Phần 1
Chương 1:
Quán Đo Đo nằm trên đường Nguyễn Hữu Cầu, kế chợ Tân Định, bề ngang bốn mét,
bề sâu mười sáu mét ngăn làm ba, ngoài cùng là nơi bày bán, đằng sau vách ngăn
là bếp, tít phía trong là phòng tắm và nhà vệ sinh.
Gần bếp lò có một cái cầu thang gỗ dẫn lên căn gác lửng, chỗ ngủ của đám con gái,
cũng là nơi treo móc đủ thứ áo quần đồng thời là nhà kho chứa đủ thứ lụn vụn như
sợi cao lầu, bánh đa, tương ớt, các loại bánh ngọt...
Đằng trước quán là khoảnh hiên xi măng nhỏ, buổi sáng ông bán thịt bày gánh bán
thịt, bà bán rau trải ni-lông bán rau, chị bán thuốc đẩy xe ra bán thuốc. Đến
trưa, khi ông bán thịt dẹp gánh, bà bán rau cuộn tấm ni-lông, chị bán thuốc đẩy
xe lại chỗ gốc cây gần đó tránh nắng và khách ăn bắt đầu lục tục vô quán thì
khoảnh sân nhỏ đó đích thị là giang sơn của thằng Cải.
Nhét một đống thẻ có buộc dây thun trong túi quần, nó bắc cái ghế ngồi tréo mảy
ngó ra, oai khủng khiếp. Hễ có khách đun đầu xe vô là nó lật đật đứng lên, nhanh
nhẹn đón lấy tay lái, dựng xe giùm khách rồi chìa tấm thẻ ra: nó là sếp bãi giữ
xe.
Cải là một trong những thành viên của quán từ những ngày đầu. Quán ở quận 1
nhưng cô Thanh chủ quán lại ở quận 5. Mà thằng Cải cũng ở quận 5, chung dãy nhà
tập thể với cô Thanh. Cô Thanh ở tầng một, mẹ con thằng Cải ở tầng trệt. Vì vậy
mà quen nhau từ thời cố hỉ.
Mẹ con thằng Cải là người Quảng Đông, xưa nay vẫn bán hủ tiếu ở ngay đầu hẻm.
Sáng đẩy xe ra tối đẩy xe vào. Mẹ nấu, con bưng. Kể ra có đến chục năm trời. Dần
dần xảy ra tình trạng con vẫn thừa sức bưng nhưng mẹ đã không còn sức nấu. Tới
một ngày, mẹ thằng Cải quài tay ra sau lưng đấm bình bịch và buồn rầu kêu nó tắt
bếp, dẹp nồi, đẩy xe vô nhà. Quán hủ tiếu dẹp tiệm từ đó. Cũng từ ngày đó, Cải
ra quán Đo Đo. Quán Đo Đo những ngày đầu không chỉ có Cải. Hôm khai trương còn
có con Kim. Con Kim trước đây là "lính" của cô Thanh, lúc áo gió buôn sang Nga
còn thịnh. Đến thời buôn bán xập xệ, cô Thanh bỏ về nhà nằm, con Kim đi bán phân
u-rê quấy quá một thời gian rồi cũng kiếm chỗ nằm nghiền ngẫm nỗi buồn thất
nghiệp. Vì vậy, khi cô Thanh mở quán, ới một tiếng là con Kim tót ra ngay.
Cũng như Cải, Kim là người Hoa. Chỉ khác một chi tiết: thằng Cải Quảng Đông, còn
con Kim Quảng Tây. Chuyện trớ trêu cũng từ đó mà ra.
Quán Đo Đo treo tấm bảng đằng trước, ghi hàng chữ to đùng "Chuyên bán các món ăn
xứ Quảng". Quảng đây tức là Quảng Nam. Các món ăn ở đây dĩ nhiên cũng là các món
Quảng Nam: mì Quảng, cao lầu, bánh bèo, bánh đập...
Khách xứ Quảng đều là dân lưu lạc, thấy có cái quán quê hương ngay giữa Sài Gòn
thì xúc động lắm. Đang chạy ngang, khách bóp thắng nghe cái rét.
Vừa dừng xe, thấy thằng Cải nhiệt tình ra dựng xe giúp, khách càng hài lòng.
Khách vỗ vai Cải, tỏ thân thiện:
- Cháu người Quảng h𓏻?
- Dạ! - Cải lễ phép.
- Người Quảng sao nói cáái giọng ni. Nghe lạ hoắc à.
- Dạ.
Lông mày khách chợt dãn ra:
- À, chắc cháu vô đây lâu r𓁃i.
- Dạ.
Khách vỗ vai Cải thêm cái nữa:
- Vậy hồi trước chháu ở huyện nào?
Cải liếm môi:
- Cháu sinh ở đây từ nh&ỏ.
- Thế ba mẹ cháu? Trư𓁋c đây ba mẹ cháu sống ở đâu?
Cải thật thà:
- Dạ, ở bên Tàu.
Khách nhạc nhiên:
- Ba mẹ cháu qua bển chi v𓀝y?
- Dạ, có qua lại gì đâu!! Ba mẹ cháu là người Tàu mà.
Mắt khách càng trố ra:
- Người Tàu? Sao khi nãy cháu bảo cháu là người Quảng?
