ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ

ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ 2

(με αφορμή το ερώτημα επισκέπτη)

Είναι γνωστό τοις πάσι (στην επιστηµονική κοινότητα δηλαδή) ότι όταν λέµε «σύµπαν» εννοούµε το «χωροχρονικό συνεχές» που περιλαµβάνει όχι µόνο αυτά που υπάρχουν «τώρα» (δηλαδή κοντά-µας, γιατί το «τώρα» έχει νόηµα µόνο προσεγγιστικά, στην άµεση γειτονιά-µας, στο γήινο περιβάλλον-µας), αλλά κι αυτά που υπήρξαν βαθιά στο χρόνο (π.χ. τα quasars που ανέφερα πρωτύτερα), όπως κι αυτά που θα υπάρξουν (το «θα» από τη δική-µας σκοπιά) στο µέλλον. Όλα αυτά ανήκουν στο σύµπαν. Αυτό έχει γίνει γνωστό (αν κι όχι αµέσως κατανοητό) από τότε που διατυπώθηκε η θεωρία της γενικής σχετικότητας, που ενοποίησε το χώρο µε το χρόνο.

Είπε δηλαδή ότι δεν µπορούµε να έχουµε µόνο χώρο χωρίς χρόνο. Άρα καθώς προχωράς στο χώρο, προχωράς επίσης και στο χρόνο. Γιαυτό δεν είναι δυνατόν να πεις οτι «τώρα» το σύµπαν είναι παντού έτσι (σε όλο το χώρο-του), «µετά» το σύµπαν θα είναι αλλιώς (πάλι σε όλο το χώρο-του), κ.ο.κ. Δεν µπορεί να µεταφερθεί κανείς «τώρα» σε κάθε γωνιά του σύµπαντος ακαριαία, αυτό είναι που απαγορεύει η γενική σχετικότητα. Καθώς µεταφέρεσαι, αλλάζεις όχι µόνο τις συντεταγµένες του χώρου-σου, αλλά κ’ εκείνες του χρόνου στον οποίο βρίσκεσαι.

Αυτό που ρωτάω είναι γιατί παρουσιάζεις το παραπάνω ως δική-σου κεντρική ιδέα του «τελειωµένου χρόνου» όπως το λες, αφού γεννήθηκες µετά τον Αϊνστάιν, άρα η γενική σχετικότητα προηγήθηκε των ιδεών-σου. Εκτός αν δεν κατάλαβα καλά (πάλι) τί εννοείς..

Χ.Φ. (Ιαν 2008)

Κοίταξε, δεν έχω πρόβλημα να αναγνωρίσω ότι στο χώρο της επιστήμης έχει ήδη διατυπωθεί και είναι αποδεκτή μία δική μου άποψη. Το σίγουρο είναι ότι μέσα από συνηθισμένες παρατηρήσεις, με τις αναλύσεις ορισμένων γενικών εννοιών και με απλούς φιλοσοφικούς συλλογισμούς, που θα μπορούσε να κάνει ο οποιοσδήποτε, μπορώ και λέω την ίδια άποψη με αυτή που οι φυσικοί παρουσιάζουν σαν κορυφαία ανακάλυψή τους και σαν σκέψη που δεν μπορούσε να γίνει πριν από τη διατύπωση της θεωρίας της σχετικότητας, (μίας φυσικής θεωρίας που κανένας δεν έχει κατανοήσει καλά). Εάν είχαν κατανοήσει καλά τη θεωρία της σχετικότητας και τι σημαίνει αυτή στην πραγματικότητα και όχι μόνο τις μαθηματικές σχέσεις που προέκυψαν από τη θεωρία αυτή, τότε θα είχαν ανακαλύψει πιο γρήγορα τη σύνδεση των φαινομένων και μάλιστα θα τα παρουσίαζαν, όπως έχει γίνει στη θεωρία του τελειωμένου χρόνου (όπως την αποκαλώ).

Λ.χ. έριξα μία ματιά στο “χρονικό του χρόνου” του διάσημου αστροφυσικού Stephen Hawking” για να θυμηθώ μία παρόμοια άποψη με δική μου. Κάπου αναφέρει την άποψή του για τη δυνατότητα ενός πεπερασμένου αλλά όχι περιορισμένου χώρου και χρόνου. Παρουσιάζει τον υλικό κόσμο σαν να βρίσκεται στην καμπύλη επιφάνεια μιας σφαίρας για να εξηγήσει πως θα μπορούσε να γίνεται η διαστολή και η συστολή του σύμπαντος σε ένα “φανταστικό” χρόνο. Αυτή η άποψη του Hawking είναι σχεδόν η ίδια με αυτή που έχω σαν εικόνα εγώ μέσα στο μυαλό μου. Επειδή όμως εκείνος ξεκίνησε αυτή τη σκέψη από διαίσθηση και με τη φαντασία του, παίρνοντας σαν παράδειγμα το σχήμα των πλανητών, δεν έχει κατανοήσει καλά που οδηγεί μία τέτοια άποψη ούτε πως συνδέεται με ένα πλήθος φαινομένων και τι άλλο μπορεί να σημαίνει μία τέτοια κατανομή του Σύμπαντος επάνω σε σφαιρική επιφάνεια Τουλάχιστον όταν ανέφερε αυτή την άποψή του σαν υποψία σε εκείνο το βιβλίο, δεν είχε κατανοήσει καλά και γι' αυτό έγραψε:

