organizmi kako
gluvar~eto ili pak jasikata se razmno`uvaat so klonirawe. So
novite prednosti vo
genetskoto in`enerstvo ,nau~nicite mo`at da odvojat gen ili grupa geni
od eden organizam i da go razvijat vo drug organizam koj pripa|a na
nekoj drug vid.Vidot {to e izbran kako prima~,naj~esto e vid {to mo`e da
se razmno`uva neseksualno kako bakteriite ili kvasecot.Na ovoj na~in e
ovozmo`eno klonirawe na organizmi ili kletki {to gi sodr`at istite
strani geni.Zatoa {to bakteriite ili kvasecot se delat brzo,ovie metodi
pravat mo`nost za produkcija na mnogu kopii na eden gen.Ovie kopii mo`at
da se izdvojat i da se prou~uvaat.Ovaa tehnika e nare~ena klonirawe
zatoa {to gi koristi klonovite na kletkite ili na organizmite. Identi~nite-bliznaci
`ivotni mo`at da bidat isto taka proizvod na klonirawe na toj na~in {to
embrionot u{te vo fazata na razvitokot }e se otstrani od matkata i
razdvoi i sekoj del oddelno se smesti vo surogat matka.Cica~ite kako
gluvcite i ovcite se razmno`uvani po ovoj metod koj se narekuva
"delewe na embrionot". Drug
razvitok e pronajdokot deka celoto jadro koe sodr`i vo sebe hromozomi,
mo`e da se zeme od edna kletka i da se stavi
vo oplodena jajce-kletka ~ie {to jadro ve}e e otstraneto.Delbata
na jajce-kletkata pridonesuva i delba na jadroto,~ii pak jadra-potomci
mo`at da bidat smesteni vo drugi jajce-kletki.Po nekolku vakvi
transferi, jadroto mo`e da bide sposobno za naso~uvawe na razvitokot na
jajce-kletkata vo kompletno
nov organizam koj e genetski identi~en
so organizmot ~ie jadro be{e zemeno.Ovaa tehnika na klonirawe e
vo teorija sposobna za
produkcija na golem broj
genetski identi~ni edinki.Eksperimentite na `abi i na gluvci ,pri
koi e koristena ovaa tehnika poka`uvaat golem uspeh. Kloniraweto
na vi{i cica~i vo fazata na raniot embrionski razvitok,pak, pretstavuva
pote`ok predizvik.Genite vo kletkata
vo najraniot stadium na embrionskiot `ivot davaat soznanie koe
ovozmo`uva kletkite da se razvijat vo bilo koj del na teloto.No,
skepticite imaat teorija
deka koga edna{ kletkite }e formiraat oddelen del od teloto , tie ja
gubat sposobnosta da go rekonstruirat celiot organizam od genetskite
sostojki na jadroto. Kako
i da e ,na petti juli 1996 god., tim od {kotski nau~nici go proizvedoa
prvoto `ivo ra|awe na zdrava ovca klonirana od vozrasen cica~.Timot zel
par~e ko`a od vimeto na ovca-daritel (ovca A) i ovie kletki bile
privremeno osiroma{eni od hranlivi sostojki so cel da se zabavi
razvitokot na kletkata.Neoplodenata jajce-kletka bila odstraneta
od vtorata ovca (ovca B), a i materijalot od jadroto bil otstranet so
cel da se eliminiraat genetskite karakteristiki na daritelot na
jajce-kletkata.Kletkita od ko`ata od
ovcata A ({to go sodr`i jadroto so genetskiot materijal) e soedineta
so neoplodenata jajce-kletka od ovcata B.Jajce-kletkata koja sega
sodr`i geni, zapo~nuva so deleweto i
se smestuva vo matkata na surogat majkata (ovca C). Embrionot se
razvil normalno i vo
fevruari 1997 god. ovcata nare~ena Doli be{e zapoznaena so svetot so
mnogu fanfari.Iako Doli najmnogu gi ima{e genetskite karakteristiki na
ovcata A, taa sepak ne e vistinski klon.Ne site geni na `ivotnoto bile
najdeni vo jadrata na kletkite.Imalo odreden broj na geni koi se nao|ale
vo mitohondriite, nadvor od jadroto, vo citoplazmata na kletkata. Vo
slu~ajot na Doli nekoi od ovie geni bile dobieni od jajce-kletkata na ovcata B. Kreacijata
na Doli pretstavuva nesporedliva
i edinstvena prednost na
tehnologijata na klonirawe,no neizbe`en e po~etokot na i ~ovekovoto
klonirawe.Premnogu se neuspesi vo kloniraweto na `ivotnite za da se