- Dạ, Quảng là Quảng &##272;ông đó chú!
Cải gãi đầu ấp úng, cảm thấy mình có lỗi vì làm khách hụt hẫng.
Khách hụt hẫng thiệt, chân bước vô quán đã bớt vẻ hăng hái.
Khách buông phịch người xuống ghế, cầm thực đơn lên ghé mắt một hồi rồi đặt
xuống. Món ăn thì đúng rồi. Toàn món Quảng Nam. Nhưng còn người Quảng Nam? Họ ở
đâu trong cái quán này?
Khách ngó vô trong, gọi lớn:
- Chủ quán đâu?
Cô Thanh đi chợ nên con Lan bán đồ khô vội vàng chạy ra:
- Dạ, cô con đi vắng 𓀑.
Cái giọng Nam Bộ đặc sệt của con Lan làm khách nhăn hí:
- Mi là người Nam hả?
- Thế chủ mi ngườii ở đâu?
- Dạ, người Củ Chii ạ.
Khách thấy đầu mình ong ong:
- Lạ quá hè! Quán bán các món x Quảng mà không có ai người Quảng!
Con Lan láu táu chỉ ra sân:
- Anh kia là người Quảngg đó chú!
Khách liếc xéo thằng Cải:
- Thằng nớ Quảng Đ;ông, nói làm chi!
Con Lan nhíu mày ngoảnh đầu vô trong. Nhác thấy con Kim, nó mừng như bắt được
vàng:
- À, con quên! Nghe nói chị kia c&##361;ng là người Quảng!
Rồi nó rối rít gọi:
- Chị Kim, ra đây! Có chú này muốn hỏi chuyện chị nè!
Con Kim hấp tấp chạy ra, chưa kịp mở miệng, khách đã hỏi ngay:
- Cháu là người Quảng &##272;ông hả?
Con Kim không biết khách cà khịa, vui vẻ đáp:
- Dạ không ạ.
Khách hơi mừng mừng:
- Mi uống nước máy Sài GGòn nhiều quá, giọng mi mất gốc rồi! Nhưng dù sao mi cũng
là con cháu Quảng Nam.
- Dạ, cháu không phải là ng&##432;ời Quảng Nam! - Con Kim khờ khạo đính chính - Cháu
là người Quảng Tây ạ!
Khách hoàn toàn không chờ đợi một sự thật phũ phàng như thế. Con Kim vừa nói
xong, khách ngã bật ra sau. May mà có cái lưng ghế giữ lại, nếu không khách đã
lăn quay ra đất.
Bữa đó khách kêu một tô mì Quảng, ăn nửa tô, buồn tình bỏ mứa nửa tô.
Cô Thanh đi chợ về, ra sau bếp thấy đống chén trong thau có một tô mì ăn dở,
liền nói với con Lệ:
- Con nêm nếm lại nồi nnhưn coi có vấn đề gì không! Sao khách chừa hết lại như
vậy?
- Không phải tại mì dở đâu cô ơi! - Con Lệ phân bua - Con nghe con Kim nói có
ông khách Quảng Nam vô ngồi hỏi lòng vòng cả buổi, thấy trong quán không có ai
là người đồng hương, ổng sầu đời bỏ về sớm đó cô!
Nghe con Lệ tường thuật lại, cô Thanh thiếu điều té xỉu. Hóa ra chuyện buôn bán
cũng phức tạp gớm. Khách đến ăn mà cũng quan tâm đến chuyện "nhân sự" y như cán
bộ tổ chức, thiệt khó khăn cho cô quá.
Cô Thanh ngẫm nghĩ một hồi rồi thở đánh thượt:
- Mấy đứa đừnng lo! Chuyện đó để cô tính!
Ngoài các món ăn thông thường, quán Đo Đo còn bán chả, nem, tré. Người bỏ mối
các thứ này là vợ chồng ông Khằng. Vợ chồng ông Khằng người Quảng Nam chính gốc,
vô Sài Gòn mười mấy năm nay và sinh sống bằng nghề làm nem, chả, tré, cung cấp
cho chợ Phạm Văn Hai, chợ Tân Bình và chợ Bàu Hoa.
Cô Thanh "bổ sung nhân sự" bằng cách nói với ông Khằng:
- Anh xem có thằng cháu nào lanh l&ợi giới thiệu cho tôi một đứa!
- Trời, tôi có thằng cháu lannh lắm! Lại dễ thương hết biết! Để ngày mai tôi kêu
nó tới làm cho chị!
Chiều hôm sau, những người trong quán thấy một đứa con trai ăn vận tươm tất, mặt
mày sáng sủa, tóc tai gọn gàng, xịt keo bóng loáng lò dò bước vô quán. Đó là
thằng Lâm, người ông Khằng giới thiệu.
Nhìn bộ tịch bề ngoài, con Lan tưởng thằng Lâm là sinh viên ôn tập nhiều quá nên
đói bụng, đang tính mò vô quán bình dân kiếm thứ lót lòng, bèn chạy ra đon đả:
- Dạ, mời anh vô trong nhà nggồi cho mát!
Thằng Lâm cười:
- Tôi muốn gặp bà chủ.<
Nụ cười của thằng Lâm đẹp mê hồn làm con Lan ngẩn ngơ. Nó cứ đứng ngó sững,
chẳng chịu nhích chân khiến thằng Lâm phải lịch sự nhắc lại:
- Chị làm ơn cho tôi gặpp bà chủ.
