บทที่ ๒๕ แก้ไอและขับเสมหะ

๒๕.๑ ขิง
ใช้ฝนกับน้ำมะนาว แทรกเกลือเล็กน้อย
ใช้กวาดคอหรือจิบบ่อย ๆ

๒๕.๒ ดีปลี
ใช้ผลแก่แห้งประมาณครึ่งผล
ฝนกับน้ำมะนาวแทรกเกลือ
กวาดคอหรือจิบบ่อย ๆ

๒๕.๓ เพกา
ใช้เมล็ดครั้งละครึ่งถึง ๑ กำมือ
(หนักหนึ่งกรัมครึ่ง ถึง ๓ กรัม)
ใส่น้ำประมาณ ๓๐๐ มิลลิมิตร
ต้มไฟอ่อนพอเดือดนานประมาณ ๑ ชั่วโมง
กินวันละ ๓ ครั้ง

๒๕.๔ มะขาม
ใช้เนื้อในฝักแก่หรือมะขามเปียกจิ้มเกลือกินประมาณพอสมควร

๒๕.๕ มะแว้งเครือ
ใช้ผลแก่สด ๕ ถึง ๑๐ ผล โขลกพอแหลก
คั้นเอาแต่น้ำ ใส่เกลือกินบ่อย ๆ หรือใช้ผลสดเคี้ยว
แล้วกลืนทั้งน้ำและเนื้อ กินบ่อย ๆ จนกว่าอาการจะดีขึ้น

๒๕.๖ มะแว้งต้น
ใช้เช่นเดียวกับมะแว้งเครือ

๒๕.๗ มะนาว
ใช้ผลสดคั้นเอาน้ำใส่เกลือหรือคั้นเอาน้ำผสมน้ำผึ้ง
(๑ ต่อ ๓ ส่วน) จิบบ่อย ๆ หรือฝานบาง ๆ จิ้มเกลืออม

๒๕.๘ เสนียด
ใช้น้ำที่คั้นได้จากใบสด ผสมกับน้ำผึ้งหรือน้ำที่คั้นได้จากขิงสด
เอาอย่างละเท่าน ๆ กัน จิบกินแก้ไอ ครั้งละ ๑ ถึง ๒ ช้อนชา
ใช้เวลาไอหรือมีเสมหะมาก