Sinh vị thành danh thân dĩ suy
Tiêu tiêu bạch phát mộ phong xuy
Tính thành hạc hĩnh hà dung đoạn? (1)
Mệnh đẳng hồng mao bất tự tri
Thiên địa dữ nhân truân cốt tướng
Xuân thu hoàn nhữ lăo tu mi
Đoạn bồng nhất phiến tây phong cấp (2)
Tất cánh phiêu lưu hà xứ qui?

Danh phận chưa xong thân bời rời
Lơ thơ tóc bạc gió vờn chơi
Chân hạc do trời làm sao cắt?
Nào hay thân nhẹ tựa lông hồng!
Cốt gian truân trời đất an bài
Tháng ngày hóa lăo cả râu mày
Gió phương tây làm bồng ĺa gốc
Lưu lạc xa biết chốn nào đây?

Tam thập hành canh lục xích thân
Thông minh xuyên tạc tổn thiên chân
Bản nô văn tự năng tăng mệnh
Hà sự kiền khôn thác đố nhân?
Thư kiếm vô thành sinh kế xúc
Xuân thu đại tự bạch đầu tân
Hà năng lạc phát quy lâm khứ,
Ngọa thính tùng phong hưởng bán vân!

Thân th́ sáu thước tuổi ba mươi
Bởi thông minh nên hại tính trời.
Chữ nghĩa nào có ghen với mệnh,
Mà sao trời lại ghen nhầm người?
Bại văn cùng vơ thêm nghèo khó
Xuân thu lần lữa tóc bạc đầy
Ước ǵ xuống tóc vào rừng ở
Nằm nghe tùng reo giữa từng mây

Vị Hoàng giang thượng, Vị Hoàng doanh (1)
Lâu lỗ sâm si tiếp thái thanh (2)
Cổ độ tà dương khan ẩm mă
Hoang giao tĩnh dạ loạn phi huỳnh
Cổ kim vị kiến thiên niên quốc
H́nh thế không lưu bách chiến danh
Mạc hướng Thanh Hoa thôn khẩu vọng (3)
Điệp Sơn bất cải cựu thời thanh (4)

Doanh Vị Hoàng cạnh sông Vị Hoàng
Cḥi gác vươn cao giáp trời xanh
Bến cũ chiều tà ngựa uống nước
Đêm vắng đóm bay loạn đồng hoang
Xưa nay triều nào vững ngàn năm
Chiến trường trăm trận cũng không lưu
Thôi xóm Thanh Hoa không nh́n nữa
Điệp Sơn măi măi vẫn xanh tươi

Bất mị thính hàn canh
Hàn canh bất khẳng tận
Quan sơn dẫn mộng trường
Châm chử thôi hàn cận
Phế táo tụ hà ma
Thâm đường xuất khâu dận
Ám tụng Vấn thiên chương (1)
Thiên cao hà xứ vấn?

Không ngủ tiếng trống trong đêm lạnh
Trống đêm lạnh rộn măi không ngưng
Đường dài làm mộng càng thêm dài
Tiếng chày dă giục mau hơi lạnh
Bếp hoang vắng ếch nhái họp bạn
Trong góc nhà  giun dế ḅ ra
Nhẩm đọc thầm bài ca Thiên vấn
Trời cao sao mà hỏi được ḱa ?

Nam khứ Trường An thiên lư dư
Quần phong thâm xứ dă nhân cư
Sài môn trú tĩnh sơn vân bế
Dược phố xuân hàn lũng trúc sơ (1)
Nhất phiến hương tâm thiềm ảnh hạ (2)
Kinh niên biệt lệ nhạn thanh sơ
Cố hương đệ muội âm hao tuyệt (3)
Bất kiến b́nh an nhất chỉ thư

Phía nam Trường An ngoài ngàn dặm
Có người thôn dă ngụ rừng xa
Cửa sài tịch mịch mây che kín
Vườn thuốc xuân lạnh trúc lơ thơ
Nhớ quê thơ thẩn dưới bóng trăng
Cách năm nhỏ lệ tiếng nhạn than
Quê cũ hai em tin vẫn bặt
Không thư chẳng biết có b́nh an

Đào hoa đào diệp lạc phân phân
Môn yểm tà phi nhất viện bần
Trú cửu đốn vong thân thị khách
Niên thâm cảnh giác lăo tùy thân
Dị hương dưỡnng chuyết sơ pḥng tục
Loạn thế toàn sinh cửu úy nhân
Lưu lạc bạch đầu thành để sự
Tây phong suy đảo tiểu ô cân

Hoa lá đào rải rác rụng rơi,
Cửa nghiêng xiêu vẹo căn nhà nghèo.
Ở nhờ lâu quá hết là khách,
Thân ḿnh già thấm theo tháng năm.
Xa quê, vờ dại pḥng thói tục,
Giả e giả sợ giữ thân yên.
Sự nghiệp phiêu dạt chẳng có ǵ,
Gió tây thổi dạt chiếc khăn con.

Thập tải phong trần khứ quốc xa,
Tiêu tiêu bạch phátkư nhân gia.
Trường đồnhật mộ tân du thiểu,
Nhất thất xuânhàn cựu bệnh đa.
Hoại bích nguyệt minh bàn tích dịch,
Hoang tŕ thủy hạc xuất hà ma
Hành nhân mạc tụng Đăng Lâu phú
Cường bán xuân quang tại hải nha (nhai)

Mười năm gió bụi xa ĺa quê
Khách trọ nhà người đến bạc tóc
Đường dài ngày xuống thưa bạn mới
Một nhà xuân lạnh bệnh  cũ nhiều
Tường nát, trăng sáng mối leo quanh
Ao hoang, nước cạn ếch nhái  nhẩy
Người phương xa đừng đọc phú Đăng lâu nữa
Quá nửa tuổi xuân c̣n lưu lạc nơi góc biển

Bách niên thân thế ủy phong trần
Lữ thực giang tân hựu hải tân,
Cao hứng tửu vô hoàng các mộng
Hư danh vị phóng bạc đầu nhân
Tam xuân tích bệnh bần vô dược
Táp tải phù sinh hoạn hữu thân
Dao ức tha hương thiên lư ngoại
Trạch xa đoạn mă quư đông lân

Trăm năm thân thế phó mặc gió bụi trần
Lang thang ăn nhờ miền sông lại miền biển
Cái hứng mộng lầu vàng không c̣n nữa
Danh hăo vẫn chưa tha kẻ bạc đầu
Ba tháng xuân nghèo không thuốc ốm liên miên
Ba mươi năm sống lênh đênh cứ lo cái thân
Nhớ quê hương đă xa ngoài ngàn dậm
Thẹn ḿnh với hàng xóm ngồi xe ngựa thung dung

Hành cước vô căn nhiệm chuyển bồng
Giang nam giang bắc nhất nang không
Bách niên cùng tử văn chương lư
Lục xích phù sinh thiên địa trung
Vạn lư hoàng quan tương mộ cảnh (1)
Nhất đầu bạch phát tản tây phong
Vô cùng kim cổ thương tâm xứ
Y cựu thanh sơn tịch chiếu hồng

Bước chân không bén rễ di chuyển như cỏ bồng
Sông Nam sông Bắc một hầu bao rỗng
Trăm năm chết xác v́ văn chương
Thân sáu thước sống lênh đênh trong trời đất
Vạn dặm mũ vàng cảnh đă xế chiều
Một mài đầu bạc tung bay theo gió tây
Chuyện mới cũ gây thương cảm vô cùng
Núi xanh vẫn măi nhuộm ánh chiều hồng

Hắc dạ thiều quang hà xứ tầm?
Tiểu song khai xứ liễu âm âm
Giang hồ bệnh đáo kinh thời cửu
Phong vũ xuân tùy nhất dạ thâm
Ky lữ đa niên đăng hạ lệ
Gia hương thiên lư nguyệt trung tâm.
Nam đài thôn ngoại Long Giang thủy (1)
Nhất phiến hàn thanh tống cổ câm (kim)