Tới lúc đó, con Lan mới choàng tỉnh. Nó nói cụt ngủn:
- Anh theo tôi!
Rồi lỏn lẻn quay đầu chạy vô nhà.
Cô Thanh dòm Lâm:
- Cháu kiếm cô có chuyện chi không?
- Dạ, chú Khằng kêu con ti đây gặp cô!
Cô Thanh ngỡ ngàng "à" lên một tiếng. Thì ra đứa con trai này là cháu ông Khằng.
Nhưng ông Khằng nói tiếng Quảng nặng trịch mà sao thằng cháu giọng lại nhẹ tưng,
ngộ ghê!
Cô Thanh tò mò hỏi:
- Cháu là chi của ông Khằng?<
- Dạ, chẳng là chi cả!<
Cô Thanh ngơ ngác:
- Chẳng là chi là sao?
Lâm mỉm cười:
- Dạ, là không có bà con gì h𓍷t, thưa cô! Chú Khằng người Quảng Nam, còn cháu
người Tây Ninh.
- Trời!
Cô Thanh buột ra một tiếng than, hai tay ôm cứng lấy đầu. Con Lan hớt hải chạy
lại:
- Cô trúng gió hả cô?
Cô Thanh không đáp lời Lan. Cô buông tay ra, ngó thằng Lâm, giọng vẫn chưa hết
bàng hoàng:
- Chớ cháu không phải là cháuu ông Khằng hả?
- Dạ không ạ!
Lâm ấp úng đáp, nụ cười vừa nở ra trên môi lập tức tắt ngóm. Thái độ của cô
Thanh khiến nó tự dưng cảm thấy áy náy, bèn rụt rè giải thích:
- Cháu chú Khằng là bạn h𓐥c với con. Con hay đến nhà chơi.
Mày cô Thanh nhíu lại:
- Ủa, cháu còn đang đi h&ọc, lấy thì giờ đâu ra mà đi làm?
- Dạ, con nghỉ học r𓁃i, thưa cô. Vừa rồi con rớt đại học, sang năm con mới thi
lại.
Cô Thanh thở một hơi dài. Rồi cô ngước mắt nhìn ra cửa, bụng nghĩ lung. Thằng
này không phải người Quảng Nam nhưng coi bộ lanh lợi, lễ phép, nói chuyện một
điều "thưa cô", hai điều "thưa cô". Nó là sinh viên hụt nên trông có vẻ "trí
thức" nữa. Nhưng "ăn tiền" nhất là miệng nó lúc cười trông tươi rói. Buôn bán mà
tươi cười dứt khoát là ăn nên làm ra!
Cô Thanh liếc con Lan:
- Con thấy sao?
Con Lan bị thằng Lâm hớp hồn ngay từ cái nhìn đầu tiên, còn thấy trăng thấy sao
gì nữa. Nó gật đầu cái rụp:
- Con thấy được ࣡ó cô! Anh Lâm mà làm tiếp viên thì khách thích phải biết!
- Chà, mi lẹ quá há! - Mới &##273;ó đã biết tên biết tuổi người ta rồi! Còn anh này
anh nọ ngọt xớt nữa!
Lan đỏ mặt:
- Cô chỉ chọc con!
Vừa nói con Lan vừa liếc thằng Lâm, thất vọng thấy thằng này đứng nghiêm trang
quá. Hai tay Lâm buông thõng bên mép quần, đầu cúi xuống như đang nghĩ ngợi điều
chi. Không biết ảnh có nghe thấy câu nói trêu của cô Thanh không hén? Con Lan
bâng khuâng nghĩ, ngạc nhiên thấy lòng mình bữa nay sao chộn rộn quá.
Từ bữa đó, quán Đo Đo bổ sung thêm thằng Lâm.
Lâm "ngoại hình bắt mắt", ai nói gì cũng nhe hàm răng trắng bóng ra cười nên
được bố trí chân chạy bàn, gọi văn hoa là tiếp viên.
Nhưng ưu điểm tươi cười của tiếp viên Lâm vẫn không che lấp được khuyết điểm "Tây
Ninh" của nó.
Khách hỏi:
- Cháu biết Đo Đo ở; đâu không?
Gặp đám con Kim, con Lan, con Lệ hay thằng Cải, chắc chắn tụi nó sẽ lắc đầu "Con
không biết". Nhưng thằng Lâm là đứa hơn người. Nó sắp sửa là sinh viên đại học
rồi chớ bộ! Cho nên nó tỉnh bơ:
- Dạ, ở ngoài Trung đó cchú.
- Ở ngoài Trung nhưng ở đâu? Tỉnh nào? Huyện nào?
Tới đây thì Lâm hết thản nhiên được nữa. Nó gãi gáy, lỏn lẻn:
- Dạ, cái đó thì con không bi&ết.
Khách nhún vai, nặng lời:
- Người của quán Đoo Đo mà không biết Đo Đo nằm ở đâu! Tốt nhất nên đổi bảng hiệu
đi cháu à!
Nghe khách xài xể, thằng Lâm tức như bị bò đá. Mặt xám ngoét, vất vả lắm nó mới
nặn ra được một nụ cười gượng gạo.
