TROFE

En çok avcı bilir av ile ilgili olan her şey gibi trofesinin değerini. Baktıkça hatırlar onu elde etmek için harcadığı eforu, yaptığı mücadeleyi. Onu aradığı yerlerdeki doğayı, insanları, yaşadıklarını. Hatta onu avlamadan önce veya sonra vurmaya elinin varmadığı, ele geçirdikten sonra “büyümeli bu hayvan” diyerek livara atamadığı avlarını. Trofe övünç kaynağı olmasının yanı sıra doğanın armağanı bir hatıradır avcıya. 

Elde edilen ve avcı tarafından trofe değeri olduğuna hükmedilen güzelliğin doğal halini bozmadan korumak için çeşitli yöntemler var. Bu yöntemlerin bir çoğu profesyonelce yapılan zahmetli, beceri ve bilgi isteyen işlemler. 

Benim anlatacağım basit yöntem ise turna balığının kafasından bir trofe oluşturmak. Oldukça kolay.

Bundan dört yıl kadar önce tuttuğum irice bir turnayı temizlerken aklıma geldi. Denedim, oldu. Bu zamana kadar da görünümü bozulmadı. Turna kafasını alıp gözler, ensede kalan etler, yanaklar ve alt çenenin diş altlarında bulunan yatay kasları çıkarıyorum. Ben bu işi ucu sivri keskin bir bıçak, cımbız ve uç kısmını taşlayarak keskinleştirdiğim bir çay kaşığı vasıtası ile yapıyorum. Tabii ki bu işleri yaparken kafa üzerindeki deri, pullar ve dişlere zarar vermeden çalışmak gerekiyor. Etli kısımları mümkün olduğunca alınan kafayı doğal ince tuz ile dolduruyorum. Özellikle et çıkardığım kısımları tuz ile yavaşça ovup iyice temas etmesini sağlıyorum. Kafayı tamamen tuz ile doldurduktan sonra sığacağı kadar bir kap alıp tabandan beş cm. kadar tuz ile kapatıyorum. İçi tuz doldurulmuş kafayı üzerine yerleştirip, en üstüne kalan tuzu döküyorum. Kafayı tamamen tuza gömülmüş oluyor. Kap içindeki kafayı oda sıcaklığında bir hafta kadar bekletmek gerekiyor. Tuz hem kalan etleri pişiriyor, hem de suyu emerek biraz sertleşmeyi sağlıyor. 
 

Bir hafta sonra kafayı tuzdan çıkardığınızda kabın dibindeki biriken suyu sizde göreceksiniz. Mümkün olduğunca suyu alınmış ve tuzda pişirilmiş kafayı bir fırça yardımı ile tuz tanelerinden arındırıyorum. Bu aşamada bulabilirseniz bir fincan kadar boraxa ihtiyacınız olacak. Toz boraxı özellikle et çıkardığım kısımlara ovarak yediriyorum. Bütün kafayı boraxa buluyorum. Eğer borax bulamazsanız bu işlemi yine ince tabii tuz ile de yapabilirsiniz.Tamamen kurumaya bırakacağım kafayı solungaç kapak uçlarından bir tahtaya hafifçe sabitliyorum. Boraxlanmış ve son şekli verilmiş kafayı 5-6 gün kadar oda sıcaklığında ve açıkta bekletiyorum. Borax yerine tuz kullanırsanız 10 gün kadar gün bekletmeniz gerekecektir.

Doğal halinde olduğu gibi üst dudak kenarlarında ki dudak sonundaki kapakçıkları dışarı çıkarın. Göz çukurlarını birbirine eşit olarak ve kenarlarını temizleyin. Gözlerin üst kısımlarını yani alına bakan bir birine yakın kısmı biraz yukarı kaldırırsanız ifade daha yırtıcı olacaktır. Sıra geldi dişlere. Dişlerin yerinden oynaması veya yerinden çıkması canınızı sıkmasın. Bu bazen olabiliyor.Turnaya diş protezi yapmak kolay. Yerinden oynayan veya çıkan dişleri cımbız ile doğal durumuna getirip çene ile diş arasına bir damla japon yapıştırıcısı damlatın. Üzerine bir tuzlukta bulunan karbonattan az bir miktar serpin. Eskisinden sağlam olacaktır.

Unutmadan, iki detay daha. Vernikleme sırasında özellikle alt çenedeki iri dişler renk değiştirebiliyor. Bu dişlere daha çarpıcı bir görünüm vermek için kemik rengi oje ile boyayabilirsiniz. Göz çukurlarını içten koyacağınız uygun cisimlerle doldurabilirsiniz. 

Ülkemizde zamansız, denetimsiz ve bilinçsiz avcılık nedeniyle uluslar arası değerde trofe nitelikli turna yok gibi. Yine de doğa anadan ümit kesilmez, belki koynunda sakladığı toramanlardan biride size nasiptir.

AVINA DEĞER VERENLERE RASTGELSİN.
Kaynak:Tarık ERSAL