DİRENÇ
Devreye uygulanan
gerilim ve akım bir uçtan diğer uca ulaşıncaya kadar izlediği yolda
birtakım zorluklarla karşılaşır. Bu zorluklar elektronların geçişin
etkileyen veya geçiktiren kuvvetlerdir. İşte bu kuvvetlere DİRENÇ
denebilir. Kısaca
ohm ile gösterilir
İlk olarak
direncin tarifiyle başlayalım. Elektrik akımına karşı gösterilen zorluğa
direnç denir. Genel olarak "R" harfi ile sembollendirilir. Birimi ise "W"
Ohm' dur.Aşağıdaki gibi çeşitli sembollerle gösterilir. Ohm Kanunu Kapalı
Bir elektrik devresinde direnç ; devre gerilimi ile devreden geçen akımın
bölümüne eşittir,
Elektriksel devrelerde kullanılan direnç |
 |
Kapalı Bir elektrik devresinde gerilim; devre direnci ile devreden geçen
akımın çarpımına eşittir, Kapalı Bir elektrik devresinde akım; devre
gerilimi ile devre direncinin bölümüne eşittir,gibi üç sekilde ifade
edilir. Yeri gelmişken gerilim ve akımıda tanımlayalım:
Gerilim:Bir elektrik
devresinde, iki nokta arasındaki potansiyel farka gerilim denir.Gerilim
genellikle "U" harfi ile sembollendirilir,Fakat bazı kaynaklarda "E"
olarak da gösterilebilir.Birimi ise "V" Volt' tur. Akım:Bir elektrik
devresinde serbest elektronların bir taraftan diğer tarafa yer
değiştirmesidir.Bu yer değiştirme güç kaynağı içinde "-" den "+" ya doğru
olur,devre içinde ise "+" dan "-" ye doğru olur.Buna elektron akışı - akım
denir.Akım "I" harfi ile sembollendirilir,Birimi ise "A" Amper' dir.
Ohm Kanunun formülsel
ifadesi ise şöyledir; R = U / I Û W = V / A Direnç Şekilleri ve yapıları
Dirençler yapıldıkları malzemeye göre; 1. Karbon Dirençler , 2. Telli
Dirençler olarak ikiye, Kullanılışlarına göre ise:
1. Sabit Dirençler
2. Ayarlı Dirençler olarak ikiye ayrılırlar.
Dirençler şekildeki gibi
tasarlandıkları gibi farklı maddelerden farklı şekil ve bağlantılarla da
tasarlanabilirler;
Carbon Dirençler : Şekilde
görülen basit devre direncidir.
Güç Dirençleri :
Yüksek güçlü akımlar altında da rahatlıkla çalışırlar.
Potansiyometre : Üç
uçlu ayarlanabilir bir dirençtir.
Bu dirençlerin
hacimlerinin ufak olması ve sabitsel olarak kodlanabilmesi için renksel
direnç kodları oluşturulmuştur, aşağı da bu kodları inceleyip hesap yapan
siteler mevcuttur;
4 Bandlı Direnç hesabı için: |
5 Bandlı Direnç hesabı için: |
Bu dirençlerin hacimlerinin
ufak olması ve sabitsel olarak kodlanabilmesi için renksel direnç kodları
oluşturulmuştur, aşağı da bu kodları inceleyip hesap yapan siteler
mevcuttur;
Bir direncin iç yapısı |
 |
1 . Sayi 2 . Band
2 . Sayi 3 .Band
Carpan 4 . Band
Tolerans
Renksiz +-20%
Gümüs x 0.01+-10%
Altin x 0.1+-5%
Siyah 0 1
Kahverengi11x 10+-1%
Kirmizi22x 100+-2%
Turuncu33x 1000
Sari44x 10000
Yesil55x 100000+-0.5%
Mavi66x 1000000+-0.25%
Mor77x 10000000+-0.1%
Gri88x 100000000
Beyaz99x 1000000000
|