Khách vừa ra khỏi cửa, nó ba chân bốn cẳng chạy đi kiếm cô Thanh:
- Đo Đo nằm ở huy&##7879;n nào tỉnh nào hở cô?
Cô Thanh ngẩn tò te:
- Cô đâu có biết!
Lâm như không tin vào tai mình. Mồm nó há hốc:
- Cô không nói giỡn đó ch?
- Cô không nói giỡn.
Lâm sửng sốt:
- Thế sao cô đặt tên quáán là Đo Đo?
- Cái này là do ông chồng cô đ;ặt. Ổng kêu ổng sinh ở Đo Đo, đặt cái tên này làm
kỉ niệm.
- Nguy rồi! - Lâm bứt tai - CCô phải về hỏi chú ngay Đo Đo thuộc tỉnh nào, huyện
nào. Khi nãy có một ông khách hỏi Đo Đo ở đâu, con kêu con không biết, ổng liền
sẩm mặt biểu mình đổi tên quán.
- Lãng xẹt! - Cô Thanh hậm h&ực nói.
Nhưng cô Thanh chỉ hậm hực lúc đó thôi. Ngày hôm sau, cô tập hợp cả quán lại,
nghiêm nghị nói:
- Mấy đứa nghe nè! Hôm qqua cô "điều tra" ra rồi! Đo Đo là tên một cái làng thuộc
xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Mấy đứa ráng nhẩm cho thuộc,
khách có hỏi thì biết đường mà trả lời nghe chưa?
Con Lệ lo lắng:
- Vừa xã vừa huyện v𓁛a tỉnh khó nhớ lắm cô ơi! Con thấy cô nên bỏ quách xã và
huyện đi, chỉ ráng nhớ cái tỉnh thôi!
- Không được! - Thằ;ng Lâm phản đối, nó vẫn còn cay đắng chuyện hôm qua - Chỉ nhớ
mỗi tên tỉnh, rủi khách hỏi tới, mình biết đường đâu mà mò?
Con Lan bô bô, mặt tươi hơn hớn vì được dịp bênh thằng Lâm:
- Anh Lâm nói đúng đó cô! Ph𓀓i học đủ hết xã huyện tỉnh, y như trong giấy khai
sinh vậy mới được!
Con Lệ "xì" một tiếng:
- Sao không nói là y như trong gi𓀕y kết hôn luôn đi!
Thấy con Lệ xỏ xiên mình, mặt con Lan thoạt xanh thoạt đỏ, nhưng nó chưa kịp "phản
công", cô Thanh đã dàn hòa:
- Thôi, cô quyết định b&ỏ cái xã. Chỉ lấy cái huyện và cái tỉnh thôi!
Sau cái "quyết định" về "đơn vị hành chính" đó, mấy đứa trong quán đứng đâu,
ngồi đâu mồm miệng cũng mấp ma mấp máy y như niệm thần chú: "Đo Đo là tên một
cái làng ở huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam".
Thằng Cải ngồi ngoài hiên coi xe, con Lệ đứng trong bếp coi nồi nhưng cũng gật
gù lẩm nhẩm suốt ngày.
Nhưng cái câu coi bộ ngắn ngủn vậy mà khó thuộc quá chừng. Chỉ có mỗi con Lệ và
thằng Lâm là nhập tâm. Nhưng con Lệ coi như không tính, nó đứng suốt ngày bên
bếp lò không ló mặt ra ngoài, ai mà hỏi tới nó.
Rốt cuộc chỉ có Lâm là đối đáp trôi chảy.
Còn con Lan, nghe khách hỏi:
- Cháu có biết Đo Đo đâu không?
Nó mừng húm:
- Dạ biết ạ.
- Ở đâu?
- Dạ, Đo Đo là tên mt cái làng ở... ở...
Đang đáp ro ro, bỗng nhiên con Lan đâm ngắc ngứ. Nó tụng suốt ngày cái huyện
Thăng Bình, cái tỉnh Quảng Nam trên môi, vậy mà khi có người hỏi tới, nó bỗng
quên ngang xương.
Khách mỉm cười:
- Ở đâu vậy cháu?
Con Lan càng quýnh:
- Dạ, chú chờ con một cchút. Đó là tên một cái làng... ở... ở...
Mắt nó đột nhiên lóe lên:
- A, con nhớ ra rồi! Ở Quảng Bình!
Khách mếu xệch miệng:
- Sao cháu lại dời cái làng &Đo Đo ra tuốt ngoài Quảng Bình? Chú là người làng Đo
Đo đây mà!
- Ủa, không phải Quảng Bình hả chú? - Con Lan hồn nhiên - Vậy chớ nó nằm ở đâu
cà?
Đó là do con Lan chỉ nhớ mang máng mỗi chữ "Bình" và chữ "Quảng" trong "bài học
địa lý" của cô Thanh.
Thằng Cải còn tệ hơn.
Khách hỏi nó, nó cúi đầu ngẫm nghĩ một hồi rồi vỗ trán:
- Chậc, cái này cô con dạy r&ồi mà con học hoài không thuộc chú ơi!
Nghe "lời khai thành thật" của nó, khách đã muốn xô ghế đứng lên. Đã vậy, nó còn
hăng hái chỉ tay ra đường:
- Hình như nó ở đâu ngoàii Bắc đó chú!