“Θέλω να τονίσω ότι η ιδέα του πεπερασμένου αλλά όχι περιορισμένου χρόνου και χώρου είναι μόνο μια πρόταση: δεν μπορεί να αποτελεί συμπέρασμα κάποιας άλλης αρχής. Όπως συμβαίνει με κάθε φυσική θεωρία, η προέλευσή της ίσως οφείλεται σε αισθητικούς ή μεταφυσικούς λόγους, η επιβίωσή της όμως κρίνεται από τη δυνατότητά της να διατυπώνει προβλέψεις που να συμφωνούν με τις παρατηρήσεις”.

Όταν διάβασα αυτές τις σελίδες του βιβλίου του, σκέφτηκα πόσο διαφορετικά βρίσκεται αυτή η ίδια άποψη του Hawking μέσα στη δική μου σκέψη και πόση διαφορά υπάρχει στο τι καταλαβαίνουμε εγώ και εκείνος με αυτή την ίδια. Διότι στη δική μου σκέψη προέκυψε σαν συμπέρασμα από τη γενικότερη αρχή που εκείνος σαν επιστήμονας όχι μόνο δεν είδε αλλά αμέσως απέρριψε μία τέτοια δυνατότητα. Κατά τη μακροχρόνια επεξεργασία των συλλογισμών μου και της διαμόρφωσης των απόψεών μου, αυτή η ίδια άποψη συσχετίστηκε με άλλες παρατηρήσεις και με άλλα συμπεράσματα που προέκυψαν από άλλους συλλογισμούς και στη βάση μίας γενικότερης αρχικής άποψης. (Βλέπε και "Συνολικός Χρόνος και Μαθηματικά").

Γνωρίζω και φαντάζομαι ότι πολλές από τις σκέψεις μου και από τα συμπεράσματα που διατυπώνω πιθανό να έχουν εκφραστεί παρόμοια ή και τα ίδια από άλλους ερευνητές. Νομίζω, όμως, ότι ο τρόπος που προκύπτουν θεωρητικά μέσα από τις αναλύσεις των εννοιών και η αποκάλυψη σχέσεων ανάμεσα στα φαινόμενα προσδίδουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προκαλούν τουλάχιστον για ένα παιχνίδι με τις διατυπώσεις. Ιδιαίτερα για τις απόψεις που διαμόρφωσα με τη δική μου αναζήτηση και στοχασμό, θεωρώ πως οι απόψεις αυτές εκφράζουν ή αναδεικνύουν κάτι πρωτότυπο, όταν: έχουν διατυπωθεί κάπως διαφορετικά, όταν συνδέονται με διαφορετικές παρατηρήσεις, όταν εξάγονται νέες συνέπειες και όταν καταγράφονται με διαφορετική σημασία ανάμεσα στο σύνολο των διατυπωμένων απόψεων.

Σε μερικές περιπτώσεις, οι απόψεις που διαμόρφωσα με τη δική μου διανοητική προσπάθεια, αυτές οι ίδιες ακριβώς ενδέχεται να έχουν εκφραστεί από άλλους, σύγχρονους ή προηγούμενους χρονικά από εμένα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αναγνωρίζω την προτεραιότητα στους άλλους, αλλά εξακολουθώ να τις θεωρώ προσωπικές μου κατακτήσεις και κατακτήσεις της Φιλοσοφίας. Δεν είναι πάντα αρκετό να έχει καταγραφεί μία άποψη τυχαία, ασύνδετα, αβάσιμα και αποσπασματικά ανάμεσα σε πλήθος άλλων σκέψεων και συλλογισμών και υποβαθμισμένη σε λίγες σειρές χαμένες στους μεγάλους αριθμούς σελίδων. Η διατύπωση της ίδιας άποψης μπορεί να αποκαλύψει διαφορετικά νοήματα και στην πορεία, οι σκέψεις να διαφοροποιήσουν το αρχικό της νόημα της άποψης και την αρχική σημασία της.