Đêm tối th́ cảnh sáng t́m đâu ra?
Ngoài song cửa chỉ thấy liễu âm u
Sông nước đi măi nên mang bệnh
Áng xuân về mưa gió suốt trong đêm
Đất khách nhiều năm giọt lệ rơi trong đèn đêm
Quê nhà xa ngh́n dặm nh́n trăng mà động ḷng
Bên gịng sông Long, ngoài thôn Nam Đài
Một ḍng sông lạnh tiễn đưa mới cũ

Tây phong tiêu táp phất cao lâm
Khuyn tận ly bôi thoại dạ thâm
Loạn thế nam nhi tu đối kiếm (1)
Tha hương bằng hữu trong phân khâm
Cao sơn lưu thủy vô nhân thức (2)
Hải giác thiên thai hà xứ tầm?
Lưu thủ Giang-nam nhất phiến nguyệt
Dạ lai thường chiếu lưỡng nhân tâm

Gió tây hiu hắt tạt rừng cao
Cạn chén rượu khua vẫn chuyện rào
Thân trai thời loạn thẹn nh́n kiếm
Đất khách chia tay luống nghẹn ngào
Non cao nước chảy nào ai rơ
Góc biển chân trời biết t́m đâu?
C̣n lại mảnh trăng sông nam đó
Đêm khuya soi sáng ḷng hai ta

Nam Sơn hữu điểu hàm tinh hoa
Phi khứ phi lai khinh vơng la (2)
Hồng Lĩnh hữu nhân lai tố chủ
Bạch đầu vô lại bất hoàn gia
Sinh b́nh văn thái tàn lung phượng,
Phù thế công danh tẩu xác hà
Qui khứ cố hương hảo phong nguyệt,
Ngọ song vô mộng đáo thiên nha (nhai)

Núi Nam có chim đầy thông minh
Bay tới bay lui, lưới coi khinh
Hồng Lĩnh nay có người làm chủ,
Đầu bạc thẹn ta vẫn lênh đênh
Chữ đành xơ xác như chim sa
Công danh vuột như rắn chui hang.
Quê cũ bạn về cùng trăng gió
Ngủ trưa chẳng mộng bến trời xa

Tằng lăng trường kiếm ỷ thanh thiên
Triển chuyển nê đồ tam thập niên
Văn tự hà tằng vi ngă dụng
Cơ hàn bất giác thụ nhân liên

Hiên ngang với trường kiếm nh́n trời
Ba mươi năm lăn lội bùn chơi
Văn chương một thân chẳng giúp được
Nghèo đói ngờ đâu chịu ơn người

Đạp biến thiên nha hựu hải nha (1)
Càn khôn tùy tại tức vi gia
B́nh sinh bất khởi thương dăng niệm (2)
Kim cổ thùy đồng bạch nghị oa?
Liêu lạc tráng tâm hư đoản kiếm
Tiêu điều lữ muộn đối thời ca
Bế môn bất kư xuân thâm thiển
Đản kiến đường lê lạc tận hoa

Góc biển chân mây đều đi qua
Trời đất ở đâu cũng là nhà
Ruồi nhặng b́nh sinh chẳng hề nghĩ
Xưa nay ai chịu chung tổ oa
Bằng lặng làm hư thanh kiếm ngắn
Buồn thiu lữ thứ lắng khúc ca
Đóng cửa nào hay xuân sớm muộn
Chỉ thấy cây lê rụng hết hoa

Thập tải trần ai ám ngọc trừ (1)
Bách niên thành phủ bán hoang khư
Yêu ma trùng điểu cao phi tận (2)
Trỉ uế càn khôn huyết chiến dư
Tang tử binh tiền thiên lư lệ (3)
Thân bằng đăng hạ sổ hàng thư
Ngư long lănh lạc nhàn thu dạ
Bách chủng u hoài vị nhất sư

Mười năm thềm ngọc cát bụi mờ
Trăm năm thành nhuộm nửa tiêu sơ
Chim sâu nhỏ bé bay tan tác
Máu chiến qua rồi đất nước dơ
Giặc quê nhà ngh́n dặm sa lệ
Mấy hàng thư thân thích dưới đèn
Đêm thu vắng cá rồng lặng lẽ
Trăm mối buồn làm sao dẹp được

Trệ khách yêm lưu Nam Hải trung (1)
Tịch liêu lương dạ dữ thùy đồng
Qui hồng bi động thiên hà thủy
Thú cổ hàn xâm hạ dạ phong
Nhân đáo cung đồ vô hảo mộng
Thiên hồi khổ hải xúc phù tung (2)
Phong trần đội lư lưu b́ cốt
Khách chẩm tiêu tiêu lưỡng mấn bồng

Khách suy kiệt măi vùng biển nam
Đêm khua vắng lặng chỉ một thân
Chim hồng bi oán nước sông động
Trống thú nơi biên lạnh gió hè
Cùng đường cách chi có gấm mộng
Trời hồi biển khổ giục gót chân
Xương da một kẻ nhuốm gió trần
Gối khách bơ phờ hai mái tóc

Thác lạc nhân gia Nhị thủy tân
Cư nhiên biệt chiếm nhất thành xuân
Đông tây kiểu các kiêm thiên khởi
Hồ Hán y quan đặc địa phân
Mục túc thu kiêu kim lặc mă (2)
Bồ đào xuân túy ngọc lâu nhân
Niên niên tự đắc phồn hoa thắng
Bất quản nam minh kỷ độ trần

Băi sông Nhị, nhà nhà hàng lớp
Chiếm cảnh xuân nổi bật cả thành
Cầu gác đông tây nhà cao ngất
Xiêm y Hồ Hán thật rơ ràng
Ngựa mang giàm vàng ăn mục túc
Lầu ngọc thưởng xuân uống bồ đào
Năm tháng nhởn nhơ vui hưởng thú
Chẳng màng đao binh nơi bể nam

Hoàng Mai kiều thượng tịch dương hồng
Hoàng Mai kiều hạ thủy lưu đông
Nguyên khí phù trầm thương hải ngoại
T́nh lam thôn thổ loạn lưu trung
Đoản soa như chẩm cô chu nguyệt
Trường dịch đồng xuy cổ kính phong
Đại địa văn chương tuỳ xứ kiến
Quân tâm hà sự thái thông thông

Hoàng Mai nhuộm đỏ ánh tà dương
Dước cầu nước chảy hướng về đông
Khí trời ch́m nổi vùng biển ngoại
Khí lam tỏa rộng giữa gịng sông
Dưới trăng ngư phủ một thuyền lẻ
Lốicũ gió bay tiếng sáo đồng
Cảnh đẹp đất rộng đâu cũng có
Việc chi mà phải vội vội vàng

Mang mang hải thuỷ tiếp thiên xu (1)
Ẩn ước cô từ xuất tiểu chung
Cổ mộ hàn liên phù chử mộ
T́nh yên thanh dẫn hải môn thu
Hào thiên tướng tướng đan tâm tận (2)
Phủ địa Quỳnh nhai khối nhục vô (3)
Tiếu nhĩ Minh phi trường xuất tái (4)
T́ bà bôi tửu khuyến Thiền Vu

Mênh mông nước biển cận bên trời
Xa trông đền lẻ chốn ngoài khơi
Cây già lạnh lẽo đầy chim đậu
Cửa bể mùa thu khói chơi vơi
Tướng tài dốc vơ hết một ḷng
Quỳnh nhai vùi xương thịt gịng vương
Nực cười Chiêu phi ra ngoài ải
Đàn ca chuốc rượu nịnh chúa Mường

Vân tế sơn Tam Điệp
Thiên nhai khách tái du
Nhăn trung thu đại địa
Hải ngoại kiến ngư chu
Chướng tĩnh phong loan sấu
Thiên hàn thảo mộc thu
Hành nhân hồi thủ xứ
Vô ná cố hương sầu