Con Lan bê cái làng Đo Đo từ Quảng Nam đem ra Quảng Bình dù sao cũng không đến
nỗi dời xa quá. Quảng Bình vẫn còn thuộc miền Trung, nghĩa là còn châm chước
được. Thằng Cải dời tuốt ra miền Bắc thì đúng là quá đáng.
Khách ngửa cổ nhìn lên trần nhà, thống thiết:
- Trời ơi là trời!
Tiếng than của khách nghe mới não nùng làm sao!
Cô Thanh phiền muộn chứng kiến tất tần tật những màn bi hài kịch lâm ly đó.
Không thể để khách ghé quán ăn uống phải chịu đựng đau khổ nhiều hơn nữa, tối đó
cô lại tích cực âm thầm "điều tra".
Và sáng hôm sau cô lại tập hợp mọi người, thông báo kết quả:
- Từ nay trở đi, n𓍷u khách hỏi Đo Đo ở đâu, mấy đứa không cần nói huyện nói tỉnh
chi cho dài dòng. Cứ nói ở Quán Gò đi lên là được rồi. Vừa ngắn gọn vừa dễ hiểu.
Con Lệ thắc mắc:
- Quán Gò ở đâu hở cô?
Nói xong, cô Thanh cười hì hì. Biết hỏi tới cũng chẳng ăn thua gì, mọi người
liền tự động giải tán.
Thực bụng thì chẳng đứa nào tin tưởng cái câu thần chú "Quán Gò đi lên" cho lắm.
Một địa danh bí hiểm như Đo Đo mà chỉ giải thích bằng mấy chữ ít ỏi và tầm
thường kia thì chắc chẳng kết quả gì.
Không ngờ ngày hôm sau, gặp câu hỏi quen thuộc đó, thằng Lâm rụt rè:
- Dạ, ở Quán Gò đi lên!<
Khách liền toét miệng cười hể hả:
- Chà, thằng này còn biết c&##7843; Quán Gò nữa, giỏi quá ta!
Khiến thằng Lâm ngạc nhiên một cách sung sướng.
Lâm sung sướng một thì con Lan và thằng Cải sung sướng mười.
Con Lan đã thôi sợ nhầm Quảng Nam thành Quảng Bình. Còn Cải cũng thôi lộn miền
Trung ra miền Bắc.
Tụi nó đi đứng đã hiên ngang hơn, đối đáp cũng dõng dạc hơn.
- Cháu có biết Đo Đo đâu không?
Nghe khách hỏi, Cải toét miệng cười:
- Dạ ở Quán Gò đi lên &##273;ó chú!
Con Lan làm tàng hơn. Nó nhướn lông mày:
- Ủa, Đo Đo mà chú không biết hả? Ở chỗ Quán Gò đi lên đó!
Nghe cái giọng của nó, cứ tưởng nó là người làng Đo Đo thứ thiệt, ít nhất cũng
tám đời. Nhưng con Lan chỉ ra oai được một hai lần. Lần thứ ba, nó gặp một ông
khách cắc cớ:
- Vậy chớ Quán Gò ở ࣡âu hả cháu?
Tới đây thì con Lan bí rị. Nó không chờ đợi một câu hỏi vặn như vậy, bèn chớp
chớp cặp lông mi dài, lỏn lẻn:
- Quán Gò hả? Quán Gò... ở &##272;o Đo đi xuống chớ đâu!
Biết con Lan ranh mãnh nhưng khách không giận, chỉ phì cười.
Cười xong, khách gật gù, giọng thân tình:
- Tụi mi là người Nam, kkhông biết Đo Đo ở đâu cũng phải. Ngay ở Quảng Nam cũng
có người biết người không. Cái làng đó nhỏ xíu hà.
Khách nhịp tay lên bàn:
- Miễn sao tụi mi cố n&ấu nướng cho ngon, đừng làm mất mặt dân xứ Quảng là tốt
rồi!
Con Lan "dạ" một tiếng, định đi vô. Nhưng nó vừa dợm bước, khách đã gọi giật:
- Khoan đã! Còn một chuy𓏏n nữa.
Con Lan nơm nớp quay lại:
- Chuyện gì hở chú?
Khách khoa tay một vòng.
- Quán này chuyên bán các món ăn x&##7913; Quảng mà từ trên xuống dưới từ ngoài vô
trong không có lấy một người Quảng kể cũng kỳ. Mi nói chủ mi ráng kiếm vài đứa
Quảng Nam nghe.
Con Lan khoe:
- Dạ, chồng của cô con là người Quảng đó chú.
- Chồng của cô mi thì k𓏏 chồng của cô mi! - Khách hừ mũi - Tao góp ý là góp ý
cho cái quán chứ đâu có góp ý chuyện chồng con của cô mi!
Thấy khách bực mình, con Lan thè lưỡi một cái rồi co giò vọt mất.
Cô Thanh nghe con Lan méc lại, mỉm cười:
- Ổng nói đúng đó. Đ;ể cô điện thoại ra ngoài Quảng kêu con Gái nhỏ vô.
Con Lan tò mò:
- Gái nhỏ là ai vậy cô?
- Cháu cô. Nó kêu cô bằng mợ..