eksperimentira so klonirawe na lu|e,zaklu~ok e na svetskata nau~na
javnost.Za da se klonira ~ovek treba da se presadat jadra od stotina
jajce-kletki,{to bi gi dale petnaesetina `eni,a embrionite bi morale da
se razvivaat vo 30 primatelki.Toa zna~i za edna li~nost uspe{no da se
klonira potrebni se 50 `eni.Fakt e deka edno od pette rodeni klonirani
gluvci e nenormalno i po ra|aweto umira.Koja bilo metoda so koja edno od
pette deca bi bilo nenormalno ili brzo bi umrelo, e
nedozvolena.Kloniranite `ivotni vo pove}eto slu~ai se so te{ki
deformiteti ,so slab imunolo{ki sostav,brzo stareat,a kaj tie {to
pre`ivuvale nekolku dena se pojavuvaat mnogubrojni anemii, slabosti na
xigerot, vospalenie na belite drobovi, debelina itn.Vo petokot na 14
fevruari 2003 izvr{ena e evtanazija, ubiena e ovcata Doli" koja
stekna "svetska slava" so faktot deka be{e prviot cica~ koj
be{e kloniran.Ubistvoto e napraveno od milosrdie sprema nejzinite maki
– taa be{e bolna.Deformaciite na kolkovite
se prenesoa na celite noze.Lekarite procenile deka stanuva zbor
za progresiven artritis.Medicinarite, isto taka, procenija deka kaj nea
do{lo do predvremeno stareewe na kletkite.Doli ima{e {est i pol godini,a
prose~niot `ivoten vek kaj nejziniot rod e od 11 do12 godini.Ova se zema
kako fakt deka kloniraweto
vo sebe ima vgradena anomalija, t.e. geneti~ki sozdava "bliznaci so
seriozni zdravstveni problemi". Celta
na genetskoto in`enerstvo e sozdavawe na kletka (organizam) so soodvetna
kombinacija na geni, {to ne samo sozdava opredeleni korisni
svojstva,tuku da se naso~i zgolemuvaweto na produkcijata na biohemiski
materii korisni za ~ovekot. Ova e ubavo, no objavuvaweto deka e rodeno
prvoto klonirano bebe zagri`uva.Toa
zna~i deka }e se proizveduvaat kopii na lu|e kako na industriska
lenta.Postapkata na klonirawe garantira razvitok na identi~en klon so individuata od koja poteknuva jadroto. Vo
javnosta e objaveno deka francuzinkata d-r Brigitte Boisselier koja doktorirala fizikalna hemija vo Dijon, vo tajni labaratorii za 200.000 dolari klonirala zaginati deca.Toa go
rabotela vo dr`avi kade kloniraweto ne e zabraneto.D-r Bri`it,
direktorka na biotehnolo{kata firma "Klonaid", sopstvenost na
raelijanska sekta, objavila deka prva klonirala ~ovek.Taa vo
raelijanskata sekta se vklu~ila vo 1992 god.,~ii ~lenovi
veruvaat deka klu~ot na ve~niot `ivot e vo
kloniraweto."Klonaid" objavil deka vo SAD e rodeno klonirano
bebe koe go nosi imeto na prvata bibliska `ena-Eva.Duri i da e izmama
deka e rodena Eva,najverojatno vo skora idnina bi mo`elo da se rodi
klonirano ~ove~ko bitie.Me|utoa novosozdadenite deca samo fizi~ki }e
potsetuvaat na onie {to gi zagubile,a se zaborava deka vo genite
nedostasuva iskustvo, okolnosta vo koja }e rastat – ne{to {to se
ozna~uva kako du{a.Ako za kloniraweto na Doli bile potrebni 277 obidi,
toga{ za ~ovek e potrebno mnogu,mnogu pove}e.Sepak,za da se dobie
"kopija" na nekoj genijalen ~ovek,ne e dovolna samo genetska
{ifra,tuku e potrebno da se povtori eden cel `ivot.Potrebno e
da se klonira i iskustvo, a toa za sre}a, ne e vozmo`no. Ne mo`e da se `ivee po sekoja cena, a ,smrtta kako i ra|awe e priroden fenomen.Toj treba da se po~ituva i prirodno da se prifati.Tokmu zapo~natiot `ivot ne bi trebalo da se svede na zbir biohemiski reakcii,tkiva,kletki preku koi mo`e da se obezbedat golemi profiti.Kloniraweto e kopirawe.Ni{to ne mo`e stoprocentno da se kopira i zatoa kopiite se interesni ,no i bezvredni.Isto e i so klonot.Kloniraweto e kraen efekt na edna nemoralna civilizacija kade lu|eto bi se klonirale najmnogu za negativni celi. |