Đèo Ba Dội cao ngất
Khách xa lại tới thăm
Cái nh́n gom trời đất
Thuyền cá biển xa xăm
Sương tan núi trơ trọi
Trời lạnh cây cỏ dàu
Người khách ngoái nh́n lại
Nhớ nhà càng thêm sầu

Nông thủy đông lưu khứ
Thao thao cánh bất hồi
Thanh sơn thương văng sự
Bạch phát phục trùng lai
Xuân nhật thương thuyền hợp
Tây phong cổ lũy khai
Du nhân vô hạn cảm
Phương thảo biến thiên nhai

Sông Phú Đông nước chảy về đông
Cuồn cuộn nước trôi không ngược gịng
Non xanh thương cảm chuyện xưa cũ
Nay ta trở về tóc điểm sương
Ngày xuân tấp nập khách thuyền buôn
Trống trải thành hoang ngập gió tây
Khách xa chan chứa niềm thương cảm
Cỏ cây xanh miết cuối chân mây

“GIÁP DÂN PHỤNG MỆNH NHẬP PHÚ XUÂN KINH
ĐĂNG TR̀NH LƯU BIỆT
ĐẮC THÀNH CHƯ HỮU” CHI TÁC

Hoành sơn sơn ngoại lĩnh nam tŕnh
Cầm kiếm tương tùy thướng ngọc kinh
Thỏ tủy vị hoàn tân đại dược
Bài b́ nhưng lụy cựu phù danh
Thương minh thủy dẫn bôi trung lục
Cố quốc thiềm tùy mă hậu minh
Thử khứ gia huynh như kiến văn
Cùng đồ bạch phát chính tinh tinh

THƠ “NĂM GIÁP DẦN (1794)
VÂNG MỆNH VÀO KINH PHÚ XUÂN,
LÚC LÊN ĐƯỜNG LƯU BIỆT CÁC BẠN Ở BẮC THÀNH”
CỦA HẢI ÔNG ĐOÀN NGUYỄN TUẤN

Núi Hoành từ giă ông hướng nam
Vừa đàn vừa kiếm tiến vào thành
Thuốc chế tủy thỏ chưa thành đạt
V́ da beo tốt nên lụy danh
Nước biếc ngoài khơi sáng rượu b́nh
Quê cũ trăng soi vó ngựa đêm
Nếu gặp anh tôi có nhắn hỏi
Thưa tôi tóc bạc kiếp lênh đênh

Ức tích ngô ông tạ lăo th́
Phiêu phiêu bồ tứ thử giang mi
Tiên chu kích thủy thần long đấu
Bảo cái phù không thụy hạc phi
Nhất tự y thường vô mịch xứ
Lưỡng đê yên thảo bất thăng bi
Bách niên đa thiểu thương tâm sự
Cận nhật Trường An đại dĩ phi

Nhớ xưa khi già cha về đây
Ngựa xe giong ruỗi ven sông này
Thuyền tiên rẽ nước như rồng đấu
Tàn quư trong mây như hạc bay
Từ khi áo đẹp không c̣n nữa
Hai bờ sầu thảm phủ cỏ cây
Trăm năm bao chuyện đời khổ năo
Trường An nay cũng lắm đổi thay

Lục tháp thành nam hệ nhất quan (1)
Hải vân dạ độ thạch toàn ngoan (2)
Cùng xu lam chướng tam niên thú
Cố quốc yên hoa nhị nguyệt hàn
Nhất biệt bất tri hà xứ trú
Trùng phùng tương tác tái sinh khan
Hải thiên mang diểu thiên dư lư
Thần phách tương cầu mộng diệc nan

Tháp sáu thành nam nơi anh sống
Đêm vượt đèo Hải đá cả đống
Ba năm đồn xa vùng lam chướng
Tháng hai quê cũ lạnh khói hương
Một phen từ biệt nay ở đâu
Gặp nhau lại được chắc kiếp sau
Trời biển mênh mông đường ngàn dặm
Khó cả thấy nhau trong mộng sâu

Thệ thủy nhật dạ lưu
Du tử hành vị quy
Kinh niên bất tương kiến
Hà dĩ úy tương ti (tư)
Mộng trung phân minh kiến
Tầm ngă giang chi mi
Nhan sắc thị trù tích
Ư sức đa sâm si
Thỉ ngôn khổ bệnh hoạn
Kế ngôn cửu biệt ly
Đái khấp bất chung ngữ
Phảng phất như cách duy (1)
B́nh sinh bất thức lộ
Mộng hồn hoàn thị phi ?
Điệp sơn đa hổ trĩ
Lam thủy đa giao ly
Đạo lộ hiểm thả ác
Nhược chất tương hà y (2)
Mộng lai cô đăng thanh
Mộng khứ hàn phong xuy
Mỹ nhân bất tương kiến
Nhu t́nh loạn như ti (3)
Không ốc lậu tà nguyệt
Chiếu ngă đan thường y

Ngày đêm nước chảy rề rề
Người đi xa măi ngày về biết đâu
Bao năm chưa gặp lại nhau
Lấy ǵ an ủi nỗi sầu nhớ thương
Mộng nay thấy được người mong
Gặp ta ngay ở ven sông bến bờ
Mặt trông vẫn vẻ như xưa
Nhưng xiêm luộm thuộm bao giờ thấy đâu
Trước th́ kể chuyện ốm đau
Sau th́ than thở nỗi sầu cách xa
Nghẹn ngào lời nói chẳng ra
Tuồng như màn trướng chia ĺa hai phương
B́nh thường ta chẳng rành đường
Trong cơn mộng mị không lường thực hư
Núi Tam Điệp hổ báo dư
Nước sông Lam có ḱnh ngư vẫy vùng
Đường đi hiểm trở vô cùng
Một thân yếu đuối biết nương nơi nào?
Mộng đến bên ngọn đèn hao
Mộng đi gió lạnh lao xao thổi cùng
Giai nhân chẳng được tương phùng
Tấm ḷng rối loạn lùng bùng ngẩn ngơ
Ánh trăng nhà trống thẩn thơ
Chiếu trên manh áo đơn sơ thân buồn

Chung Tử viên cầm tháo nam âm (1)(2)
Trang Tích bệnh chung do Việt ngâm (3)
Tứ hải phong trần gia quốc lệ
Thập tuần lao ngục tử sinh tâm
B́nh Chương di hận hà thời liễu (4)
Cô Trúc cao phong bất khả tầm (5)
Ngă hữu thốn tâm vô dữ ngữ
Hồng Xơn xơn hạ Quế Giang thâm

Khúc Nam Chung Tử gảy đàn vang
Ốm đau ngâm lời Việt họ Trang
Bốn bể phong trần rơi nước mắt
Mười tuần lao ngục sống chết cam
B́nh Chương không tan một mối hận
Cô Trúc gương cao khó mà tầm
Tấm ḷng bứt rứt làm sao tỏ
Chân núi Hồng, sông Quế t́nh thâm

Thanh thảo thôn tiền ngọa lăo ông
Giang nam dạ sắc thướng liêm lung
Măn thiên minh nguyệt nhất tŕ thủy
Bán bích hàn đăng vạn thụ phong
Lăo khứ vị tri sinh kế chuyết
Chướng tiêu thời giác túc tâm không
Niên niên kết đắc ngư tiều lữ (1)
Tiếu ngạo hồ yên dă thảo trung

Lăo ông nằm trước xóm cỏ Thanh
Sông nam sắc tối phủ lên mành
Trăng sáng đầy trời soi ao nước
Đèn cheo leo lét gió lạnh tanh
Già đến chưa hay mưu sinh vụng
Chướng tan mới biết nhẹ tênh ḷng
Năm ṛng kết bạn người đốn củi
Cười vang giữa hồ khói cỏ đồng

Mạc mạc trần ai măn thái thông
Bế môn cao chẩm ngọa kỳ trung
Nhất thiên minh nguyệt giao t́nh tại
Bách lư Hồng sơn chính khí đồng
Nhăn đề phù vân khan thế sự
Yêu gian trường kiếm quải thu phong
Vô ngôn độc đối đ́nh tiền trúc
Sương tuyết tiêu thời hợp hóa long.