Con Gái nhỏ ở Kế Xuyên, em con Gái lớn. Con Gái lớn đã có chồng, không bỏ nhà đi
được nên cô Thanh mới rủ con Gái nhỏ.
Con Gái nhỏ bốc điện thoại, nghe mợ nó kêu vô Sài Gòn phụ buôn bán thì mừng
quýnh, xung phong đi liền. Nó chưa kịp hỏi han kỹ lưỡng đã vội buông cái ống
nghe xuống, láu táu quay sang mẹ nó "Để con vô trong nớ phụ cho cậu mợ", lý do
chính đáng đến mức mẹ nó chỉ còn biết gật đầu.
Con Gái nhỏ thiệt ra đâu có rảnh. Nó đang đứng coi một tiệm uốn tóc nho nhỏ.
Nhưng nó bỏ tuốt. Nó đóng cửa tiệm, đón xe đò dông thẳng vô Sài Gòn, hai mươi
tiếng đồng hồ sau đã có mặt tại quán Đo Đo.
Vô thành phố lớn bán nhà hàng dù sao cũng hơn là làm chủ cái tiệm uốn tóc xập xệ
ở ngoài quê. Ngồi trên xe, con Gái nhỏ háo hức nghĩ. Và nó thấy bụng dạ nôn nao
dễ sợ.
Nhưng khi tới nơi thì nỗi háo hức của nó xẹp lép. Quán Đo Đo không phải là nhà
hàng bề thế, nguy nga như nó xem trên ti-vi. Lại chẳng sang trọng, đẹp đẽ như
các cửa hiệu, thời trang hay mỹ phẩm nó xem quảng cáo trên báo. Đó chỉ là một
quán ăn bình thường. Mà bán quán ăn thì cực lắm, con Gái nhỏ nhắm bộ chịu không
thấu.
Lần đó, con Gái nhỏ lưu lại thành phố trước sau tổng cộng bảy ngày, hai ngày
ngồi ở quán phụ với mợ, năm ngày đi chơi lông nhông, chụp hình chụp hiếc ở Đầm
Sen, Sở Thú, Suối Tiên. Cà nhỏng đúng một tuần, coi như đi du lịch, nó đòi về.
Trước khi về, nó nói:
- Mợ đừng lo! Con v𓎵 ngoài quê sẽ tìm cho mợ một đứa giỏi hơn con gấp mười lần.
Tưởng con Gái nhỏ nói cho qua, không ngờ ba ngày sau, nó gửi con Cúc theo xe đò
vô.
Hôm con Cúc đi xe ôm lù lù tới quán, xách giỏ lầm lì bước vô, mọi người tưởng nó
câm. Ai hỏi gì, nó cũng trả lời bằng cách lắc đầu hoặc gật đầu.
Chỉ khi cô Thanh hỏi, nó mới chịu mở miệng.
Đối đáp vài câu, cô Thanh thốt nhiên nhìn sững nó:
- Con là người Quảng thiiệt hả?
- Dạ thiệt.
Giọng cô Thanh chưa hết nghi ngờ:
- Ngoài đó, con ở đâu?
Sợ cô Thanh không tin, con Cúc "khai" thêm:
- Con kêu ba nó bằng cậu ó cô.
Cô Thanh nhíu mày:
- Vậy sao cô nghe giọng con llạ quá. Không ra giọng Quảng lắm.
Con Cúc nghe cô Thanh nói vậy, mặt mày bất giác đỏ lựng. Nó đảo mắt nhìn quanh,
thấy tụi thắng Cải, thằng Lâm, con Lan, con Kim đứng bu bốn phía, cả con Lệ
trong bếp cũng ngừng chặt thịt ngóc cổ ngó ra, và cả bọn đang thô lố mắt nhìn nó
như nhìn một con vật gì kỳ quái, nó càng lúng túng.
Nó đưa tay quẹt mũi, đầu cúi gằm:
- Tại... tại...
Con Cúc nói cả buổi chỉ được mấy tiếng "tại, tại". Tụi thằng Lâm, con Lan ngứa
miệng quá sức nhưng có cô Thanh ngồi đó, không đứa nào dám hó hé.
Cô Thanh cũng sốt ruột không kém gì tụi nó. Cô cố giữ giọng dịu dàng:
- Con muốn gì cứ nói, đ&ừng ngại!
Quạt máy treo hai bên tường quay vù vù, mát rượi nhưng trên trán con Cúc lúc này
mồ hôi rịn ra hột nào hột nấy bằng hột đậu.
Mồ hôi chảy ròng ròng xuống cổ khiến con Cúc có cảm tưởng thằn lằn đang chun vô
áo. Nó nhột nhạt quá chừng nhưng không dám đưa tay lau, chỉ ngúc ngoắc đầu cho
đỡ ngứa:
- Tại... tại...
Trong một thoáng cô Thanh nghĩ: Hay con nhỏ này bị câm? Nếu không chắc nó mắc
tật cà lăm.
Cô đứng lên, giọng đã hết kiên nhẫn:
- Nếu con không muốn nói thì thôi. Cô phải đi làm công chuyện đây!
- Con nói mà cô! - Con Cúc cuống quuít - Để con nói!
Cô Thanh ngồi xuống:
- Con nói đi!
