สื่อจ๊ะ

รู้ตัวไหมว่ามีพลังขนาดไหน? ในสังคมข้อมูลข่าวสาร หรือสังคมความรู้ที่สังคมไทยมุ่งจะไปให้ถึงอยู่ทุกวันนี้ สื่อในฐานะเป็นช่องทางของข่าวสารความรู้ย่อมมีความสำคัญมากทีเดียว เพราะถ้าช่องทางนี้ปิดหรืออุดตันข่าวสารข้อมูลก็ไหลเวียนไม่ได้ ความรู้ก็ไม่เกิด แล้วจะไปถึงปัญญากันได้อย่างไร?

สื่อคงเคยได้ยินเรื่องเทคโนโลยีการโคลนนิงมาแล้ว เขาโคลนกันทุกอย่างตั้งแต่แกะยันหูมนุษย์ เขายังหวังกันว่าจะโคลนมนุษย์ขึ้นมาให้ได้สักวัน แต่รู้ไหมจ๊ะ นักวิทยาศาสตร์เขายังส่ายหัวดิก จะมาหวังอะไรกับการโคลนนิง เขาโคลนพระพุทธเจ้าไม่ได้หรอกจ้ะ คงต้องรออีกหลายสิบปีทีเดียว การโคลนนิงทางสังคม Social Cloning นั้นทำง่ายกว่าเสียอีก อยากให้พลเมืองเป็นอย่างไร ก็ใช้สื่อสารมวลชนให้เป็นประโยชน์ เร็วกว่า มีประสิทธิภาพกว่า แถมยังถูกกว่าเสียอีก

คำว่า "สื่อสารมวลชน" นี่ รู้สึกจะผิดเพี้ยนความหมายไปสักหน่อย ก็การสื่อสาร มันต้องประกอบด้วยการสื่อสารระหว่างผู้สื่อสาร และผู้รับสาร ทั้งสองทางนี่นะ แต่ "สื่อสารมวลชน" นี่มันเป็นการสื่อสารทางเดียวนี่นา สื่ออยากให้ใครรู้เรื่องอะไรสื่อก็เป็นคนเลือกเองอยู่ตลอดเวลาไม่ใช่หรือ? ผู้รับสารอย่างฉันมีสิทธิ์เลือกได้หรือเปล่า? รู้สึกจะเลือกได้แค่ว่าจะคบกับสื่ออีกต่อไปหรือไม่ก็เท่านั้นเอง

สื่อจะแคร์ฉันหรือเปล่าล่ะ ดูเหมือนคนที่สื่อบอกว่าอยู่ได้เพราะเขาน่ะ ชื่อ "สปอนเซอร์" เขารวยนักหรือจ๊ะ? ฉันได้ยินคนเขาลือว่าถ้าเขาถอนโฆษณาออกสื่ออาจจะเจ๊งก็เป็นได้ ไหนว่าเอาเข้าตลาดหุ้นแล้ว เจ้าของหุ้นเขาไม่เหลียวแลกันเลยหรือ แล้วทำไมไม่ให้ผู้รับสารอย่างฉันอุปถัมภ์ล่ะจ๊ะ คนธรรมดาอย่างฉันมีมากมาย ทำอะบองนม็องต์กันดีไหม อิสรภาพของเธอราคาเท่าไหร่? ลองไปคำนวณดูนะ ฉันไม่ใช่ชายพจน์ แต่เพื่อปัญญาความรู้ของสังคม คงมีชายพจน์จำนวนมากพอ ที่จะลงทุนร่วมกันซื้อตัวพจมานจากบ้านโคมเขียวน่ะ อะบองนม็องต์รายปี รายครึ่งปี ก็ว่ากันไป ได้เงินก้อนมาหมุนอีกต่างหาก ไม่ดีหรือ?

เคยได้ยินคำว่า "โสภิณี" บ้างไหม? คำนี้สวยมากเลยนะ เพราะให้ภาพชัดมากเลย คนโบราณท่านเก่งจริง ท่านหมายถึงคนที่ขายตัวเพื่อหาเลี้ยงชีพที่เป็นมิจฉาทิฏฐิ ทุกคนก็หาเลี้ยงชีพกันทั้งนั้น บ้างก็ใช้แรงกาย บ้างก็ใช้แรงสมอง บ้างก็ใช้ร่างกายตัวเอง แต่ถ้าปราศจากศีลธรรมจรรยากำกับเมื่อไหร่ ก็กลายเป็นโสภิณีทั้งนั้น ไม่ว่าจะโสภิณีทางการเมือง โสภิณีทางวิชาการ สื่อโสภิณี ฯลฯ พวกเราคงไม่มีใครอยากเป็นโสภิณีกันหรอก แต่ถ้าไม่ระวังก็เป็นได้ สื่อเป็นมิตรกับฉัน เป็นญาติพี่น้องกับฉัน เพราะเราต่างเป็นองคาพยพของสังคมร่วมกัน มีปัญหาอะไร พวกเราช่วยเหลือกันได้นะ สื่อคงไม่เข้าตาจนเสียทีเดียว