Cát bụi mịt mù chốn trần gian
Đóng cửa nằm khàn gối tựa cao
Một trời trăng sáng lưu t́nh bạn
Trăm dặm Hồng sơn chính khí hào
Việc đời trước mặt nhẹ như mây
Kiếm dài bên cạnh gió lung lay
Trúcngoài sân trước ta lặng ngắm
Ngày tuyết tan đi hóa rồng bay

Thiên Thai sơn tiền độc bế môn (2)
Tây phong trần cấu măn trung nguyên
Điền gia bất trị Nam Sơn đậu (3)
Bần hộ thường không Bắc Hải tôn (4)
Dă hạc phù vân thời nhất kiến
Thanh phong minh nghuyệt dạ vô ngôn
Viễn lai chí thủ tương tầm lộ
Gia tại Hồng Sơn đệ nhất thôn (5)

Nhà núi Thiên Thai cửa then cài
Cát bụi Trung nguyên lộng gió bay
Nam Sơn ta chẳng ưng trồng đậu
Nghèo xơ, rượu Bắc Hải có đâu
Hạc cùng mây sao mà khó gặp
Gió với trăng chẳng ngỏ một lời
Đường xa t́m đến nhớ lời dặn
Đầu xóm núi Hồng nhà của tôi

Trường An khí bất tức:
Hương tứ tại thiên nha (nhai):
Thiên nha bất khả kiến
Đă kiến trần dữ sa
Tây phong thoát mộc diệp
Bạch lộ tổn hoàng hoa
Trân trọng hảo tự ái
Thu ca sương lộ đa

Trường An bặt tin rồi:
Nhớ nhà tận chân trời
Chân trời nào thấy được:
Chỉ thấy bụi tơi bời:
Gió tây thổi lá rơi
Sương rũ tàn cúc vàng
Anh nhớ hăy giữ thân
Vào thu sương càng nặng

Cố quốc hồi đầu lệ
Tây phong nhất lộ trần
Tài qua Long Vĩ thủy
Tiện thị dị hương nhân
Bạch phát sa trung hiện
Ly hồng hải thượng văn
Thân bằng tân khẩu vọng
Vị ngă nhất triêm cân

Nh́n lại quê hương giọt lệ tràn
Gió tây thổi bụi đường gian nan
Long Vĩ gịng sông ngang qua đó
Đất người ngơ ngác khách lạ thân
Một băi cát kia rơ đầu bạc
Trên cao chim biển kêu ĺa đàn
Bạn bè trên bến nh́n nhau măi
Chiếc khăn đẫm lệ cũng v́ ta

I

Ngă thả phù giang khứ
Tống quân qui cố khâu
Càn khôn dư thảo ốc
Phong vũ túc cô chu
Thu dạ ngư long trập
Thâm sơn mi lộc du
Hưu kỳ bất thậm viễn
Tương kiến tại Trung Châu (1)

I

Gịng sông tôi đi qua
Đưa anh về quê nhà
Trời đất một mái tranh
Mưa gió một thuyền xa
Đêm thu rồng cá ẩn
Núi sâu nai rừng ra
Ngày vui gần đến nơi
Gặp nhau tại Bắc Hà

II

Tống quân quy cố khâu
Ngă diệc phù giang hán
Thiên lư bất tương văn
Nhất tâm vị thường gián
Dạ hắc sài hổ kiêu
Nguyệt minh hồng nhạn tán
Lưỡng điạ các tương vương
Phù vân ưng bất đoạn

II

Tiễn anh về chốn xưa
Rồi tôi cũng qua sông
Ngàn dặm sẽ bặt tin
Một ḷng chẳng gián đoạn
Đêm báo hùm hung hăn
Trăng hồng nhạn bay cùng
Hai ngả đều trông mong
Mây trời trôi không ngừng

III

Quân quy ngă diệc khứ
Các tại loạn ly trung
Sinh tử giao t́nh tại
Tồn vong khổ tiết đồng
Sài môn khai dạ nguyệt
Tàn lạp tẩu thu phong
Thiên lư bất tương kiến
Phù vân mê thái không

III

Anh về th́ tôi cũng rời
Hai ta cùng cảnh trong thời loạn ly
Thân t́nh sống chết bất di
Mất c̣n khí tiết vẫn y tâm nguyền
Cửa tre mở dưới trăng đêm
Dăi dầu nón rách trong thềm gió thu
Xa nhau ngh́n dặm ngậm ngùi
Mây trôi mờ mịt ngẩn ngơ trên trời

Minh nguyệt chiếu cổ tỉnh
Tỉnh thủy vô ba đào
Bất bị nhân khiên xả
Thử  tâm chung bất dao
Túng bị nhân khiên xả
Nhất dao hoàn phục chỉ
Trạm trạm nhất phiến tâm
Minh nguyệt cổ tỉnh thủy

Trăng sáng soi giếng cũ
Nước giếng phẳng lặng tanh
Nếu người không động đến
Th́ ḷng chẳng lao xao
Ví dù có khoắng lên
Lao xao rồi lại lặng
Vằng vặc một tấm ḷng
Như  trăng soi giếng cũ

I

Tuấn khuyển hoàng bạch mao
Kim linh hệ tú cảnh
Khinh sam thiếu niên lang
Khiên hướng nam sơn lĩnh
Nam sơn đa hương mi
Huyết nhục cam thả ph́
Kim đao thiết ngọc soạn
Mỹ tửu lũy bách chi
Nhân sinh vô bách tải
Hành lạc đương cập kỳ
Vô vi thủ bần tiện
Cùng niên bất khai mi
Di Tề vô đại danh (1)
Chích Cược vô đại lợi (2)
Trung thọ chỉ bát thập (3)
Hà sự thiên nhiên kế
Hữu khuyển thả tu sát
Hữu tửu thả tu khuynh
Nhăn tiễn đắc táng dĩ nan nhận
Hà sự mang mang thân hậu danh?

I

Chó đẹp vàng đốm trắng
Cổ xinh mang chuông vàng
Có chàng trẻ áo ngắn
Dắt về hướng núi nam
Núi nam nhiều hương nai
Máu thịt đầy thơm ngon
Dao vàng soạn món quư
Rượu ngon có cả trăm
Người khó sống trăm năm
Vui chơi được lúc nào
Cần chi mà tằn tiện
Quanh năm chẳng nở mày
Danh Di Tề chẳng lớn
Chích Cược chẳng giàu to
Tuổi thọ chỉ tám mươi
Lo chi chuyện ngàn năm
Có chó cứ việc sát
Có rượu cứ uống tràn
Trước mặt được mất khó mà biết
Mịt mùng danh hậu lo làm chi!