Con Cúc lí nhí:
- Tại trước khi con i, con Gái nhỏ bắt con sửa giọng. Nó nói "ở trong nớ, người
ta nói giọng khác ngoài mình, nghe văn minh lắm. Mi cứ trọ trẹ cái giọng nhà
quê, người ta không hiểu đâu"...
Con Cúc mới nói tới đó, thằng Cải và con Lan đã ôm bụng cười bò. Con Kim ý tứ
hơn, quay mặt đi chỗ khác lấy tay bụm miệng. Thằng Lâm ý tứ hơn nữa, chạy tuốt
ra ngoài hè, ngồi bệt xuống đất cười ngặt nghẽo.
Còn cô Thanh thì dở cười dở mếu:
- Trời đất, con Gái nh&##7887; ở không ở còn bầy đặt xúi bậy. Ai khiến nó làm khôn kia
chớ!
Cô nhìn con Cúc, chắt lưỡi:
- Cô cần là cần cái đ𓁙a nói giọng Quảng Nam cho ra cái quán Quảng Nam. Chớ mấy
đứa nói giọng Sài Gòn ở trong này thiếu chi, mắc mớ gì cô phải kêu tụi bay vô!
Mặt con Cúc xanh mét như tàu lá chuối. Giọng nó nhòe nước mắt, không phải vì
buồn tủi mà vì mắc cỡ với mấy đứa loi choi trong quán và vì tức con Gái nhỏ:
- Con đâu có biết. Con Gái nh&ỏ biểu răng thì con làm rứa...
Trong nháy mắt, con Cúc đã trở lại cái giọng thứ thiệt của nó. Nó nói đặc sệt
giọng Quảng làm cô Thanh mừng rơn:
- Đúng rồi đó! Đây mmới đúng là cái giọng nguyên chất của mi. Giá trị lắm. Cũng
như nước mắm Nam Ô vậy. Mi biết nước mắm Nam Ô không?
- Dạ, biết cô! - Thấy ggiọng nói của mình được ví với loại nước mắm số một Quảng
Nam, con Cúc hồ hởi - Nước mắm Nam Ô ngon nhứt ngoài con mà.
Cô Thanh cười:
- Nhưng nước mắm Naam Ô chỉ ngon là lúc chưa pha kìa. Pha nước lạnh vô, dở ẹc
liền.
Con Cúc coi vậy chớ thông minh lắm. Nghe thoáng qua, nó hiểu liền:
- Dạ, từ nay con sẽ khôông thèm nghe lời con Gái nhỏ nữa. Con cứ nói cái giọng
thiệt của con.
Khổ nỗi, lúc con Cúc pha giọng, tụi thằng Cải, con Lan cười nôn ruột bao nhiêu
thì khi con Cúc trở lại cái giọng "nước mắm Nam Ô nguyên chất" của nó, tụi này
lại muốn khóc thét lên bấy nhiêu.
Khách đòi mua bánh bèo đem về, con Cúc kêu con Lệ:
- Chị kiếm cho em cái bô!
>
Chữ "cái bao" qua cái giọng nguyên chất của con Cúc biến thành "cái bô" khiến
con Lệ thừ ra mất một lúc. Rốt cuộc, tuy không hiểu con Cúc kiếm một cái bô làm
chi, con Lệ vẫn vào toilét cầm cái bô đem ra:
- Nè.
Con Cúc ré lên:
- Trời, lấy cái ni đng bánh bèo cho khách răng được?
Con Lệ nhíu mày:
- Chớ sao mày kêu tao lấy cáii bô?
- Không phải cái bô ni, cái "bbô" tê tề!
Con Cúc nói "cái bô", con Lệ đã ngẩn tò te, nó nói "cái bô tê tề" thì con Lệ đã
muốn xỉu lắm rồi.
- Muốn lấy cái gì thì mày ch&ỉ đi! - Con Lệ ôm ngực - Thiệt tao khổ cho mày quá!
Con Cúc không đợi con Lệ nói đến lần thứ hai. Nó rảo quanh nhà bếp một vòng, mắt
láo liên. Nhác thấy mớ bao ni-lông nhét trong cái giỏ toòng teng trên vách, nó
thò tay rút một cái rẹt, mặt mày tí tởn:
- Cái "bô" ni nề!
- Trời đất! - Con L𓎻 trợn mắt kêu trời - Cái bao mà mày kêu cái "bô", ông nội
tao cũng không hiểu nữa là tao!
Con Cúc cười hí hí:
- Tại cô Thanh kêu em nói giọ;ng "nước mắm Nam Ô nguyên chất" chớ bộ!
Cũng như Lệ, những ngày đầu mấy đứa trong quán đến dở cười dở khóc với cái giọng
"nước mắm Nam Ô" của con Cúc. Có lần, đang giờ nghỉ trưa con Cúc kêu thằng Lâm
đưa giùm tờ báo, thằng này liền khệ nệ vác cái ghế bố đem tới. ấy là do con Cúc
nói chữ "báo" mà ra chữ "bố". Lần khác, con Cúc khen con Lan "hăng gớm", nhưng
nó nói "hăng" thành "hen" nên con Lan tưởng con nhỏ này chê mình "ho hen" liền
quay ngoắt lại, xù lông nhím lên. Bữa đó nếu không có con Lệ can gián kịp thời
thì trong quán đã xảy ra chuyện lớn rồi.