Επειδή συμβαίνει πολλές φορές το αντίθετο, να παρουσιάζονται στον επιστημονικό χώρο σαν μεγάλες και νέες ανακαλύψεις, σκέψεις και απόψεις που έχουν γίνει παλαιότερα ή θα μπορούσαν να είχαν γίνει, γι' αυτό το λόγο έχω ροπή να αναδεικνύω τις παλαιότερες απόψεις και προσπάθειες. Τις ανασύρω και τις επικαλούμε για να ενισχύσω και να συμπληρώσω τις δικές μου απόψεις, αλλά τις ξεχωρίζω μέσα σε εισαγωγικά για να τις αποδώσω στους συγγραφείς ή στους πνευματικούς δημιουργούς τους.

Καθώς πρόσεχα μήπως παρουσιάσω για δικές μου κάποιες θεωρίες, οι οποίες ίσως έχουν υποστηριχθεί και διατυπωθεί από άλλους, σκέφτηκα ότι πολλοί αγνοούν ή αδιαφορούν για τις δικές μου απόψεις. Σκέφτηκα, ότι αυτοί που γράφουν την ιστορία και όσοι πρωταγωνιστούν στις εξελίξεις δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις προσπάθειες και τις απόψεις ενός άσημου και "ξεκάρφωτου" στον οικείο ερευνητικό χώρο τους. Όπως τα αθλητικά ρεκόρ που καταγράφονται επισήμως, παρά το γεγονός ότι σημειώνονται μεγαλύτερες επιδόσεις σε τυχαίες προσπάθειες και σε ανεπίσημους αγώνες. Παρόμοια, εκείνοι που καταγράφουν τις επιστημονικές και τις φιλοσοφικές εξελίξεις συνήθως αγνοούν ή δεν συμπεριλαμβάνουν τις επιτυχίες και τις πρωτότυπες προσεγγίσεις, οι οποίες δεν προβλήθηκαν και δεν δημοσιοποιήθηκαν όπως θα ήθελαν.

Τονίζω, ότι στο χώρο της φιλοσοφίας, που η ανθρώπινη σκέψη αναζητάει ελεύθερα με όλη την εμπειρία της και επιχειρεί συνολικές απαντήσεις για πλήθος ζητημάτων, έχουν επιτύχει τεράστια άλματα από τα προχριστιανικά χρόνια και ιδιαίτερα οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Μία τέτοια μεγάλη επιτυχία είναι η αποκάλυψη της σχετικότητας όλων των ιδιοτήτων των υλικών πραγμάτων και όχι μόνο του χώρου και του χρόνου. Κάτι ακόμα που μας συνηθίζουν οι επιστήμονες είναι να θεωρούν νέες και μεγάλες ανακαλύψεις, τις διορθώσεις και την απόρριψη των δικών τους λαθών. Η διχαστική αντίληψη για το χώρο και το χρόνο καλλιεργήθηκε επί αιώνες από τη φυσική (στη μηχανιστική της ανάπτυξη), όπως και η μεταχείριση της έννοιας του “χρόνου” αποσπασμένης από τα πράγματα.

(Ο Αριστοτέλης με την καταπληκτική οξύνοια του, κατέγραψε πολλές σκέψεις για την έννοια του χρόνου, από την εποχή που οι επιστήμες μόλις ξεκινούσαν. Σε μία από αυτές ανέφερε μία τέτοια απόσπαση της έννοιας του χρόνου, όπου οδηγεί σε απροσεξίες. “Κάθε μεταβολή είναι ταχυτέρα ή βραδυτέρα, ο χρόνος όμως όχι'” (Φυσικά, σ189, Πάπυρος). Πιο πέρα ό ίδιος προβληματιζόταν: “Μπορεί πάλιν εις κανένα να παρουσιασθή και η απορία ποίας κινήσεως είναι ο χρόνος αριθμός. Είναι αριθμός οποιασδήποτε κινήσεως; Διότι μέσα εις τον χρόνο γίνονται ταυτοχρόνως και γένεσις και φθορά και αύξησις και αλλοίωσις και τοπική μετακίνησις. Καθ' όσον λοιπόν υπάρχει κίνησις, εις την μέτρησιν αυτήν υπάρχει ένας αριθμός εκάστης κινήσεως. Δι' αυτό ο χρόνος είναι αριθμός της κινήσεως του συνεχούς γενικά, όχι κάποιας κινήσεως. Είναι όμως γεγονός ότι μέσα εις το ίδιο νυν, πραγματοποιούνται κινήσεις πολλών πραγμάτων, κινήσεις που θα πρέπει αντιστοίχως να έχουν το αριθμό των.” (Φυσικά, σ211, Πάπυρος)