II

Sơn thượng hữu đào hoa
Xước ước như hồng ỷ
Thanh thần lộng xuân nghiên
Nhật mộ trước nê trỉ

Hảo hoa vô bách nhật
Nhân thọ vô bách tuế
Thế sự đa suy di
Phù sinh hành lạc sự

Tịch thượng hữu kỹ kiều như hoa
Hồ trung hữu tửu như kim ba
Thúy quản ngọc tiêu hoăn cánh cấp
Đác cao ca xứ thả cao ca

Vương Nhung nha trù thủ tự tróc (1)
Nhật nhật cối kê thường bất túc
Tam công đài khuynh hảo lư tử
Kim tiền tán tác tha nhân phúc

Hựu bất kiến
Phùng Đạo văn niên xưng cực quư (2)
Lịch chiếu bất ly khanh tướng vị
Chung minh đỉnh thực cánh hoàn không
Thiên tải đồ lưu “Trường lạc tự” (3)

Nhăn tiền phú quư như phù vân
Lăng đắc kim nhân tiếu cổ nhân
Cổ nhân phần dinh dĩ luy luy
Kim nhân bôn tẩu hà phân phân

Cổ kim hiền ngu nhất khâu thổ
Sinh tử quan đầu mạc nagn độ
Khuyến quânẩm tửu thả vi hoan
Tây song nhật lạc thiên tương mộ

II

Núi cao hoa đào thắm
Đẹp tươi như lụa hồng
Sáng sớm giỡn cùng xuân
Chiếu tối thành bùn cặn

Hoakhó đẹptrăm ngày
Người mấy ai tuổi trăm
Việc đời nhiều đổi thay
Yêu sống cứ vui vầy

Bên tiệc có gái đẹp như hoa
Trong ṿ có rượu  quư vàng ánh
Sáo xanh tiêu ngọc hồi khoan nhặt
Được ca vang, hăy cứ ca vang

Có thấy không
Vương Nhung tay gảy toán ngà
Ngày nào cũng tính mà ḷng không ưng
Đài tam công nghiêng, mận quư tàn
Bạc tiền tán cho người ta hưởng

Lại thấy ḱa
Phùng Đạo lăo giầu sang là thế
Trải bao triều khanh tướng vững vàng
Chuông rung bạc quư c̣n đâu nữa
Ngàn năm Trường Lạc lưu một chương

Phú quí trước mắt tựa mây trôi
Người nay cười mũi kẻ xa xưa
Người xưa mồ mả đầy cả đống
Người nay vẫn mải miết ngược xuôi

Hiền hay ngu cũng trơ nấm đất
Sống rồi chết ai tránh được đây
Lời rằng cứ uống rồi chơi
Ḱa bên song cửa trời đà xế tây

Thanh thần vọng Lam Giang
Lam Giang trướng thu thủy
Ngư miết du khâu lăng
Ngưu mă mê nhai sĩ
Dĩ ngạn băng bạo lôi
Hồng đào kiến kỳ quỷ
Nguy hiểm thắng nhân tâm
Khuynh phúc diệc thiên ư
Ngă vọng Lam Giang đầu
Thốn tâm thường chủy chủy
Thường khủng nhất thất túc
Cốt một vô để chỉ
Như hà thế gian nhân
Thừa hiểm bất tri úy
Khứ giả hà thao thao
Lai giả thượng vị dĩ
Đế đức bản hiếu sinh
Ná đắc trường như thị
Nghĩ khu Thiên Nhận sơn (1)
Điền b́nh ngũ bách lư

Sớm ra nh́n sông Lam
Mùa thu nước lên đầy
Cá bơi trên g̣ băi
Trâu ngựa lạc bến bờ
Bờ lở ầm như sấm
Sóng dâng như thủy quái
Nguy hiểm vượt ḷng người
Sụt lở do ư trời
Ta nh́n đầu sông Lam
Ḷng dạ sao áy náy
Nhỡ không may sảy chân
Ch́m xuống tận đáy sâu
Người thế gian hay nhỉ
Chẳng nề hà hiểm nguy
Kẻ đi qua ào ào
Người trở về cũng nhiều
Trời vốn đức thương người
Cớ sao để như vầy
Cầu đẩy núi Thiên Nhận
Lấp trăm dặm ḍng sông

Độc thướng cao sơn nhăn giới tân
Anh hùng văng sự quải giang tân
Nhất thành thượng hạ tận kiều mộc
Thập lư uy phong kiến cổ nhân
Thử địa bắc nam quy nhất trục
Đương th́ tỉnh táo trú tam quân
Thập niên vị tiết nam nhi hận
Đàn kiếm trường ca đối bạch vân

Một ḿnh lên núi cảnh ta trông
Chuyện cũ anh hùng nơi bến sông
Cây cao trên dưới đầy thành cổ
Người xưa mười dặm c̣n oai phong
Ngày nay nam bắc chung một gộp
Thời xưa giếng bếp chốn ba quan
Hận làm trai mười năm c̣n mắc
Đối mây trắng gơ kiếm ca vang

Môn tiền yên cảnh cận như hà?
Nhàn nhật khai song sinh ư đa
Lục nguyệt bồi phong bằng tỉ địa (1)
Nhất đ́nh tích vũ nghĩ di oa
Thanh chiên cựu vật khổ trân tích (2)
Bạch phát hùng tâm không đốt ta  (3)
Tái bệnh thượng tu điều nhiếp lực
Bất tri thu tứ đáo thùy gia?

Cảnh vật ra sao ở trước nhà?
Ngày nhàn mở cửa xem cảnh xa
Sáu tháng chim bay nương theo gió
Một sân nước đọng kiến rời xa
Khư khư lo giữ nệm xanh măi
Tóc bạc khí hùng nhuốm phôi phai
C̣n bệnh phải lo tu bổ sức
Chẳng biết ư thu tạt nhà ai?

Phu tọa nhàn song túy nhỡn khai
Lạc hoa vô số há thương đài
Sinh tiền bất tận tôn trung tửu
Tử hậu thùy kiêu mộ thượng bôi?
Xuân sắc tiệm thiên hoàng điểu khứ
Niên quang ám trục bạch đầu lai
Bách ky đản dắt chung triêu túy
Thế sự phù vân chân khả ai

Nhàn ngồi bên cửa mắt nửa say
Trên thảm rêu xanh hoa rụng đầy
Lúc sống rượu chén không uống cạn
Chết đi ai tưới ruợu mộ đây?
Sắc xuân đổi chim vàng xa lánh
Tháng ngày ám tóc bạc càng dồn
Ước cả năm cứ say sưa miết
Việc đời mây nổi thật đáng buồn

Vạn sơn thâm xứ tuyệt phong trần
Thác lạc sài môn bế mộ vân
Trưởng giả y quan do thị Hán (1)
Sơn trung giáp tư quưnh phi Tần (2)
Mục nhi giác chủy hoang giao mộ
Cấp nữ đồng liên ngọc tỉnh xuân
Ná đắc khiêu ly phù thế ngoại
Trường tùng thụ hạ tối nghi nhân

Sâu giữa muôn núi khuất gió trần
Cổng tre rải rác lẩn trong mây
Người sang c̣n mặc y kiểu Hán
Tháng năm trong núi khác đời Tần
Chiều về mục đồng gơ sừng trâu
Giếng ngọc gái quê kéo nước gàu
Ước ǵ thoát được cơi trần tục
Ngồi dưới cây tùng thú biết bao.

Nhất chi nùng diễm há bồng doanh
Xuân sắc yên nhiên động lục thành
Thiên hạ hà nhân liên bạc mệnh
Trủng trung ưng tự hối phù sinh
Yên chi bất tẩy sinh tiền chướng
Phong nguyệt không lưu tử hậu danh
Tưởng thị nhân gian vô thức thú
Cửu tuyền khứ bạn Liễu Kỳ Khanh (2)

Một cành hoa đẹp rời cơi tiên
Dung nhan diễm lệ sáu thành nghiêng
Đời ai thương cho kẻ bạc mệnh
Hối kiếp phù sinh dưới mồ riêng
Lúc sống nghiệp phấn không rửa hết
Chết đi c̣n lại tiếng phong lưu
Nghĩ rằng thế gian chẳng ai biết
Suối vàng làm bạn cùng Liễu Khanh

Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên
Hùng tâm sinh kế lưỡng mang nhiên
Xuân lan thu cúc thành hư sự
Hạ thử đông hàn đoạt thiếu niên
Hoàng khuyển truy hoan Hồng Lĩnh hạ
Bạch vân ngọa bệnh Quế Giang biên
Thôn cư bất yếm tần cô tửu
Thượng hữu nang trung tam thập tiền

Kẻ tài đầu bạc hướng trời than
Ḷng hùng sinh kế cùng gian nan
Xuân lan thu cúc không được việc
Hè nồng đông lạnh cướp tuổi xuân
Chó vàng vui măi dưới Hồng Lĩnh
Mây trắng bệnh hoài cạnh Quế Giang
Ở thôn thỏa thích được mua rượu
Tiền ba mươi đồng túi rỉnh rang