คำว่า "ความเป็นกลาง" ของสื่อ เธอนิยามไว้ว่าอย่างไรกันบ้างจ๊ะ ทำไมข่าวการเมือง ถึงได้สัมภาษณ์พรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาลมากกว่าฝ่ายค้านนัก มีคนจับเวลากันบ้างไหม วัดจำนวนบรรทัดของข่าวที่นำเสนอกันบ้างไหม ที่เยอรมันเขาไม่ยอมกันหรอกนะนี่ถ้าพรรคการเมืองไหนได้เป็นข่าวมากกว่า แล้วเคยนั่งสำรวจกันไหม ว่าเสนอข่าวของเดรัจฉานหรือโมฆบุรุษ มากกว่าข่าวของอริยบุคคลหรือสัปปุรุษหรือเปล่า? ไม่ห่วงลูกหลานกันบ้างหรือจ๊ะ? ตัวอย่างที่ลูกหลานเห็นควรจะเป็นอย่างไรกันหรือ? นักวิจัยด้านสื่อเขาเคยบอกบ้างไหมว่าข่าวแบบไหนควรหลีกเลี่ยง เพราะเป็นการชี้นำพฤติกรรมมนุษย์ คนโต ๆ แล้วไม่ต้องห่วงหรอกจ้ะ แต่เด็กนี่สิ เธอไม่เอ็นดูพวกเขารึ บุหรี่ยังห้ามโฆษณา ฉากสูบบุหรี่ก็ยังเซ็นเซอร์ กลัวเด็กสูบบุหรี่ แล้วทำไมภาพข่าวฆาตกรรม สงครามที่มนุษย์เข่นฆ่ากัน หรือการผรุสวาทผ่านคำพูด หรือเอสเอ็มเอสที่เข้ามาร่วมรายการ ทำไมถึงให้เด็กดูได้จ๊ะ หรือเด็กไทยมีวัคซีนป้องกันสิ่งเหล่านี้ได้ดี บอกเคล็ดหน่อยสิ ไม่แอบเอาไปจดลิขสิทธิ์หรอก ถือว่าเป็นวิทยาทานหน่อยนะ

สื่อเคยคิดบ้างไหมจ๊ะ ว่าตัวเองก็มีสติปัญญา จบการศึกษาสมัยใหม่กันมาทั้งนั้น สื่อไม่ใช่ไมโครโฟน ไม่ใช่ลำโพงขยายเสียง เพราะสื่อมีชีวิตมีจิตใจ ลองออกกำลังกายทางสมอง พิจารณาไตร่ตรองเลือกคนที่จะเอาไมโครโฟนไปจ่อดีไหม สื่อไม่จำเป็นต้องเอาอำนาจของตัวเองไปไว้ในมือเขา แล้วฟังเขาพ่นน้ำลายนี่นา คิดถึงหัวจิตหัวใจคนฟังคนอื่นบ้าง คนรับสารเขาแยกได้นะ ว่าสื่อถูกบังคับให้เสนอข่าวยัดเยียดหรือเปล่า ก็ถ้าเนื้อข่าวมันเหมือนกันเด๊ะทุกเจ้า มันก็ข่าวสั่งให้เสนอ หรือถ้าเอสเอ็มเอสแสดงความเห็นมันเห็นซ้ำๆ จะเลือกนำเสนอทำไม ไม่ตื่นเต้น ไม่น่าสนใจสักนิดเดียว – มีแต่คนสงสารและเวทนาสื่อกันนะ

จะว่าไป พวกเราก็มีสติปัญญาใกล้เคียงกันแหละ มีความคิดความอ่านใกล้เคียงกัน มีรสนิยมใกล้เคียงกัน ก็เราเป็นผลผลิตของสังคมเดียวกันนี่ แต่ฉันเห็นว่าเราไม่จำเป็นต้องคิดเหมือนสื่อ สื่อเสนออะไรมาอย่ามาคิดแทนฉันก็แล้วกันว่าฉันจะชอบ ขอเสียทีเรื่องอ่านหัวใจผู้บริโภค แน่ใจหรือว่าอ่านถูก แน่ใจหรือว่าฉันอยากดูรายการบันเทิงประเภทหัวเราะกรามค้างจนตาย อ่านหรือดูข่าวที่ต้องขบเขี้ยวเคี้ยวฟันอยากฆ่าใครสักคน อาหารสมองฉันก็อยากได้นะ ไม่งั้นสมองคงลีบไปหมด แล้วทำให้ฉันรักคนอื่น ชื่นชมคนอื่น เห็นความเป็นมนุษย์ของคนอื่น และเรียนรู้มากขึ้นไม่ได้หรือ ฉันไม่ได้เลิกเรียนรู้ตั้งแต่จบจากโรงเรียนนี่ และมนุษย์ไม่ได้เกิดมาเพื่อรับข่าวสารจากสื่อแล้วหัวเราะ หรือเคียดแค้นชิงชัง ได้โปรด - มาโคลนปัญญาให้กับฉันเถิด

สื่อเป็นพวกฉันไม่ใช่หรือ จะเห็นคนอื่นดีกว่าฉันไปได้อย่างไร ฉันไม่ถือสาเรื่องที่ผ่านมาหรอก และยกโทษให้เธอได้เสมอ แล้วถ้าฉันเคยอ่านหนังสือวันละ ๘ บรรทัดอย่างที่สำนักงานสถิติแห่งชาติเคยทำสถิติมา สื่อก็ยกโทษให้ฉันด้วยนะ ที่เป็นผู้บริโภคข่าวสารที่แย่มาก นั่นคือ ไม่สนใจข่าวสารเอาเสียเลย หรือไม่วิเคราะห์ข่าวสารเลย รับมาทั้งดุ้น พอเสพเข้าไปแล้วไม่ย่อย เป็นพิษ ปวดเหมือนราหูถูกเสกพระจันทร์เข้าท้อง ก็โทษสื่ออยู่ร่ำไป เอาเป็นว่า เรามาอโหสิกรรมต่อกันก็แล้วกัน แล้วเริ่มความสัมพันธ์กันใหม่แบบเกื้อกูลซึ่งกันและกันเถอะนะ นะ สื่อนะ

รักเธอไม่มีใครเสมอเหมือน

ฉัน – กัลยาณมิตรแห่งสื่อ

๒ ธันวาคม ๒๕๔๗