Đó là nói lúc con Cúc mới vô làm. Sau một tuần, nghe con Cúc chuyện trò lốp xốp
riết, tụi thằng Lâm, con Lan dần dần quen tai, không những không hiểu lầm, mà
còn thấy hay hay.
Nhưng cho tới cái sự kiện sau đây thì tụi loi choi trong quán mới nể con Cúc,
mới thấy nó có một vai trò quan trọng trong quán chớ không phải chơi.
Đó là hôm khách xứ Quảng vào mua ba cây tré.
Sau khi lễ phép lắng tai nghe, thằng Lâm "dạ" một tiếng rõ to rồi vào trong bếp
cầm ra... ba cái chén.
Khách lắc đầu:
- Không phải chén. Lấy cho chhú ba cái tré!
Khách nói đặc giọng Quảng, Lâm được con Cúc "tập huấn" một tuần rồi mà vẫn nghe
"tré" thành chén, đứng ngơ ngác một lúc rồi lại quay vào trong đổi ba cái chén
khác ngập ngừng đem ra.
Khách nhún vai:
- Cháu đem mấy cái chén này raa làm chi?
Thấy thằng Lâm đứng trơ thổ địa, con Lan xăng xái chạy lại:
- Chú kêu cái gì hả chú?
- Lấy cho chú ba cái tré!
Trình độ "thẩm âm" của con Lan chẳng khá hơn Lâm là bao. Nó nhìn ba cái chén
trong tay Lâm rồi ngước lên nhìn khách:
- Thì ba cái chén đây nè! Hay là chúú muốn đổi ba cái chén khác?
Khách lắc đầu, thở đánh thượt, nhìn vẻ mặt biết đã ngán ngẩm lắm.
Thấy khách nhỏm đít định đứng dậy, con Lệ quýnh quíu đẩy lưng con Cúc:
- Mày ra nghe xem khách nói gì! Tụii kia nó nghe không ra!
Con Cúc ở nhà quê mới chân ướt chân ráo vô thành phố, còn nhát hít. Nó chỉ lanh
lợi trong chu vi cái bếp, chớ chỗ khách khứa ngồi ăn, hổm rày nó đâu dám ló mặt
ra. Đối với nó, bên ngoài bức vách ngăn là một thế giới khác. Cái thế giới xô bồ
đó lạ lẫm với nó quá sức.
Vì vậy khi cô Thanh phân công nó làm tiếp viên chung với thằng Lâm, nó lắc đầu
quầy quậy, chỉ xin ở trong bếp làm "trợ lý" cho con Lệ, gọi nôm na là phụ bếp.
Và từ ngày đó, nó chí thú ôm cứng cái bếp lò, không rời đi đâu lấy một bước.
Bữa nay cũng vậy, bị con Lệ thúc vô lưng, Cúc bám cứng cái bàn chặt thịt:
- Í, em không dám ra ngoài nớ ભâu!
Con Lệ nạt:
- Cô Thanh đi chợ, cả quuán này chỉ có mình mày có thể nghe được khách nói gì,
mày không ra thì ai ra?
Con Cúc biết con Lệ nói phải, nhưng lòng vẫn run. Nó ngần ngừ một thoáng rồi nắm
tay Lệ:
- Vậy thì chị cùng ra vi em!
Con Lệ cốc đầu Cúc:
- Lớn tồng ngồng ri mà y như con nít!
Con Cúc là nhân vật chính. Nhưng khi tiến ra ngoài thì nó đùn con Lệ đi trước,
còn nó thập thò sau lưng.
Con Lệ ngọt ngào hỏi khách:
- Dạ thưa, chú kêu món gì 𓏹?
Khách đã định xô ghế đứng lên, bỗng thấy con Lệ bước tới ngoan ngoãn dạ thưa,
giọng nói lại có pha đường phèn ngọt xớt, bèn bấm bụng nhắc lại yêu cầu:
- Chú kêu ba cái tré, sao nãy giờ cchẳng thấy chi hết?
Thằng Lâm, con Lan thường xuyên tiếp xúc với khách còn nghe không ra, con Lệ
quanh năm chôn chân trong bếp sức mấy nghe nổi. Nó đứng ngẩn, tai dỏng lên.
Ở sau lưng, con Cúc thì thầm:
- Ổng hỏi mua ba cây tré ó! - Rồi sợ con Lệ không hiểu, con Cúc nói thêm - Nem,
chả, tré đó mà!
Con Lệ được mách nước, mừng rơn. Nó nói như reo, phải khó khăn lắm nó mới không
nhảy tưng tưng trước mặt khách:
- Dạ, con hiểu rồi. Conn hiểu rồi. Chú chờ một chút. Để con vô lấy.
Con Lệ quày quả đi vô, mắt long lanh, mặt mày rạng rỡ, nom bộ tịch chẳng khác
chi học trò đi thi vừa tìm ra cách giải một bài toán khó.
Bữa đó, nhìn khách cầm ba cây tré giơ lên trước mặt với vẻ hả hê, mấy đứa trong
quán thầm cảm ơn con Cúc quá xá.
Cô Thanh đi chợ về, nghe tụi nhóc thuật lại liền lôi con Cúc ra biểu dương:
- Đó, con đã thấy s lợi hại của con chưa?
Con Cúc lỏn lẻn:
- Lợi hại gì đâu, cô!