Hồng Sơn nhất sắc lâm b́nh cừ
Thanh tịch khả vi hàn sĩ cư
Thiên lư bạch vân sinh kỷ tịch
Nhất song minh nguyệt thướng cầm thư
Tiểu đề tuẫn tục can qua tế
Giam mặc tàng sinh lăo bệnh dư (1)
Diệp lạc hoa khai nhăn tiền sự
Tứ thời tâm kính tự như như

Sắc núi Hồng soi làn nước phẳng
Một nhà nho ngụ chốn lặng tanh
Mây trắng ngàn dậm quanh giường phủ
Trăng kia một mảnh giọi sách đàn
Loạn ly theo thói đời cười khóc
Lăo bệnh nín thinh dưỡng thân tàn
Lá rơi hoa nở việc trước mắt
Bốn mùa tâm trạng vẫn nhẹ nhàng

Long Vĩ châu biên đa bạch âu (1)
Lam Giang đường thượng hữu hàn nho (2)
Nhất sinh từ phú tri vô ích
Măn giá cầm thư đồ tự ngu
Bách tuế vi nhân bi thuấn tức
Mộâ niên hành lạc tích tu du (3)
Ninh tri dị nhật tây lăng hạ
Năng ẩm trùng dương nhất tích vô (4)

Âu trắng đầy cả băi sông Long
Có một hàn nho ngụ sông Lam
Một đời thi phú chẳng có lợi
Sách đàn đầy kệ càng dại thêm
Trăm năm sống đó thoảng một chốc
Tuổi nhiều vui thú ngắn một lát
Không biết g̣ tây khi nằm xuống
Giọt rượu Trùng Dương uống được chăng?

Đa bệnh đa sầu khí bất thư
Thập tuần khốn ngọa Quế Giang cư (1)
Lệ thần nhập thất thôn nhân phách (2)
Cơ thử duyên sàng khiết ngă thư
Vị hữu văn chương sinh nghiệt chướng (3)
Bất dung trần cấu tạp thanh hư (4)
Tam lan song hạ ngâm thanh tuyệt (5)
Điểm điển tinh thần du thái sợ (6)

Bệnh nhiều sầu thảm cứ triền miên
Quế Giang ngả bệnh mười tuần liền
Thần ôn vào nhà muốn bắt viá
Chuột dạn leo giường gậm sách yên
Đă có văn chương gây nghiệt đâu
Chẳng để bụi trần lẫn sách trong
Gị lan bên cửatiếng ngâm vắng
Chới vơi tinh thần cơi hư không

Xuân hàn hạ thử cố tương xâm
Nhất ngoạ Hồng Sơn tuế nguyệt thâm
Minh kính hiểu hàn khai lăo sấu
Sài phi dạ tĩnh bế thân ngâm
Thập niên túc tật vô nhân vấn (1)
Cửu chuyển hoàn đan hà xứ tầm (2)
An đắc huyền quan minh nguyệt hiện (3)
Dương quang hạ chiếu phá quần âm

Xuân rét hạ nóng thêm quấy rầy
Nhiều năm Hồng Lĩnh nằm dất dây
Sáng lạnh kính soi già gầy cọm
Đêm vắng than văn cửa tre cài
Mười năm bệnh cũ nào ai hỏi
Thuốc tiên chín luyện t́m đâu ra
Ước mong cửa chính vầng trăng tỏ
Giọi ánh sángdương đuổi u tà

Lăo nạp an miên Hồng Lĩnh vân
Phù âu tĩnh túc noăn sa tân
Nam minh tàn nguyệt phù thiên lư
Cổ mạch hàn phong cộng nhất nhân
Hắc dạ hà kỳ mê thất hiểu
Bạch đầu vô lại chuyết tàng thân
Bất sầu cửu lộ chiêm y duệ
Thả hỷ tu mi bất nhiễm trần

Sư già ngủ trong Hồng Lĩnh mây
Chim âu yên ấm băi cát dầy
Trăng tàn biển nam xa ngàn dặm
Lối cũ gió lạnh tụ thân đầy
Tối đêm mịt mờ sao chưa sáng
Đầu bạc không nhà vụng ẩn thân
Chẳng ngại đi lâu sương ướt áo
C̣n mừng râu mày khỏi bụi trần

Thu thanh nhất dạ độ Lam hà (1)
Vô ảnh vô h́nh nhập ngă gia
Vạn lư tây phong lai bạch phát
Nhất song thu sắc tại hoàng hoa
Bách niên ai lạc hà thời liễu
Tứ bích đồ thư bất yếm đa
Đ́nh thực cô tùng cao bách xích
Bất tri Thanh đế nại nhân hà (2)

Tiếng thu vượt sông Lam đêm qua
Không h́nh không ảnh chợt lọt nhà
Muôn dặm gió tây bạc thêm tóc
Bên cửa sắc thu vàng thêm hoa
Trăm năm vui khổ bao giờ cạn
Bốn vách sách thơ chang ngại đầy
Trước sân cây tùng cao trăm thước
Chúa xuân khó xử người trồng cây?

Long Vĩ gia đầu ốc nhất gian
U cư sầu cực hốt tri hoan
Đạt nhân tâm cảnh quang như nguyệt
Xử sĩ môn tiền thanh giả san
Chẩm bạn thúc thư phù bệnh cốt
Đăng tiền đẩu tửu khởi suy nhan
Tào đầu trung nhật vô yên hỏa
Song ngoại hoàng hoa tú khả san

Đầu sông Long Vĩ có một nhà
Ẩn nhân buồn quá phát vui ra
Tâm đạt ḷng quang như trăng tỏ
Trước nhà toàn núi xanh ngát xa
Chồng sách nương gối đỡ thân bệnh
Bên đèn nhấp rượu giúp sắc da
Sau bếp suốt ngày chẳng nhóm lửa
Ngoài cửa no ngắm đóa hoàng hoa

Mạc mạc thu quang bát nguyệt thâm
Mang mang thiên khí bán t́nh âm
Thụ phong cao trúc minh thiên lại
Linh vũ hoàng hoa bố địa câm (kim)
Viễn tụ hàn xâm du tử mộng
Trừng đàm thanh cộng chủ nhân tâm
Xuất môn từ bộ khan thu sắc
Bán tại giang đầu phong thụ lâm

Man mác cảnh thu tháng tám trầm
Mênh mông trời nửa nắng nửa râm
Hưởng gió trúc cao vang tiếng sáo
Hứng mưa hoa cúc vàng đầy sân
Hơi núi lạnh len thân kẻ mộng
Nước đầm trong bồi ḷng chủ nhân
Nhàn nhă ra cửa sắc thu ngắm
Đầu sông thấy nửa rừng phong gần.

Thiên hạc đàm ngư hà xứ tầm
La thành nhất biệt thập niên thâm (1)
Đồng niên đối diện cách thiên nhưỡng (2)
Văng sự hồi đầu thành cổ câm (kim)
Bạch phát tiên ma bần sĩ khí
Đề bào trân trọng cố nhân tâm (3)
Mạc sầu tịch địa vô giai khách
Lam thủ Hồng sơn túc vịnh ngâm (4)

 Chim trời cá nước t́m đâu ra
Chục năm ṛng ră biệt thành La
Cùng năm đối mặt trời chia cách
Chuyện xưa nghĩ lại như cũ xa
Bạc đầu sờn chí khí kẽ sĩ
Áo thô trân quư tâm người xưa
Chớ lo hẻo lánh không bạn đến
Núi Lĩnh sông Lam ca càng ưa

Đông hàn hạ thử cố xâm tầm
Lăo đại đầu lô tuế nguyệt thâm
Kinh quốc oanh hoa thiên lư ngoại
Giang hồ soa lập thập niên câm
Tụ đầu nan đắc thường thanh mục (1)
Lư phát đương tri vị bạch tâm
Lam thủ Hồng sơn vô hạn thắng
Bằng quân thu thập trợ thanh ngâm

Đông rét hạ nóng trôi lần qua
Đầu bạc tháng ngày chồng chất pha
Hoa, chim kinh quốc xa ngàn dặm
Phiêu lưu áo nón đă mười năm
Chốn hội hè khó gặp kẻ mắt xanh
Chải tóc chợt thấy ḷng c̣n vướng
Núi Hồng nước Lam cảnh đẹp thanh
Tha hồ anh cảm thơ đề xướng

Y quan đạt giả chí thanh vân (1)
Ngô diệc lạc ngô mi lộc quần
Giả thích nhàn t́nh an tại hoạch (2)
Bỉnh trừ dị loại bất phương nhân
Xạ miên thiển thảo hương do thấp
Khuyển độ trùng sơn phê bất văn
Phù thế vi hoan các hữu đạo
Khu xa ủng cái thị hà nhân (3)

Mặc người vinh hiển rộng đường mây
Riêng ta vui thú cùng bầy nai
Cho tâm thư thái, đâu cần bắt
Ví dù hại thú chẳng hại ai
Chồn ngủ băi cỏ mùi c̣n đấy
Chó sủa băng núi tiếng thoảng tai
Đời người t́m vui có nhiều lối
Kẻ xe lọng rước biết là ai

Hồng Sơn sơn nguyệt nhất luân minh
Thiên Lư Trường An thử dạ t́nh (1)
Thái phác bất toàn chân diện mục (2)
Nhất châu hà sự tiểu công danh (3)

Hữu sinh bất đái công hầu cốt
Vô tử chung tầm thỉ lộc minh
Tiễn sát bắc song cao ngọa giả (4)
B́nh cư vô sự đáo hư linh

Núi Hồng đêm sáng ánh trăng rơi
Trường An ngàn dăm dạ rối bời
Ngọc sâu trong đá khó giữ mặt
Sá ǵ danh mọn chốn xa xôi

Sanh ra công hầu đâu được rắc
Sống dai có ngày bạn cùng nai
Ước ǵ nằm khểnh bên cửa bắc
An nhàn chẳng bận rộn tâm ai

Thủy các các hạ, giang thủy thâm
Thủy các các thượng, nhân trầm ngâm
Du du vân ảnh biến thần tịch
Cổn cổn lăng hoa phù cổ câm

Trần thế bách niên khai nhăn mộng
Hồng Sơn thiên lư ỷ lan tâm
Bồi hồi đối ảnh độc vô ngữ
Bạch phát sổ hành thùy ngă khâm

Dưới sàn lầu thủy thẳm nước sông
Trên sàn lầu thủy khách trầm ngâm
Sớm chiều lang thang mây chuyển bóng
Sóng vờn cuồn cuộn cuốn cổ kim

Trăm năm cuộc thế mở mắt mộng
Ngàn dặm tựa song nhớ núi Hồng
Bồi hồi ngắm cảnh lời chẳng thốt
Trên áo phất phơ tóc bạc buông

Hấp đắc dương quang tái thướng thiên
Sơ tam sơ tứ vị đoàn viên
Thường Nga trang kính vi khai hạp
Tráng sĩ loan cung bất thướng huyền

Thiên lư quan sơn vô cải sắc
Nhất đinh sương lộ cộng sầu miên
Bồi hồi chính ức Hồng Sơn dạ
Khước tại La phù giang thủy biên

Vừa ló dạng hút ánh sáng trời
Mùng ba mùng bốn trăng c̣n vơi
Nàng Nga gương sáng vừa hé nắp
Cung cong tráng sĩ dây c̣n lơi

Ngàn dậm quan san không đổi sắc
Đầy sân sương rắc ngủ buồn thêm
Nao ḷng nhớ lại đêm Hồng Lĩnh
Sông nước La Phù nay kề bên

Sơ canh cổ giác ngũ canh kê
Chung dạ bồi hồi tứ chuyển mê
Minh nguyệt măn thiên hà cố cố
Tây phong suy ngă chính thê thê

Thương tàn vật tính bi phù hĩnh (1)
Khắc lạc thiên chân thất mă đề (2)
Nhược ngô sơn trung mi lộc hữu
Yên hà cựu thoại bất kham đề

I

Tiếng trống canh đầu, gà canh năm
Bồi hồi thao thức nghĩ quẩn quanh
Trăng sáng sao trời vẫn vậy vậy
Gió tây thổi buốt rét căm căm

Thương chân vịt ngắn chẳng nối được
Thương ngựa gọt móng mất chân thiên
Trên núi có duyên hươu làm bạn
Chuyên xưa mây khói chẳng bàn thêm

II

Nhất lệ thiên thai sái đoạn bồng
La Phù giang thượng khởi thu phong
Hoàng vân bạch thủy lưỡng tương chiếu
Cấp quản bi ti vạn bất đồng

Lục xích câu mi trường dịch dịch
Tứ thời phao trịch thái thông thông
Chinh hồng ảnh lư gia hà tại?
Ẩn ẩn Quỳnh vân tam lưỡng phong

II

Nhỏ lệ thương thân như cỏ bồng
La Phù thu gió trổi trên sông
Mây vàng chiếu xuống làn nước bạc
Tiếng đàn tiếng sáo như lạc cung

Tấm thân sáu thước cứ chao đao
Bốn mùa vùn vụt tựa thoi đưa
Nhà đâu dưới bóng chim hồng đảo
Thấp thoáng mây Quỳnh vài núi cao

Nhất niên xuân sắc cửu thập nhật
Phao trịch xuân quang thù khả liên
Phù thế công danh khan điểu quá
Nhàn đ́nh tiết tự đái oanh thiên

Trắc thân bất xuất hữu h́nh ngoại
Thiên tuế trường ưu vị tử tiền
Phù lợi vinh danh chung nhất tán
Hà như cập tảo học thần tiên

Một năm xuân thắm chín mươi ngày
Nỡ để xuân trôi thật tiếc thay
Công danh tựa cánh chim chợt vút
Sân nhàn thời tiết theo oanh bay

C̣n thân làm sao trốn khỏi kiếp
Ngàn năm bận bịu chuyện sống c̣n
Danh hăo chung cuộc rồi cũng biến
Sao bằng theo học đạo thần tiên

Đông phong trú dạ động giang thành
Nhân tự bi thê, thảo tư thanh
Xuân nhật hữu thân phi thiếu tráng
Thiên nhai vô tửu đối thanh minh
Thôn ca sơ học tang ma ngữ
Dă khốc thời văn chiến phạt thanh
Khách xá hàm sầu dĩ vô hạn
Mạc giao mao thảo cận giai sinh

Gió đông thổi suốt đêm qua thành
Người cứ sầu thảm, cỏ cứ xanh
Tấm thân ngày xuân không trẻ nữa
Thanh minh không rượu thôi cũng đành
Dân ca thêm hiểu kẻ trồng dâu
Nức nở ngoài đồng vẳng chiến tranh
Day dứt khách xa buồn vô kể
Chớ để cỏ tranh mọc gần quanh

Phù kiều tận xứ xuất b́nh điền
Lịch lịch thanh sơn tại nhăn tiền
Cổ kính tiều qui minh nguyệt đảm
Triều môn ngư tống tịch dương thuyền

Mang mang viễn thủy tam xuân thụ
Lạc lạc nhân gia lưỡng ngạn yên
Cực mực hương quan tại hà xứ?
Chinh hồng sổ điểm bạch vân biên

Qua cầu nổi thấy đồng bằng xa
Giăng giăng dẫy núi trước mắt ta
Đường cổ tiều ông về trăng sáng
Nước triều thuyền đẩy dưới nắng tà

Mênh mông nước trải mờ cây cối
Lác đác nhà dân khói bên sông
Nhướng mắt t́m quê hương cố quận
Chỉ thấy mây trắng đốm chim hồng

Đồng Lung giang thủy khứ du du
Kim cổ nhàn sầu bất trú lưu
Sa chủy tàn lô phi bạch lộ
Lũng đầu hàn nguyệt ngọa hàn ngưu

Loạn sơn thúy tiếp cô thành mộ
Thủy trúc hàn sinh tiểu điếm thu
Tiễn nhĩ dă âu tùy thủy khứ
Phù sinh lao lực kỷù thời hưu?

Đồng Lung nước chảy cuốn mịt mờ
Mối sầu mới cũ chẳng lưu bờ
Cuối băi c̣ trắng bay qua sậy
Đâu ghềnh trăng lạnh trâu nằm mơ

Núi xanh lởm chởm nối thành vắng
Hơi trúc thu lạnh chiếc lều xinh
Thèm như đàn âu lượn trên sóng
Cực đến bao giờ kiếp phù sinh?

Sài Sơn sơn thượng đa phù vân
Sài Sơn sơn hạ thạch lân lân
Đồng Lư lộ thượng tây kiều thủ
Tú sắc thương nhiên lai chiếu nhân

Lịch lịch lâu đài thiên ngoại kiến
Vi vi trung cổ nguyệt trung văn
Thanh sam tẩu biến hồng trần lộ
Viên hạc hà ṭng nhận cựu lân?

Trên đỉnh Sài Sơn mây xen mây
C̣n núi Sài Sơn đá chiếm đầy
Con đường Đồng Lư trời tây ngắm
Sắc xanh tuyệt mỹ chiếu người đây

Từ xa lâu đài thấy rơ mắt
Vẳng nghe tiếng trống ánh trăng bày
Áo xanh chốn bụi hồng dạo khắp
Vượn hạc nhận ra phải gặp may?

Vạn mộc sơn tiền khả bốc cư
Bạch vân tại tụ thủy thông cừ
Sơn tăng đối trúc lưỡng vô dạng
Mục thụ kỵ ngưu nhất bất như

Ảnh lư tu mi khan lăo hỷ
Mộng trung tùng cúc ức qui dư
Tọa gia thôn tẩu đa nhàn sự (2)
Chỉ v́ b́nh sinh bất độc thư

Giữa rừng cây rậm dựng được nhà
Mây núi tích tụ khe nước ra
Ḱa tăng, ḱa trúc b́nh yên quá
Sướng nhất cưỡi trâu mục đồng xa

Soi kính mày râu thấy ḿnh già
Cúc tùng trong mộng muốn về nhà
Làm kẻ ngồi nhàn trong thôn xóm
Không hề đọc sách càng nhẩn nha

Thạnh da? nhân da? bỉ hà nhân?
Độc lập sơn đầu thiên bách xuân
Vạn kiếp yểu vô vân vũ mộng (1)
Nhất trinh lưu đắc cổ kim thân

Lệ ngân bất tuyệt tam thu vũ
Đài triện trường minh nhất đoạn văn
Tứ vọng liên sơn diểu vô tế
Độc giao nhi nữ thiện di luân

Phải người? Phải đá? Hỏi ai đây?
Sừng sững trên núi ngàn năm nay
Chẳng mộng mây mưa cả vạn kiếp
Cổ kim thanh khiết thân vẫn đầy

Ḍng lệ mưa thu không ngưng chảy
Thảm rêu như khắc đoản văn chương
Bốn bề núi dăng hàng lớp lớp
Dành riêng phận nữ giữ đạo thường

Bàn cổ sơ phân bất kư niên
Sơn trung sinh quật, quật sinh tuyền
Vạn ban thủy thạch thiện đại xảo
Nhất lạp càn khôn khai tiểu thiên

Măn cảnh giai không hà hữu tướng (1)
Thử tâm thường định bất ly thiền
Đại sư vô ư diệc vô tận (2)
Phủ thán thành trung đa biến thiên

Bàn cổ xưa nay bao năm rồi
Hang sâu trong núi nước vẫn trôi
An bài khéo léo suối cùng đá
Một hạt càn khôn một mảnh trời

Khắp cơi là không sao có tướng
Tấm ḷng thiền đạo quyết không vơi
Phật cao không tâm cũng không ư
Nh́n thành thay đổi dạ bồi hồi

Quỷ môn thạch kính xuất vân côn (căn) (1)
Chinh khách nam qui dục đoạn hồn
Thụ thụ đông phong suy tống mă
Sơn sơn lạc nguyệt dạ đề viên

Trung tuần lăo thái phùng nhân lăn (2)
Nhất lộ hàn uy trượng tửu ôn
Sơn ổ hà gia đại tham thụy?
Nhật cao do tự yểm sài môn

Đường qua Quỉ môn tỏa khói mây
Lữ khách xuôi nam dạ gây gây
Gió đông chèn cây thổi ngựa tiễn
Trăng lặn đầu non vượn hú đầy

Nửa già tiếp khách đâm lười biếng
Đi đường gặp lạnh rượu nhấp hoài
Nhà ai xóm núi c̣n ham ngủ?
Mặt trời đă lên cửa vẫn cài

Tiêu tiêu bồng mấn lăo phong trần
Ám lư thiên kinh vật hậu tân
Tŕ thảo vị lan thiên lư mộng (1)
Đ́nh mai dĩ hoán nhất niên xuân (2)

Anh hùng tâm sự hoang tŕ sính
Danh lợi doanh trường lụy tiếu tần
Nhân tự tiêu điều xuân tự hảo
Đoàn Thành thành hạ nhất triêm cân (3)

Đầu tóc bạc phơ với gió trần
Cảnh vật thấy đổi sợ muôn phần
C̣n mộng “ao cỏ” xa ngàn dặm
Cây mai sân trước lại một xuân

Trí hùng một tâm đà nguội lạnh
Công danh thêm lụy khóc cười nhăn
Thân thể tang thương, xuân vẫn đẹp
Đứng dưới Đoàn Thành lệ sũng khăn

Nhân khoa dung chỉ thiện
Ngă tích vũ mao kỳ
Hải hạc diệc hội vũ
Bất dữ thế nhân tri

Gan ḷng chim công độc
Ăn vào chẳng chữa được
Trông ngoài chim đẹp thế
Trong thân độc hại người

Ai khen đẹp cái dáng
Ta tiếc lông tuyệt vời
Hạc biển cũng múa đấy
Nhưng che mắt người đời

Vân song tằng kỷ nhiễm thư hương (1)
Tạ khước phong lưu vị thị cuồng
Bạc mệnh hữu duyên lưu giản tịnh
Tàn hồn vô lệ khốc văn chương

Đố ngư dị tỉnh phồn hoa mộng
Huỳnh tản nan hôi cẩm tú trường (2)
Văn đạo dă ưng cam nhất tử (3)
Dâm thư do thắng vị hoa mang.

Lưu trong pḥng sách đà nhiễm hương
Từ giă phong lưu chẳng cuồng ngông
Chết sớm chút duyên lưu cùng sách
Hồn tàn khôn lệ cảm văn chương

Mọt sách vượt qua cơn gấm mộng
Đóm đèn khôn tắt tấm ḷng vương
Nghe đạo sớm vui dù phải chết
Say thơ hơn cả đắm hoa hương

Tây Hồ hoa uyển tận thành khư
Độc điếu song tiên nhất chỉ thư
Chi phấn hữu thần liên tử hậu
Văn chương vô mệnh lụy phần dư (2)

Cổ kim hậnsựthiên nan vấn
Phong vận kỳoan ngă tự cư
Bất tri tam bách dư niên hậu (3)
Thiên hạhàn hân khấpTố Như?

Hồ Tây vườn Uyển thành g̣ hoang
Biết nàng bên cửa cánh thơ tàn
Má đào có thiêng hẳn nhỏ lệ
Thơ văn vắn số đốt c̣n vương

Khó hỏi nhà trời hận xưa nay
Lậm ṿng phong nhă đă cùng mang
Ba trăm năm tới làm sao biết
Người đời có ai khóc Như chăng?